نگاهى به نرم افزارهاى پژوهشى قرآنى
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
نرمافزارهاى پژوهشى قرآنى کمک بزرگى به پژوهشگران علوم قرآنى، براى دستیابى به اطلاعات موجود در این کتاب مقدس مىنماید؛ زیرا با پیشرفتهاى امروزى در بخش رایانه و نرمافزارهاى تولید شده در بخشهاى مربوط، صرف وقت فراوان در کتابخانهها براى کسب اندک اطلاعات مورد نیاز در هر فنّ، به هیچ روى مقرون به صرفه نیست.
تولید نرمافزارهاى تفسیرى و در نگاه کلان نرم افزارهاى قرآنى، اگرچه داراى تاریخچه و سابقه درازى نیست، اما در مسیر رشد و ارتقا، از سرعت فراوانى برخوردار بوده است. از این رو با گذشت کمتر از دو دهه از عمر آن، شاهد پیشرفتهاى بسیارى در زمینه تولید نرم افزارهاى قرآنى هستیم که خود امید روشنى را براى ما متجلّى مىسازد.
1 . نرمافزار اعراب القرآن
نرمافزار اعراب القرآن نرمافزارى آموزشى ـ تحقیقاتى است و در بردارنده تمامى کلمات قرآن، اطلاعات صرفى، و اطلاعات نحوى آنها و اعراب جملهها، در کل قرآن کریم، با تلاوت و ترجمه به هشت زبان و صوت کلمات قرآنى و صوت مشخصات مىباشد.
زبان اصلى برنامه عربى است؛ اما برنامه به گونهاى طراحى شده است که براى کاربران زبانهاى فارسى، عربى و انگلیسى به راحتى قابل استفاده است.
نرمافزار اعراب قرآن در دوازدهمین نمایشگاه بین المللى قرآن کریم به عنوان نرم افزاز برتر قرآنى شناخت شد و آقاى دکتر سید رضا نجفى به دلیل طراحى و تولید این نرمافزار به مقام ارزشمند «خادم القرآن» دست یافت.
2 . الآیات الوارده فى الاحادیث الشریفة
نرمافزار «الآیات الوارده فى الاحادیث الشریفة» که محصول تلاش مرکز کامپیوترى واحد تحقیقات اسلامى بنیاد بعثت مىباشد، مرجعى براى شناسایى احادیث تفسیر کننده آیات قرآن کریم مىباشد. اطلاعات این برنامه از احادیث تفسیرى بیش از 200 اثر از مصادر اوّلیه و از کتب غیرتفسیرى شیعه و اهل سنّت استخراج گردیده است. دسترسى به تمامى احادیثى که ذیل آیهاى خاص روایت شده، همراه با جستوجو در احادیث مرتبط با آیات و روایات تفسیرى یک کتاب مورد نظر، از قابلیتهاى کاربردى این لوح فشرده به شمار مىآید.
کاربر با دادن نام معصوم خاص مىتواند به مصادر و آیات تفسیر شده دسترسى پیدا کند. همچنین قابلیّت و امکان اضافه و یا اصلاح نمودن نشانهاى جدید احادیث را دارا است.
3 . بانک جامع اطلاعات قرآنى
این نرمافزار محصول کار و تلاش دبیرخانه نمایشگاه قرآن کریم مىباشد، که اطلاعات خود را در چند گزینه عرضه مىکند؛ مانند: کتابهاى قرآنى، مقالات قرآنى مطبوعات کشور، پایاننامههاى قرآنى، کتب قرآنى چاپ خارج، سازمانها و مراکز قرآنى، و خادمان قرآن.
در بخش کتابهاى قرآنى، مجموعهاى از کتابهاى قرآنى عرضه شده که بخش عمده آن شامل متن تفاسیر شیعه و سنّى مىباشد، مانند: تفسیر ابن عباس، تفسیر قمى، تفسیر نسایى، تفسیر حبرى، تفسیر فرات کوفى، تفسیر بغوى، تفسیر ابن کثیر و... .
4. نرمافزار بیان
آشنایى با سورههاى قرآن کریم و آگاهى یافتن از نامها، محتوا، ترتیب نزول، آمار و شمارش آیهها زمان و مکان نزول سورهها و آیهها و... یکى از راههاى مهمى است که فهم معانى قرآن را براى پژوهشگر آسان مىکند. در حقیقت رسیدن به حقایق قرآن و درک لطائف آن بدون معرفت کامل به شأن نزول آیات و سورهها، ممکن نیست.
همچنین آشنایى با اعلام قرآنى و زندگىنامه آنان.
امکانات:
1. متن قرآن همراه با ترجمه فارسى؛ 2. آشنایى با اعلام قرآنى و اعلام در تفاسیر به همراه شرح کوتاهى از زندگى آنان؛ 3. آشنایى با سورههاى قرآن کریم؛ 4.استخاره با قرآن؛ 5. جنبه در قرآن؛ 6. شأن نزول آیات.
5 . نرمافزار تبیان
اولین نرمافزار قرآنى که در آن برداشتهاى تفسیرى به صورت فیش پژوهشى ارائه مىشود و با استفاده از سیستم رده بندى الفبایى ـ موضوعى از طریق کلید واژه، نمایه و موضوع، دسترسى به اطلاعات را براى کاربر آسان و سریع مىنماید. زیرساخت اطلاعات این نرمافزار را دستنوشتهها و یادداشتهاى تفسیرى آیت الله هاشمى رفسنجانى تشکیل مىدهد که در دوره زندان تهیه کردند و پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران براى تکمیل و ارائه آن، به مرکز فرهنگ و معارف قرآن واگذار گردید.
امکانات:
1. موضوعنگارى قرآن و ردهبندى آنها به صورت فرادستى و فرودستى؛
2. گزارش موضوعات قرآن به روش الفبایى ـ موضوعى؛
3. ارائه لیست کلید واژهها، نمایهها و موضوعها؛
4. قابلیت استفاده از سیستم مترادفات؛
5. متن قرآن با ترجمه و امکان جستوجو در قرآن.
این نرمافزار به صورت رایگان در سایتهاى زیر با نام Tebyan عرضه مىشود:
org.balagh.www
net.balagh.www6 . تبیان انگلیسى
برنامه تبیان انگلیسى، جهت بهرهگیرى محققان انگلیسى زبان، از متن قرآن مجید و جستجو در آیات و ترجمه انگلیسى آن تهیه شده است.
7 . جامع الاحادیث، معروف به نور 2
نرمافزار مزبور یکى از بهترین نرم افزارهاى کاربردى در حوزه دین و علوم اسلامى به شمار مىرود، و محصول تلاش مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى مىباشد. مجموعه اطلاعات آن مشتمل بر 181 عنوان کتاب از منابع معتبر حدیثى مىباشد. از این میان 7 عنوان از تفاسیر روایى مهم شیعه، مانند تأویل الآیات، تفسیر الامام العسکرى، تفسیر عیّاشى، تفسیر القمّى، تفسیر فرات کوفى، شواهد التنزیل و متشابه القرآن نیز در آن جاى دارد.
اما ویژگى مهم این نرمافزار براى محققان علوم قرآنى این است که به کمک گزینه «آیات در کتب» این نرمافزار مىتواند به بزرگترین و جامعترین تفسیر روایى شیعه که تاکنون به رشته تحریر درنیامده است، دست یابند و پیرامون هر آیه کلیه احادیث مربوط را که در کتب روایى شیعه ذکر شده است، تنها در چند لحظه مشاهده نمایند.
8 . جامع التفاسیر
این لوح فشرده یکى از نرمافزارهاى اختصاصى در موضوع تفسیر و علوم قرآن مىباشد، که فقط به موضوع تفسیر و ترجمه اختصاص دارد، و از حیث حجم منابع تفسیرى و ترجمه نیز قابل توجه مىباشد.
برخوردارى از 18 منبع ترجمه قرآن کریم از گونههاى متفاوت آن، اعمّ از ترجمههاى جدید و قدیم، با ادبیّاتهاى متفاوت زمانى و زبانى، یکى از ویژگىهاى این نرمافزار قرآنى به شمار مىآید، که در دیگر نرم افزارهاى قرآنى شاهد آن نیستیم.
از مزایاى دیگر نرمافزار جامع التفاسیر، برخوردارى آن از 60 دوره منبع تفسیرى اعمّ از منابع قدیم، جدید، فارسى، عربى و یک تفسیر به زبان انگلیسى مىباشد، که مجموع حجم متن آن منابع، 573 مجلّد و 000/250 صفحه مىباشد.
همچنان دارا بودن امکان صوت و نمایش قرآن، ترجمه و تفسیر به صورت همزمان و در یک صفحه نمایش، با امکان انتخاب نمایش صفحهاى و آیهاى براى استفاده کننده، امکان مشاهده تفسیر آیات براساس مطالب اختصاصى و عمومى از مزایاى دیگر آن است.
9 . نرمافزار صراط
استفاده از میراث ارزشمند اندیشمندان مسلمان در تفسیر قرآن براى پربار نمودن پژوهشها و نوآورى در این عرصه از اهداف اولیه تهیه و تولید این نرمافزار مىباشد. در این نرمافزار با کنار هم قرار دادن مواضع فرقههاى مختلف اسلامى در تفسیر قرآن، به پژوهشگر کمک مىشود تا در تفاسیر و مستندات آنها به تبیین ژرفترى از دیدگاههاى مفسران برسند.
این نرمافزار با استفاده از طبقهبندى فرادستى و فرودستى به سازماندهى اطلاعات تفاسیر پرداخته است و براى سرعت و سهولت دستیابى نظاممند به اطلاعات مىتواند از طریق کلید واژه ---<< نمایه ---<< به موضوع مورد نظر رسید.
امکانات:
1. موضوع نگارى 20 دوره تفسیر با بیش از 305 جلد کتاب تفسیرى از مذاهب مختلف اسلامى؛
2. گزارش موضوعات تفاسیر به روش الفبایى ـ موضوعى؛
3. شناخت سورههاى قرآن؛ معرفى تفصیلى سورهها؛
4. شناخت تفاسیر با معرفى دهها دوره تفسیر به صورت اجمالى و تفصیلى با امکان تفکیک مذهب، سبک تفسیرى، زبان، قرآن، گرایش...؛
5. متن قرآن، ترجمه و امکان جستوجو در قرآن.
10 . فى ظلال القرآن
نرمافزار مزبور حاوى کتاب تفسیر فى ظلال القرآن اثر سیّد قطب است که از جمله کتابهاى تألیفى قرن بیست میلادى محسوب مىشود. نسخه اوّل آن در سال 1998 میلادى از سوى مرکز الابحاث الحاسب الآلى تدوین گردیده است.
امکانات این نرمافزار عبارت است از مشتمل بودن بر صوت کل قرآن، تقسیم کردن تفسیر فى ظلال به چندین درس، تخریج مجموعه احادیث وارده در تفسیر فى ظلال، جستوجوى سریع با یک کلمه، و یا چند کلمه، جستوجوى صرفى با جزء کلمه.
11 . نرمافزار مجمع البیان
تولید و عرضه این نرمافزار به همّت انتشارات فراهانى براساس متن ترجمه کتاب شریف مجمع البیان تألیف مرحوم طبرسى انجام گرفته و شامل متن کامل این تفسیر و چندین ترجمه با امکان جستوجوى لفظى و موضوعى است.
در نرمافزار مربوط علاوه بر امکان پیشگفته، امکان دسترسى به متن کامل قرآن، ترجمههاى فارسى استاد فولادوند، استاد آیتى و ترجمه انگلیسى یوسف على نیز وجود دارد. یکى دیگر از امکانات ویژه این نرمافزار دسترسى به ترجمه واژههاى قرآنى در حین مطالعه آن مىباشد. همچنین هنگام کار با این برنامه مىتوان از صورت ترتیل قرآن نیز بهرهمند شد.
12 . نرمافزار مشکاة
«مشکاة» یکى از تولیدات نرمافزارى موءسسه تبیان است که مشتمل بر نمایش متن قرآن کریم، امکانات اختصاصى در مورد انتخاب قارى و محدوده قرائت به همراه امکان استفاده از قرائت آیات به صورت ترتیل با صداى استاد: پرهیزگار، شاطرى و قحطانى مىباشد.
از جمله قابلیتهاى مهم این برنامه، دسترسى به 000/20 موضوع قرآنى در سه سطح، همراه جستوجو در آنها است. کاربر ضمن بهره مندى از تفسیر المیزان، نمونه و نور مىتواند از 000/80 نقش دستورى کلمات قرآن کریم اطلاع یابد و با استفاده از امکانات خاص به پژوهش در آنها نیز بپردازد.
ارائه 400 ساعت تفسیر صوتى قرآن کریم با صداى حجت الاسلام قرائتى (تفسیر نور)، استفاده از این نرمافزار را براى کاربران بیشترى مهیا نموده است و امکاناتى چون آموزش نحو و تلفظ تمام کلمات قرآن کریم نیازهاى آموزشى علاقهمندان را به گونهاى مطلوب پاسخ مىدهد.
قابلیت اتصال به چندین پایگاه اسلامى از دیگر توانمندى هایى است که در این برنامه گنجانده شده است.
13 . معجم فقهى
این نرمافزار که محصول تلاش مرکز معجم فقهى حضرت آیت الله گلپایگانى است، یکى از نرم افزارهاى علوم اسلامى مىباشد، که داراى حجم بسیار فراوانى از اطلاعات است و بیش از سه هزار جلد کتاب منبع از منابع علوم اسلامى را در خود جاى داده است.
این نرمافزار که در نوع خود از جهت حجم کمنظیر است، اطلاعات خود را در 26 گروه عرضه مىنماید، که دو گروه آن اختصاص به تفسیر اهل سنّت و شیعه دارد، و در گروه تفاسیر شیعه 26 عنوان (المیزان، مجمع البیان، جوامع الجامع، تفسیر القمّى، تفسیر العیّاشى، تفسیر بحارالانوار، املاء ما من به الرحمن، نور الثقلین، تفسیر صافى، تفسیر الاصفى، تبیان، تفسیر ابوحمزه ثمالى، تفسیر الامام العسکرى(ع)، کنز الدقائق، تفسیر فرات کوفى و... ) و در گروه تفاسیر اهل سنت 28 عنوان از منابع تفسیرى (تفسیر مجاهد، تفسیر الثورى، تفسیر القرطبى، تفسیر الطبرى، معانى القرآن، زاد المسیر، تفسیر الجلالین، الدرّ المنثور، تفسیر الثعالبى، فتح القدیر، احکام القرآن، شواهد التنزیل و... ) عرضه شده است.
این نرمافزار از امکانات فراوانى برخوردار است: یکى از ویژگىهاى آن امکان انتخاب گروهى از منابع اطلاعاتى مىباشد؛ یعنى شخص مىتواند به جاى یک منبع، یک گروه از منابع را انتخاب نماید. از دیگر امکانات ویژه آن، قابلیّت فیشبردارى از اطلاعات برنامه است، که کاربر به راحتى مىتواند هر مقدار اطلاعات را که بدان نیازمند باشد، از برنامه برداشت کند و با استفاده از مبدّلهاى موجود، به برنامههاى دیگر از قبیل زرنگار، ورد و... تبدیل نموده، مورد استفاده قرار دهد.
14 . نرمافزار مفردات
این برنامه براساس کتاب ارزشمند مفردات راغب اصفهانى تهیه شده و از آن جهت که دربردارنده شرح کامل ریشه لغات و مشتقات آن بوده حائز اهمیت است.
امکانات:
1. ارائه متن قرآن و امکان ارجاع از کلمات متن قرآن به واژه و ریشه و ترجمه فارسى آن؛
2. ارائه لیست الفبایى الفاظ قرآن و امکان ارجاع به همان واژه در مفردات با ترجمه فارسى آن؛
3. ارائه لیست ریشهها و مشتقات آن و امکان ارجاع به مفردات با ترجمه فارسى.
4. ارائه متن ترجمه کتاب مفردات؛
5. امکان مشاهده لیست احادیث، اشعار و اعلام موجود در کتاب مفردات.
امکان دستیابى به کلمه مورد نظر که به صورت الفبایى تنظیم شده با توضیحات لغوى، آیه مربوطه و شعر، شاهد مثالهایى از آیه، روایت و ترجمه آن، لیست ریشهها و مشتقات الفاظ، لیست اعلام در مفردات، امکان ارجاع از لفظ قرآن به ریشه آن، ترجمه قرآن، ترجمه فارسى مفردات راغب از قابلیتهاى این برنامه است.
15 . مکتبة التفسیر وعلوم القرآن
نرمافزار مزبور، نوعى دیگر از نرم افزارهاى قرآنى و تفسیرى محسوب مىشود که محصول تلاش علمى مرکز ابحاث الحاسب الآلى در کشور اردن مىباشد، و اطلاعات زیر در آن عرضه شده است.
1. تفاسیر، با 23 دوره تفسیر اهل سنت؛ مانند: التبیان فى تفسیر القرآن، تفسیر البیضاوى، تفسیر القرطبى، تفسیر ابن کثیر، تفسیر الطبرى، الدرّ المنثور، دقائق التفاسیر، تفسیر الصنعانى، معانى القرآن، تفسیر الثعالبى، تفسیر الثورى، تفسیر ابى السعود، تفسیر مجاهد، تفسیر الواحدى، تفسیر البغوى، فتح القدیر، زاد المسیر، تفسیر الجلالین، تفسیر النسفى، روح المعانى، صحیح البخارى (الجزء الخاص فى التفسیر)، سنن الترمذى (الجزء الخاص فى التفسیر)، رسائل و فتاوى ابن تیمیّه فى التفسیر.
2. علوم القرآن، با 28 عنوان.
3. رساله هایى درباره علوم قرآن، با 18 عنوان.
4. تراجم المفسّرین، با 6 عنوان، شامل طبقات المفسرّین، و معرفة القرّاء الکبار.
5. المعاجم والغریب، با 9 عنوان کتاب درباره لغت.
در این نرمافزار امکاناتى همچون: قابلیّت جستوجو به صورت عمومى و موضوعى، قابلیّت انتخاب و تعیین محدود در دامنه جستوجو، به صورت انتخاب گروهى و یا موردى، جستوجوى کلمه، جزء کلمه و مفردات جدا از هم، جستوجوى موضوعى در موضوعاتى مانند: ثواب القرآن، کیفیّة نزول الوحى، على کَم نزل القرآن و... موجود مىباشد.
16 . مکتبة علوم القرآن والتفاسیر
یکى دیگر از نرم افزارهاى اختصاصى، در موضوع تفسیر قرآن است که از سوى شرکة العریس للکمبیوتر تهیّه شده است و شامل منابع قدیمى از تفاسیر اهل سنّت مىباشد.
منابع و محتواى این نرمافزار از سه بخش تشکیل یافته است:
1. تفاسیر؛ 2. علوم القرآن والقرائات؛ 3. معاجم.
در بخش تفاسیر، یازده عنوان از منابع تفسیرى اهل سنّت ـ مانند: تفسیر طبرى، تفسیر الجلالین، تفسیر النسفى، تفسیر البیضاوى، تفسیر ابن کثیر، تفسیر الثعالبى، تفسیر القرطبى، الدر المنثور، تفسیر البغوى، تفسیر زاد المسیر، تفسیر الآلوسى ـ را در خود جاى داده، آماده بهرهبردارى مىباشد.
بخش علوم القرآن و القرائات، سه عنوان از عناوین مهمّ ـ مانند اسباب النزول، تأویل مشکل القرآن و المفردات فى غریب القرآن ـ را شامل شده است.
در بخش معاجم نیز دو عنوان لسان العرب و قاموس المحیط را عرضه نموده است.
17 . من هدى القرآن
نرمافزار مربوط مشتمل بر تفسیر 18 جلدى آیت الله سیدمحمد تقى مدرسى یزدى با نام تفسیر «من هدى القرآن» مىباشد. این نرمافزار با متن کامل قرآن همراه است، و داراى سه بخش عناوین موضوعى، الفاظ قرآن و فضل السور مىباشد که در هر بخش قابلیّت جستجو دارد.
18 . نور الانوار
این نرمافزار که محصول تلاش پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى مىباشد، از جمله نرم افزارهاى اختصاصى در بخش قرآن و تفسیر به شمار مىآید و مشتمل بر 9 تفسیر اعمّ از تفاسیر روایى و درایى، مانند المیزان عربى و فارسى، نمونه، عیّاشى، قمّى، تفسیر الامام، شبّر، مجمع البیان، شواهد التنزیل، و ده ترجمه قرآن کریم، چهار ترجمه به زبان فارسى، مانند ترجمههاى آیت الله مکارم شیرازى، استاد فولادوند، معزّى و خرّمشاهى، و سه ترجمه به زبان انگلیسى، و چهارترجمه دیگر به زبانهاى آلمانى، فرانسوى، اسپانیولى و ترکى مىباشد.
تولید نرمافزارهاى تفسیرى و در نگاه کلان نرم افزارهاى قرآنى، اگرچه داراى تاریخچه و سابقه درازى نیست، اما در مسیر رشد و ارتقا، از سرعت فراوانى برخوردار بوده است. از این رو با گذشت کمتر از دو دهه از عمر آن، شاهد پیشرفتهاى بسیارى در زمینه تولید نرم افزارهاى قرآنى هستیم که خود امید روشنى را براى ما متجلّى مىسازد.
1 . نرمافزار اعراب القرآن
نرمافزار اعراب القرآن نرمافزارى آموزشى ـ تحقیقاتى است و در بردارنده تمامى کلمات قرآن، اطلاعات صرفى، و اطلاعات نحوى آنها و اعراب جملهها، در کل قرآن کریم، با تلاوت و ترجمه به هشت زبان و صوت کلمات قرآنى و صوت مشخصات مىباشد.
زبان اصلى برنامه عربى است؛ اما برنامه به گونهاى طراحى شده است که براى کاربران زبانهاى فارسى، عربى و انگلیسى به راحتى قابل استفاده است.
نرمافزار اعراب قرآن در دوازدهمین نمایشگاه بین المللى قرآن کریم به عنوان نرم افزاز برتر قرآنى شناخت شد و آقاى دکتر سید رضا نجفى به دلیل طراحى و تولید این نرمافزار به مقام ارزشمند «خادم القرآن» دست یافت.
2 . الآیات الوارده فى الاحادیث الشریفة
نرمافزار «الآیات الوارده فى الاحادیث الشریفة» که محصول تلاش مرکز کامپیوترى واحد تحقیقات اسلامى بنیاد بعثت مىباشد، مرجعى براى شناسایى احادیث تفسیر کننده آیات قرآن کریم مىباشد. اطلاعات این برنامه از احادیث تفسیرى بیش از 200 اثر از مصادر اوّلیه و از کتب غیرتفسیرى شیعه و اهل سنّت استخراج گردیده است. دسترسى به تمامى احادیثى که ذیل آیهاى خاص روایت شده، همراه با جستوجو در احادیث مرتبط با آیات و روایات تفسیرى یک کتاب مورد نظر، از قابلیتهاى کاربردى این لوح فشرده به شمار مىآید.
کاربر با دادن نام معصوم خاص مىتواند به مصادر و آیات تفسیر شده دسترسى پیدا کند. همچنین قابلیّت و امکان اضافه و یا اصلاح نمودن نشانهاى جدید احادیث را دارا است.
3 . بانک جامع اطلاعات قرآنى
این نرمافزار محصول کار و تلاش دبیرخانه نمایشگاه قرآن کریم مىباشد، که اطلاعات خود را در چند گزینه عرضه مىکند؛ مانند: کتابهاى قرآنى، مقالات قرآنى مطبوعات کشور، پایاننامههاى قرآنى، کتب قرآنى چاپ خارج، سازمانها و مراکز قرآنى، و خادمان قرآن.
در بخش کتابهاى قرآنى، مجموعهاى از کتابهاى قرآنى عرضه شده که بخش عمده آن شامل متن تفاسیر شیعه و سنّى مىباشد، مانند: تفسیر ابن عباس، تفسیر قمى، تفسیر نسایى، تفسیر حبرى، تفسیر فرات کوفى، تفسیر بغوى، تفسیر ابن کثیر و... .
4. نرمافزار بیان
آشنایى با سورههاى قرآن کریم و آگاهى یافتن از نامها، محتوا، ترتیب نزول، آمار و شمارش آیهها زمان و مکان نزول سورهها و آیهها و... یکى از راههاى مهمى است که فهم معانى قرآن را براى پژوهشگر آسان مىکند. در حقیقت رسیدن به حقایق قرآن و درک لطائف آن بدون معرفت کامل به شأن نزول آیات و سورهها، ممکن نیست.
همچنین آشنایى با اعلام قرآنى و زندگىنامه آنان.
امکانات:
1. متن قرآن همراه با ترجمه فارسى؛ 2. آشنایى با اعلام قرآنى و اعلام در تفاسیر به همراه شرح کوتاهى از زندگى آنان؛ 3. آشنایى با سورههاى قرآن کریم؛ 4.استخاره با قرآن؛ 5. جنبه در قرآن؛ 6. شأن نزول آیات.
5 . نرمافزار تبیان
اولین نرمافزار قرآنى که در آن برداشتهاى تفسیرى به صورت فیش پژوهشى ارائه مىشود و با استفاده از سیستم رده بندى الفبایى ـ موضوعى از طریق کلید واژه، نمایه و موضوع، دسترسى به اطلاعات را براى کاربر آسان و سریع مىنماید. زیرساخت اطلاعات این نرمافزار را دستنوشتهها و یادداشتهاى تفسیرى آیت الله هاشمى رفسنجانى تشکیل مىدهد که در دوره زندان تهیه کردند و پس از پیروزى انقلاب اسلامى ایران براى تکمیل و ارائه آن، به مرکز فرهنگ و معارف قرآن واگذار گردید.
امکانات:
1. موضوعنگارى قرآن و ردهبندى آنها به صورت فرادستى و فرودستى؛
2. گزارش موضوعات قرآن به روش الفبایى ـ موضوعى؛
3. ارائه لیست کلید واژهها، نمایهها و موضوعها؛
4. قابلیت استفاده از سیستم مترادفات؛
5. متن قرآن با ترجمه و امکان جستوجو در قرآن.
این نرمافزار به صورت رایگان در سایتهاى زیر با نام Tebyan عرضه مىشود:
org.balagh.www
net.balagh.www6 . تبیان انگلیسى
برنامه تبیان انگلیسى، جهت بهرهگیرى محققان انگلیسى زبان، از متن قرآن مجید و جستجو در آیات و ترجمه انگلیسى آن تهیه شده است.
7 . جامع الاحادیث، معروف به نور 2
نرمافزار مزبور یکى از بهترین نرم افزارهاى کاربردى در حوزه دین و علوم اسلامى به شمار مىرود، و محصول تلاش مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى مىباشد. مجموعه اطلاعات آن مشتمل بر 181 عنوان کتاب از منابع معتبر حدیثى مىباشد. از این میان 7 عنوان از تفاسیر روایى مهم شیعه، مانند تأویل الآیات، تفسیر الامام العسکرى، تفسیر عیّاشى، تفسیر القمّى، تفسیر فرات کوفى، شواهد التنزیل و متشابه القرآن نیز در آن جاى دارد.
اما ویژگى مهم این نرمافزار براى محققان علوم قرآنى این است که به کمک گزینه «آیات در کتب» این نرمافزار مىتواند به بزرگترین و جامعترین تفسیر روایى شیعه که تاکنون به رشته تحریر درنیامده است، دست یابند و پیرامون هر آیه کلیه احادیث مربوط را که در کتب روایى شیعه ذکر شده است، تنها در چند لحظه مشاهده نمایند.
8 . جامع التفاسیر
این لوح فشرده یکى از نرمافزارهاى اختصاصى در موضوع تفسیر و علوم قرآن مىباشد، که فقط به موضوع تفسیر و ترجمه اختصاص دارد، و از حیث حجم منابع تفسیرى و ترجمه نیز قابل توجه مىباشد.
برخوردارى از 18 منبع ترجمه قرآن کریم از گونههاى متفاوت آن، اعمّ از ترجمههاى جدید و قدیم، با ادبیّاتهاى متفاوت زمانى و زبانى، یکى از ویژگىهاى این نرمافزار قرآنى به شمار مىآید، که در دیگر نرم افزارهاى قرآنى شاهد آن نیستیم.
از مزایاى دیگر نرمافزار جامع التفاسیر، برخوردارى آن از 60 دوره منبع تفسیرى اعمّ از منابع قدیم، جدید، فارسى، عربى و یک تفسیر به زبان انگلیسى مىباشد، که مجموع حجم متن آن منابع، 573 مجلّد و 000/250 صفحه مىباشد.
همچنان دارا بودن امکان صوت و نمایش قرآن، ترجمه و تفسیر به صورت همزمان و در یک صفحه نمایش، با امکان انتخاب نمایش صفحهاى و آیهاى براى استفاده کننده، امکان مشاهده تفسیر آیات براساس مطالب اختصاصى و عمومى از مزایاى دیگر آن است.
9 . نرمافزار صراط
استفاده از میراث ارزشمند اندیشمندان مسلمان در تفسیر قرآن براى پربار نمودن پژوهشها و نوآورى در این عرصه از اهداف اولیه تهیه و تولید این نرمافزار مىباشد. در این نرمافزار با کنار هم قرار دادن مواضع فرقههاى مختلف اسلامى در تفسیر قرآن، به پژوهشگر کمک مىشود تا در تفاسیر و مستندات آنها به تبیین ژرفترى از دیدگاههاى مفسران برسند.
این نرمافزار با استفاده از طبقهبندى فرادستى و فرودستى به سازماندهى اطلاعات تفاسیر پرداخته است و براى سرعت و سهولت دستیابى نظاممند به اطلاعات مىتواند از طریق کلید واژه ---<< نمایه ---<< به موضوع مورد نظر رسید.
امکانات:
1. موضوع نگارى 20 دوره تفسیر با بیش از 305 جلد کتاب تفسیرى از مذاهب مختلف اسلامى؛
2. گزارش موضوعات تفاسیر به روش الفبایى ـ موضوعى؛
3. شناخت سورههاى قرآن؛ معرفى تفصیلى سورهها؛
4. شناخت تفاسیر با معرفى دهها دوره تفسیر به صورت اجمالى و تفصیلى با امکان تفکیک مذهب، سبک تفسیرى، زبان، قرآن، گرایش...؛
5. متن قرآن، ترجمه و امکان جستوجو در قرآن.
10 . فى ظلال القرآن
نرمافزار مزبور حاوى کتاب تفسیر فى ظلال القرآن اثر سیّد قطب است که از جمله کتابهاى تألیفى قرن بیست میلادى محسوب مىشود. نسخه اوّل آن در سال 1998 میلادى از سوى مرکز الابحاث الحاسب الآلى تدوین گردیده است.
امکانات این نرمافزار عبارت است از مشتمل بودن بر صوت کل قرآن، تقسیم کردن تفسیر فى ظلال به چندین درس، تخریج مجموعه احادیث وارده در تفسیر فى ظلال، جستوجوى سریع با یک کلمه، و یا چند کلمه، جستوجوى صرفى با جزء کلمه.
11 . نرمافزار مجمع البیان
تولید و عرضه این نرمافزار به همّت انتشارات فراهانى براساس متن ترجمه کتاب شریف مجمع البیان تألیف مرحوم طبرسى انجام گرفته و شامل متن کامل این تفسیر و چندین ترجمه با امکان جستوجوى لفظى و موضوعى است.
در نرمافزار مربوط علاوه بر امکان پیشگفته، امکان دسترسى به متن کامل قرآن، ترجمههاى فارسى استاد فولادوند، استاد آیتى و ترجمه انگلیسى یوسف على نیز وجود دارد. یکى دیگر از امکانات ویژه این نرمافزار دسترسى به ترجمه واژههاى قرآنى در حین مطالعه آن مىباشد. همچنین هنگام کار با این برنامه مىتوان از صورت ترتیل قرآن نیز بهرهمند شد.
12 . نرمافزار مشکاة
«مشکاة» یکى از تولیدات نرمافزارى موءسسه تبیان است که مشتمل بر نمایش متن قرآن کریم، امکانات اختصاصى در مورد انتخاب قارى و محدوده قرائت به همراه امکان استفاده از قرائت آیات به صورت ترتیل با صداى استاد: پرهیزگار، شاطرى و قحطانى مىباشد.
از جمله قابلیتهاى مهم این برنامه، دسترسى به 000/20 موضوع قرآنى در سه سطح، همراه جستوجو در آنها است. کاربر ضمن بهره مندى از تفسیر المیزان، نمونه و نور مىتواند از 000/80 نقش دستورى کلمات قرآن کریم اطلاع یابد و با استفاده از امکانات خاص به پژوهش در آنها نیز بپردازد.
ارائه 400 ساعت تفسیر صوتى قرآن کریم با صداى حجت الاسلام قرائتى (تفسیر نور)، استفاده از این نرمافزار را براى کاربران بیشترى مهیا نموده است و امکاناتى چون آموزش نحو و تلفظ تمام کلمات قرآن کریم نیازهاى آموزشى علاقهمندان را به گونهاى مطلوب پاسخ مىدهد.
قابلیت اتصال به چندین پایگاه اسلامى از دیگر توانمندى هایى است که در این برنامه گنجانده شده است.
13 . معجم فقهى
این نرمافزار که محصول تلاش مرکز معجم فقهى حضرت آیت الله گلپایگانى است، یکى از نرم افزارهاى علوم اسلامى مىباشد، که داراى حجم بسیار فراوانى از اطلاعات است و بیش از سه هزار جلد کتاب منبع از منابع علوم اسلامى را در خود جاى داده است.
این نرمافزار که در نوع خود از جهت حجم کمنظیر است، اطلاعات خود را در 26 گروه عرضه مىنماید، که دو گروه آن اختصاص به تفسیر اهل سنّت و شیعه دارد، و در گروه تفاسیر شیعه 26 عنوان (المیزان، مجمع البیان، جوامع الجامع، تفسیر القمّى، تفسیر العیّاشى، تفسیر بحارالانوار، املاء ما من به الرحمن، نور الثقلین، تفسیر صافى، تفسیر الاصفى، تبیان، تفسیر ابوحمزه ثمالى، تفسیر الامام العسکرى(ع)، کنز الدقائق، تفسیر فرات کوفى و... ) و در گروه تفاسیر اهل سنت 28 عنوان از منابع تفسیرى (تفسیر مجاهد، تفسیر الثورى، تفسیر القرطبى، تفسیر الطبرى، معانى القرآن، زاد المسیر، تفسیر الجلالین، الدرّ المنثور، تفسیر الثعالبى، فتح القدیر، احکام القرآن، شواهد التنزیل و... ) عرضه شده است.
این نرمافزار از امکانات فراوانى برخوردار است: یکى از ویژگىهاى آن امکان انتخاب گروهى از منابع اطلاعاتى مىباشد؛ یعنى شخص مىتواند به جاى یک منبع، یک گروه از منابع را انتخاب نماید. از دیگر امکانات ویژه آن، قابلیّت فیشبردارى از اطلاعات برنامه است، که کاربر به راحتى مىتواند هر مقدار اطلاعات را که بدان نیازمند باشد، از برنامه برداشت کند و با استفاده از مبدّلهاى موجود، به برنامههاى دیگر از قبیل زرنگار، ورد و... تبدیل نموده، مورد استفاده قرار دهد.
14 . نرمافزار مفردات
این برنامه براساس کتاب ارزشمند مفردات راغب اصفهانى تهیه شده و از آن جهت که دربردارنده شرح کامل ریشه لغات و مشتقات آن بوده حائز اهمیت است.
امکانات:
1. ارائه متن قرآن و امکان ارجاع از کلمات متن قرآن به واژه و ریشه و ترجمه فارسى آن؛
2. ارائه لیست الفبایى الفاظ قرآن و امکان ارجاع به همان واژه در مفردات با ترجمه فارسى آن؛
3. ارائه لیست ریشهها و مشتقات آن و امکان ارجاع به مفردات با ترجمه فارسى.
4. ارائه متن ترجمه کتاب مفردات؛
5. امکان مشاهده لیست احادیث، اشعار و اعلام موجود در کتاب مفردات.
امکان دستیابى به کلمه مورد نظر که به صورت الفبایى تنظیم شده با توضیحات لغوى، آیه مربوطه و شعر، شاهد مثالهایى از آیه، روایت و ترجمه آن، لیست ریشهها و مشتقات الفاظ، لیست اعلام در مفردات، امکان ارجاع از لفظ قرآن به ریشه آن، ترجمه قرآن، ترجمه فارسى مفردات راغب از قابلیتهاى این برنامه است.
15 . مکتبة التفسیر وعلوم القرآن
نرمافزار مزبور، نوعى دیگر از نرم افزارهاى قرآنى و تفسیرى محسوب مىشود که محصول تلاش علمى مرکز ابحاث الحاسب الآلى در کشور اردن مىباشد، و اطلاعات زیر در آن عرضه شده است.
1. تفاسیر، با 23 دوره تفسیر اهل سنت؛ مانند: التبیان فى تفسیر القرآن، تفسیر البیضاوى، تفسیر القرطبى، تفسیر ابن کثیر، تفسیر الطبرى، الدرّ المنثور، دقائق التفاسیر، تفسیر الصنعانى، معانى القرآن، تفسیر الثعالبى، تفسیر الثورى، تفسیر ابى السعود، تفسیر مجاهد، تفسیر الواحدى، تفسیر البغوى، فتح القدیر، زاد المسیر، تفسیر الجلالین، تفسیر النسفى، روح المعانى، صحیح البخارى (الجزء الخاص فى التفسیر)، سنن الترمذى (الجزء الخاص فى التفسیر)، رسائل و فتاوى ابن تیمیّه فى التفسیر.
2. علوم القرآن، با 28 عنوان.
3. رساله هایى درباره علوم قرآن، با 18 عنوان.
4. تراجم المفسّرین، با 6 عنوان، شامل طبقات المفسرّین، و معرفة القرّاء الکبار.
5. المعاجم والغریب، با 9 عنوان کتاب درباره لغت.
در این نرمافزار امکاناتى همچون: قابلیّت جستوجو به صورت عمومى و موضوعى، قابلیّت انتخاب و تعیین محدود در دامنه جستوجو، به صورت انتخاب گروهى و یا موردى، جستوجوى کلمه، جزء کلمه و مفردات جدا از هم، جستوجوى موضوعى در موضوعاتى مانند: ثواب القرآن، کیفیّة نزول الوحى، على کَم نزل القرآن و... موجود مىباشد.
16 . مکتبة علوم القرآن والتفاسیر
یکى دیگر از نرم افزارهاى اختصاصى، در موضوع تفسیر قرآن است که از سوى شرکة العریس للکمبیوتر تهیّه شده است و شامل منابع قدیمى از تفاسیر اهل سنّت مىباشد.
منابع و محتواى این نرمافزار از سه بخش تشکیل یافته است:
1. تفاسیر؛ 2. علوم القرآن والقرائات؛ 3. معاجم.
در بخش تفاسیر، یازده عنوان از منابع تفسیرى اهل سنّت ـ مانند: تفسیر طبرى، تفسیر الجلالین، تفسیر النسفى، تفسیر البیضاوى، تفسیر ابن کثیر، تفسیر الثعالبى، تفسیر القرطبى، الدر المنثور، تفسیر البغوى، تفسیر زاد المسیر، تفسیر الآلوسى ـ را در خود جاى داده، آماده بهرهبردارى مىباشد.
بخش علوم القرآن و القرائات، سه عنوان از عناوین مهمّ ـ مانند اسباب النزول، تأویل مشکل القرآن و المفردات فى غریب القرآن ـ را شامل شده است.
در بخش معاجم نیز دو عنوان لسان العرب و قاموس المحیط را عرضه نموده است.
17 . من هدى القرآن
نرمافزار مربوط مشتمل بر تفسیر 18 جلدى آیت الله سیدمحمد تقى مدرسى یزدى با نام تفسیر «من هدى القرآن» مىباشد. این نرمافزار با متن کامل قرآن همراه است، و داراى سه بخش عناوین موضوعى، الفاظ قرآن و فضل السور مىباشد که در هر بخش قابلیّت جستجو دارد.
18 . نور الانوار
این نرمافزار که محصول تلاش پژوهشگران مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى مىباشد، از جمله نرم افزارهاى اختصاصى در بخش قرآن و تفسیر به شمار مىآید و مشتمل بر 9 تفسیر اعمّ از تفاسیر روایى و درایى، مانند المیزان عربى و فارسى، نمونه، عیّاشى، قمّى، تفسیر الامام، شبّر، مجمع البیان، شواهد التنزیل، و ده ترجمه قرآن کریم، چهار ترجمه به زبان فارسى، مانند ترجمههاى آیت الله مکارم شیرازى، استاد فولادوند، معزّى و خرّمشاهى، و سه ترجمه به زبان انگلیسى، و چهارترجمه دیگر به زبانهاى آلمانى، فرانسوى، اسپانیولى و ترکى مىباشد.
تبلیغات
