معانی اخلاق عرفانی پویا و مبانی آن در آثار سید حیدر آملی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از جمله ویژگی هایی که برای اخلاق عرفانی بر شمرده اند پویایی و دینامیک بودن آن است. در این نوشتار با مراجعه به آثار سید حیدر آملی، از عارفان شیعی و شارحین ابن عربی در قرن هشتم، سعی شده تا با روشی تحلیلی- توصیفی معانی پویایی اخلاق در آثار وی بررسی شده و مشخّص گردد این پویایی به چه معناست و مبانی هستی شناختی و انسان شناختی آن کدامند. بر اساس بررسی به عمل آمده، با توجه به توصیف سید حیدر از اخلاق و فضائل اخلاقی، پویایی می تواند به معنای اقتضایی و متغیر بودن فضائل اخلاقی بسته به مراتبی که سالک در آن قرار دارد باشد. معنای دیگر پویایی اخلاق در عرفان سید حیدر به معنای پیش برنده بودن فضائل اخلاقی به سمت سقف کمال انسانی و تشبّه به ذات حقّ است. سید حیدر برای تبیین پویایی اخلاق از مواردی همچون وحدت شخصیه وجود، ارتباط فضائل اخلاقی با صفات ربوبی و باطنی بودن سیر به سمت حقّ و ذو مراتب بودن «قلب» سود جسته است. توجه به رتبه بندی فضائل و اقتضایی بودن آن ها به تناسب حال و شاخصه های روانی و شخصیّتی افراد می تواند نقشی مهم در اثربخشی تربیت اخلاقی ایفا کند.The meanings of mystical dynamic ethics and its foundations in the works of Seyyed Heydar Amoli
One of the characteristics mentioned for mystical ethics is its dynamism. In this article, by referring to the works of Seyyed Haider Amoli, one of the Shiite mystics and commentators of Ibn Arabi in the 8th century, an attempt has been made to examine the meaning of the dynamic of ethics in his works and to identify what this dynamic means and what are its ontological and anthropological foundations. According to Seyyed Haider's description of morals and moral virtues, dynamics can mean contingency and changeability of moral virtues depending on the level in which the seeker is located. Another meaning of the dynamic of ethics in Seyyed Haider's mysticism is the promotion of moral virtues towards the ceiling of human perfection and closeness to God. To explain the dynamics of ethics, Seyyed Haider has benefited from such things as the personal unity of existence, the connection of moral virtues with divine attributes, the inner nature of the path towards the truth, and the multilevel nature of the "heart".Paying attention to the ranking of virtues and their contingency in accordance with the situation and psychological and personality characteristics of people can play an important role in the effectiveness of moral education.
تبلیغات
