نقد آرای جرالد هاوتینگ درباره بت پرستی و شرک در قرآن (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

جرالد هاوتینگ قرآن پژوه انگلیسی، آیات مربوط به بت پرستی و شرک را بررسی کرده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، آرای او درباره موضوع پیش گفته را نقد می کند. از رهگذر این جستار، سه نکته محوری در دیدگاه های وی مشخص گردید: عدم صراحت واژگان عام قرآنی بر بت پرستی معاصران قرآن؛ عدم دلالت اسمای خاص قرآنی بر بت های آن ها؛ عدم-دلالت مشتقات شرک بر بت پرستی و یا شرک اعتقادی آنان. این سه دیدگاه، به این نحو قابل نقد هستند: استفاده قرآن از واژگان عام انتزاعی، برای بیان بت پرستی معاصران خود، با توجه به ارتقای سطح آشنایی آنان با مفاهیمی انتزاعی و مشترک بین همه فرهنگ ها در حوزه پرستش غیر خدا صورت گرفته که با توجه به قراین موجود در آیات و خارج از آیات، معلوم می شود که این پرستش، در قالب بت پرستی بوده است. اسمای خاص موجود در قرآن درباره شرک مشرکان، با شرک اعتقادی سازگاری دارند و بر اساس منابع سنتی اسلامی، این ها بت های معاصران قرآن بوده-اند؛ بیش تر آیات به کار رفته در قرآن در زمینه شرک، از نوع اعتقادی اند نه شرک عملی و مسأله شفاعت به صورت حقیقی، ارتباطی با شرک ندارد و مشرکان، شفاعت شریکان را صرفاً بهانه ای برای بت پرستی و شرک خود قرار داده بودند.