بازنمایی آموزه های دینی در کتب درسی؛ تحلیل محتوای کلیه کتب دوره اول ابتدایی براساس مؤلفه های آموزه های دینی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف از این پژوهش تحلیل محتوای کتب درسی دوره ابتدایی براساس میزان توجه به آموزه های دینی بود. روش مطالعه از نوع تحلیل محتوای کمّی و جامعه پژوهش شامل تمامی کتا ب های درسی دوره ابتدایی پایه های اول تا سوم بود که در سال تحصیلی 1399−1400 در مدارس ابتدایی مورد استفاده قرار گرفتند. بر این اساس 22 عنوان کتاب با 423 درس، 2455 صفحه و 2469 تصویر به صورت تمام شماری، بررسی و تحلیل شدند. واحد زمینه در فرایند تحلیل محتوا، صفحه و واحد ثبت، تصویر و مضمون بود. فرایند کدگذاری به شیوه قیاسی و براساس مؤلفه های آموزه های دینی (آموزه های اعتقادی، آموزه های اخلاقی−ارزشی، آموزه های مناسکی−عملی، آموزه های عاطفی) مستخرج از مبانی نظری و مشورت با 7 تن از اساتید تربیت دینی، انجام گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (مجذور خی) و برای مطالعه پایایی، از شیوه بازآزمایی بهره گیری شد که میزان توافق محاسبه شده به عنوان معیاری برای پایایی کدگذاری، 79٪ محاسبه گردید. یافته ها نشان داد مؤلفه ارزش های اخلاقی−ارزشی بالاترین فراوانی و آموزه های عاطفی کمترین فراوانی را در بین مؤلفه ها دارا هستند. کتاب های هدیه های آسمان، فارسی و قرآن بیشترین برخورداری از آموزه ها را دارند و کمترین میزان در کتب علوم تجربی مشاهده می شود و همه کتاب ها در آموزش آموزه های دینی مضمون محور هستند.Representating Religious Teachings in Textbooks; Analysis of the Content of the Elementary School Textbooks Based on the Components of Religious Teachings
The purpose of this study was to analyze the content of elementary school textbooks based on the degree of attention to religious teachings. The study method was quantitative content analysis and the research population included all the textbooks of the first to third grades of elementary school that were used in primary schools in the academic year 2021-2022. Based on this, 22 book titles with 423 lessons, 2455 pages and 2469 images in total were reviewed and analyzed. The coding process was done deductively. The components of religious teachings (doctrinal teachings, moral-value teachings, ritual-practical teachings, emotional teachings) were extracted from theoretical foundations and in consultation with 7 professors of religious education. Descriptive statistics and inferential statistics (chi-square) were used to analyze the data and a retest method was used to study the reliability. The amount of agreement calculated as a criterion for coding reliability was 79%. The findings of this study showed that the component of moral values has the highest frequency and emotional teachings have the lowest frequency. The books of heavenly gifts, Persian and Quran have the most teachings and the least amount are found in the books of experimental sciences and in all the books they are thematic in teaching religious teachings.
تبلیغات
