نقش بافت زبانی در معنا شناسی واژگان بر اساس محور هم نشینی؛ (بررسی واژه «جهل» در قرآن و شعر جاهلی)
آرشیو
چکیده
«جهل» از مفاهیم مهم، پیچیده و پرکاربردی است که در متن قرآن به عنوان یکی از واژگان کلیدی به حساب می آید. فراوانی بسامد این واژه و مشتقات آن، بیانگر اهمیت آن در قرآن است. پژوهشگران و مفسران در خوانش ها و مطالعات خود همواره به بررسی معناشناختی این واژه پرداخته اند، اما در بسیاری از موارد، بدون در نظر گرفتن نقش واژگان در بافت زبانی، اغلب به معانی ای رسیده اند که با روابط هم بافتی (Cotext) در محور هم نشینی (Syntagmatic) هم سو نیست. این مقاله با در نظر گرفتن نقش واژگان هم بافت در قرآن و شعر جاهلی می کوشد به این سؤال پاسخ دهد: براساس نقش واژگان هم بافت در محور هم نشینی، معنای واژه «جهل» به چه حوزه معنایی- رفتاری تعلق دارد؟ نوشتار حاضر با رویکرد معناشناسی شناختی و براساس روش تحلیلی- توصیفی، در پی واکاوی مفهوم این واژه با توجه به واژگان هم بافت در محور هم نشینی است. در پایان، به این نتیجه رسیده است که در بسیاری موارد، حوزه معنایی مفهوم مورد نظر، یک حوزه انفعالی است. این نتیجه، بیانگر عدم کاربرد این واژه در مقابل واژه «علم» در برخی نمونه ها نیست، بلکه کشف وجه دیگری از کاربرد این واژه براساس روابط متنی است که به حوزه انفعالی- رفتاری تعلق دارد.دور السیاق اللغوی فی دلالات الکلمات على أساس محور الائتلاف دراسه کلمه "الجهل" فی القرآن والشعر الجاهلی
"الجهل" هو أحد أهم المفاهیم وأکثرها تعقیداً وانتشاراً، حیث یعتبر من الکلمات الأساسیه فی نص القرآن الکریم. ویشیر تکرار هذه الکلمه ومشتقاتها إلى أهمیه هذه الکلمه فی القرآن. ویدرس الباحثون والمفسرون دائما دلالات هذه الکلمه فی قراءاتهم ودراساتهم، ولکنهم توصلوا فی کثیر من الأحیان إلى معانی لا تتماشى مع العلاقات السیاقیه فی محور الائتلاف دون النظر إلى دور الألفاظ فی السیاق اللغوی. یحاول هذا المقال وبالنظر إلى دور الکلمات السیاقیه فی القرآن والشعر الجاهلی، الإجابه عن هذا السؤال: إلى أی مجال دلالی سلوکی ینتمی معنى کلمه الجهل انطلاقا من دور الکلمات السیاقیه فی محور الائتلاف؟ یعتمد هذا المقال على المنهج الدلالی المعرفی وعلى المنهج الوصفی التحلیلی من أجل تحلیل معنى هذه الکلمه على ضوء کلمات السیاق نفسه فی محور الائتلاف. وفی النهایه تم التوصل إلى أن المجال الدلالی للمفهوم المطروح مجال سلبی، وهذه النتیجه لا تدل على عدم استخدام هذه الکلمه مقابل کلمه "العلم" فی بعض الأمثله، بل تکشف عن جانب آخر لاستخدام هذه الکلمه یعتمد على العلاقات النصیه التی تنتمی إلى المجال السلوکی السلبی.
تبلیغات
