پژوهش پیش رو با هدف بررسی عناصر کنترلی جریان سیال در فضاهای داخلی معماری سنتی ایران و به صورت خاص در شهر شیراز صورت گرفته است. عناصری مانند ارسی ها که در این معماری جایگاه ویژه ایی دارند، نقش مهمی را در کیفیت هوای داخل و آسایش حرارتی ایجاد می کنند. بررسی های صورت گرفته با کمک شبیه سازی رایانه ایی جریان سیال (CFD) در این پژوهش، این ادعا را ثابت می کند که گشایش بیشتر ارسی ها باعث جریان یافتن هوا در بخش بیشتری از اتاق می شود اما لزوماً با افزایش سرعت آن همراه نیست. برای بررسی دقیق تر این مورد، خانه زینت الملک شیراز را به عنوان نمونه موردی انتخاب و با توجه به جهت گیری ساختمان و سرعت و جهت باد غالبشیراز در تیرماه شبیه سازی را در شرایط توربیولنت انجام دادیم تا بتوان ارسی ها و ارتباط آن با فضاهای ارتباطی را به درستی در کنار دیگر عناصر فضایی موجود، مورد بررسی قرار داد. بررسی ها برای سه حالت متفاوت قرارگیری ارسی - باز، نیمه بسته، بسته - صورت پذیرفت و در تمامی آنها درهای اتاق را که منتهی به راهرو می شوند کاملا باز فرض کردیم. سرعت جریان هوا در نقاط پرفشار برای هر سه حالت یکسان است. این در حالیست که هندسه جریان در هر وضعیت بسیار متفاوت است. ارسی های باز با هدایت مستقیم جریان از حیاط به بالای اتاق باعث حرکت و چرخش سیال در حجم قابل توجهی از اتاق شده، ارسی های نیمه بسته باعث ایجاد جریانی محدود در ارتفاع پایین اتاق اما با حجم جابجایی کمتر هوا نسبت به حالت قبل می شود و در حالت بسته حرکت و جابجایی هوا از طریق گوشواره های کنار اتاق تنها در بخش میانی اتاق صورت می گیرد. لذا با کنترل این عناصر، علاوه بر دستیابی به هندسه های متفاوت جریان، می توان میزان حجم هوای جابجا شونده در اتاق را نیز تغییر داد.
