پهنه بندی خطر وقوع سیل در شهرستان سبزوار با استفاده از منطق فازی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
یکی از مهم ترین راه های جهت مقابله با مخاطره سیل پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی می باشد. پژوهش حاضر باهدف پهنه بندی خطر وقوع سیل در شهرستان سبزوار با تأکید بر نقاط شهری و روستایی در سال 1399 انجام پذیرفته؛ این پژوهش از نوع کاربردی و در آن از منطق فازی، تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. در این پژوهش هشت معیار شیب، فاصله از رودخانه، ارتفاع، زمین شناسی، کاربری اراضی، بارش، تراکم زهکشی و پوشش موردبررسی قرار گرفته اند. جهت پهنه بندی خطر وقوع سیل در شهرستان سبزوار بر اساس معیارهای فوق ابتدا فرآیند رَسترسازی لایه ها انجام و سپس با استفاده از توابع عضویت فازی، فازی و در نهایت نقشه های فازی شده لایه ها به دست آمده است. در ادامه نیز با کمک نرم افزار اکسل فرآیند مقایسه زوجی معیارها نسبت به یکدیگر انجام و سپس وزن نهایی معیارها با لایه های فازی شده ترکیب و در نهایت نقشه های به دست آمده با عملگرهای فازی منطبق و نقشه پهنه بندی استخراج گردیده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد متغیرهای مؤثر در ایجاد سیل در منطقه شامل شیب با ضریب وزنی 340/0 و بارش با ضریب 184/0 می باشد. البته متغیر پوشش گیاهی با ضریب 020/0 از کمترین تأثیر در منطقه برخوردار می باشد. با توجه به نقشه کلاسه بندی خطر سیل خیزی شهر سبزوار به عنوان مهم ترین کانون جمعیتی شهرستان در محدوده خطر کم قرار دارد به لحاظ سکونتگاه های روستایی نیز اکثر آبادی های این شهرستان در پهنه با خطر خیلی کم، کم و متوسط قرار دارند.Flood Risk Zoning in Sabzevar Using Fuzzy Logic
One of the most important ways to deal with flood risk is to zoning the flood potential. The present study was conducted with the aim of zoning the risk of floods in Sabzevar with emphasis on urban and rural areas in 2020. This research was of applied type, and fuzzy logic, hierarchical analysis and GIS were used. In this study. Eight criteria of slope, distance from river, altitude, geology, land use, rainfall, drainage density and vegetation have been studied. In order to zone the risk of floods in Sabzevar, based on the above criteria, first the layers are rasterized and then the layers are obtained using fuzzy, fuzzy membership functions and finally fuzzy maps. Then, with the help of Excel software, the process of pairwise comparison of criteria with each other and then the final weight of the criteria are combined with fuzzy layers, and finally the obtained maps are matched with fuzzy operators and the zoning map is extracted. The results of this study showed that the effective variables in causing floods in the region include slope with a weight coefficient of 0.340 and precipitation with a coefficient of 0.184. Of course, vegetation variable with a coefficient of 0.020 has the least impact in the region. According to the flood risk classification map, Sabzevar as the most important population center of the city is in low risk zone. In terms of rural settlements, most of the settlements of this city are in very low, low and medium risk zone.
تبلیغات
