چالش سنت و مدرنیسم در ادب مشروطه
آرشیو
چکیده
به دنبال آشنایی ایرانیان با مدرنیته و ظهور گفتمان نوخواهی و نوگرایی در بین نخبگان فکری- سیاسی جامعه ایران در عصر مشروطه، ادبیات نیز پا به عرصه تحولات سیاسی- اجتماعی جامعه گذاشت و در خدمت نوسازی جامعه قرار گرفت. به گونه ای که مدرنیسم و نوگرایی به مهم ترین مسأله ادبیات این دوره تبدیل شد و متون ادبی با تجلیل از مدرنیته و انگاره های مدرن و حمله به سنّت و اندیشه های سنّتی نقش مهمی را در پذیرش مدرنیته در ایران ایفا کردند. مقاله حاضر از دیدگاه جامعه شناسی ادبیات می کوشد تا به بررسی چگونگی بازتاب مدرنیسم در پاره ای از متون داستانی دوره مشروطه بپردازد و به این دو پرسش مهم که کدام جنبه های مدرنیته برای روشنفکران ایرانی جاذبه بیشتری داشته و در مقابل، چه عواملی مخالفت بخش هایی از کشور با ورود نهادها و انگاره های مدرن به ایران را به دنبال داشته است پاسخ دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که از نگاه نویسندگان این دوره، مجلس و مشروطه، تکنولوژی، موضوع زن مدرن، مدارس جدید، قانون، آزادی، ارتش مدرن و برابری به ترتیب مهم ترین و ضروری ترین جنبه های مدرنیته برای جامعه ایرانی بوده و در مقابل، عواملی مانند اقتصاد، تفکر مذهبی در ایران، تقدیرگرایی ایرانیان و استبداد مهم ترین موانع ورود مدرنیته به ایران بوده اند.The challenge of tradition and modernism in constitutional literature
Following the acquaintance of Iranians with modernity and the emergence of discourse of innovation andmodernization among the intellectual-political elites of the Iranian society in the era of constitutionalism,literature also stepped into the field of political-social developments and served to modernize the society;in such a way that modernization became the most important issue of literature in this period of time andliterary texts played an important role in the acceptance of modernity in Iran via glorifying modernity andmodern ideas as well as attacking on tradition and traditional ideas. From the point of view of thesociology of literature, this article tries to investigate how modernism is reflected in some of the fictiontexts of the constitutionalism era and to answer to these two important questions that which aspects ofmodernity have more attracted the Iranian intellectuals and on the other hand, what factors have beenfollowed by the oppositions of some parts of the country against the introduction of modern institutionsand ideas to Iran. The results of the current research show that from the viewpoint of the authors of thatera, parliament and constitutionalism, technology, modern women, new schools, law, freedom, modernarmy and equality are respectively the most important and necessary aspects of modernity for the Iraniansociety and on the other hand, factors such as economy, religious thoughts in Iran, Iranians’ fatalism and,tyranny, have been the most important obstacles to the entry of modernity into Iran.Keywords: Constitutionalism, tradition, modernity, literature
تبلیغات
