آبخیزداری و کنترل فرسایش خندقی رهیافتی برای توسعه پایدار روستایی؛ مطالعه موردی: روستای قرناق در استان گلستان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فرسایش خاک در ایران یکی از مخاطرات بزرگ تهدیدکننده سکونتگاه های روستایی است. فرسایش خندقی، نقش قابل توجهی در تخریب سرزمین به ویژه در مناطق نیمه خشک و خاک های لسی با چسبندگی پایین دارد. هدف از این تحقیق، بررسی آثار اجرای سازه های آبخیزداری بر کیفیت زندگی و جلوگیری از مهاجرت روستائیان و میزان رضایت آن ها از اجرای سازه های آبخیزداری و همچنین عملکرد سازه های مکانیکی در کنترل فرسایش خندقی و کاهش آسیب پذیری از طریق بررسی های کتابخانه ای، زمین شناسی، ژئومورفولوژیکی و مشاهدات میدانی خندق ها و سازه های مکانیکی آبخیزداری اجرا شده است که به بررسی آثار فیزیکی و محیطی اجرای سازه ها پرداخته شده و درنهایت با تکمیل پرسش نامه، آثار اجرای سازه های آبخیزداری بر کیفیت زندگی روستائیان در جنبه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی مطالعه شده است. روستای موردمطالعه در منطقه کوهستانی شرق استان گلستان و در زیرحوزه شوردره حوزه آبریز قرناوه رودخانه گرگانرود در مختصات جغرافیایی 67/55 طول شرقی و 71/37 عرض شمالی واقع شده است. باتوجه به بررسی های صورت گرفته، آثار اجرای طرح های آبخیزداری در جنبه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی کیفیت زندگی ساکنین روستا تأثیر قابل توجهی گذاشته و علاوه بر ایجاد رضایت کامل از اجرای سازه های آبخیزداری، باعث افزایش تولیدات دامی، کشاورزی و احداث باغ گردیده و مهاجرت معکوس به روستا را شکل داده است. باتوجه به نحوه انجام اجرای سازه های آبخیزداری در این روستا که با برگزاری کلاس های توجیهی - آموزشی به ساکنین و بهره بردان بوده و باعث افزایش کارایی سازه ها، بهبود کیفیت زندگی و افزایش میزان رضایت ساکنین شده است، پیشنهاد می شود در سکونتگاه های روستایی درگیر مخاطره فرسایش خندقی، مطالعه، اجرا و بهره برداری طرح های آبخیزداری از طریق مشارکت اهالی صورت گیرد.Watershed management and gully erosion control are an approach for sustainable rural development; a case study of Qarnaq village in Golestan province
Soil erosion in Iran is one of the major threats to rural settlements. Gully erosion plays a significant role in land degradation, particularly in semi-arid regions and soils with low cohesion. The purpose of this study is to investigate the effects of watershed management structures on the quality of life, prevention of rural migration, and satisfaction of rural residents with the implementation of these structures. Additionally, the study examines the performance of mechanical structures in controlling gully erosion and reducing vulnerability through library research, geology, geomorphology, and field observations of gullies and watershed management structures. Physical and environmental effects of implementing these structures are analyzed, and ultimately, a questionnaire is completed to assess the impact of watershed management structures on rural life in social, economic, physical, and environmental aspects. The study area is Qarnaq village in the mountainous region of eastern Golestan province, located in the sub-basin of Shoordeh in the Gorganrood river basin at coordinates 55.67° E and 37.71° N. Based on the conducted studies, the implementation of watershed management plans has had a significant impact on the social, economic, physical, and environmental aspects of the quality of life of rural residents. In addition to creating complete satisfaction with the implementation of watershed management structures, it has led to an increase in livestock and agricultural production, orchard development, and reverse migration to the village. The way in which these structures were implemented in Qarnaq village, through holding explanatory and educational classes for residents and beneficiaries, has increased the efficiency of the structures, improved the quality of life, and increased resident satisfaction. It is recommended that in rural settlements at risk of gully erosion, studies, implementation, and operation of watershed management plans be carried out through the participation of local residents.
Rural development , check dams , gully erosion , Qarnaq village , Golestan,
تبلیغات
