ارزیابی و تحلیل روند توسعه فیزیکی نواحی شهری گتوند به سمت مناطق سیل خیز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در طی سال های اخیر، رشد جمعیت سبب توسعه فیزیکی بعضی از شهرها به سمت مناطق سیل خیز شده است. از جمله شهرهایی که با این مسئله مواجه شده است، شهر گتوند در استان خوزستان است. با توجه به اهمیت موضوع، در این پژوهش به بررسی روند توسعه فیزیکی شهر گتوند به سمت مناطق سیل خیز پرداخته شده است. در این تحقیق از مدل رقومی ارتفاعی 30 متر SRTM، تصاویر ماهواره لندست و لایه های رقومی اطلاعاتی به عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. مهم ترین نرم افزارهای تحقیق شامل ArcGIS، Expert Choice، ENVI و IDRISI بوده است. همچنین در این تحقیق از مدل های منطق فازی AHP و LCM استفاده شده است. با توجه به اهداف مورد نظر، این تحقیق در سه مرحله انجام شده است که در مرحله اول، مناطق در معرض سیلاب شناسایی شده است. در مرحله دوم، به بررسی تغییرات کاربری اراضی پرداخته شده است و در مرحله سوم، روند توسعه نواحی سکونتگاهی به سمت مناطق سیل خیز ارزیابی شده است. بر اساس نتایج حاصله، بخش زیادی از شهر گتوند از جمله مناطق شرقی آن، دارای پتانسیل سیل خیزی بالایی است. نتایج بررسی تصاویر ماهواره ای نشان داده است که روند توسعه فیزیکی این شهر به سمت مناطق سیل خیز نیز افزایش یافته است به طوری که در سال 1992، حدود 1/1 کیلومترمربع از وسعت محدوده شهری گتوند در منطقه دارای پتانسیل خیلی زیاد قرار داشته است که این میزان در طی سال های 2002، 2012 و 2022 به ترتیب به 3/1، 6/1 و 8/1 کیلومترمربع افزایش یافته است. همچنین نتایج مدل LCM نشان داده است که وسعت نواحی سکونتگاهی در طبقه با پتانسیل سیل خیزی زیاد تا سال 2050 به 7/2 کیلومترمربع افزایش خواهد یافت که در صورت عدم توجه به آن در برنامه ریزی ها، بخش زیادی از نواحی سکونتگاهی و جمعیت شهر گتوند با خسارات جانی و مالی ناشی از مخاطره سیلاب مواجه خواهند شد.Evaluation and analysis of the physical development process of Gotvand City toward flood-prone areas
In recent years, population growth has led to the physical development of some cities in flood-prone areas. Among the cities that have faced this problem are those of Gotvand in Khozestan Province. Considering the importance of the topic, in this research, the process of physical development of Gotvand towards flood-prone areas was investigated. In this study, the SRTM 30-meter-high digital model, Landsat satellite images, and digital information layers were used as the most important research data. The most important research software includes ArcGIS, Expert Choice, ENVI, and IDRISI. AHP and LCM fuzzy logic models were used in this study. According to the desired goals, this research was conducted in three stages. In the first stage, flood-prone areas were identified. In the second stage, land use changes were investigated, and in the third stage, the development process of residential areas towards flood-prone areas was evaluated. Based on the results, a large part of Gotvand City, including its eastern areas, has high flood potential. The results of the analysis of satellite images have shown that the physical development process of this city has also increased towards flood-prone areas so that in 1992, about 1.1 square kilometers of the urban area was located in an area with very high potential. It has been estimated that this amount has increased to 1.3, 1.6, and 1.8 square kilometers in 2002, 2012, and 2022, respectively. Also, the results of the LCM model have shown that the size of residential areas on the floor with high flood potential will increase to 2.7 square kilometers by 2050. The population of Gotvand City faces life and financial losses due to flood risk.
تبلیغات
