رئالیسم به عنوان یکی از مکاتب نقد ادبی در جهان است که از زمان های کهن فکر بشر رابه خود مشغول کرده است. پردازش به این فکر با ارسطو در زمان باستان، شروع شد و تا کنون ، این اندیشه با فراز و فرودهایی تداوم دارد . در دوره ی معاصر و در سده ی نوزدهم ابتدا در فرانسه و سپس در سایر کشورها مکتب و جنبشی ایجاد شد که به دنبال تثبیت اصول و مبانی رئالیسم بود. رئالیسم سوسیالیستی یکی از مولفه های این مکتب است که در ایران بعد از نهضت مشروطه ،کانون توجه قرار گرفت و پایه ی شکل گیری آثاری ازجمله ادبیات داستانی با مضمون اجتماعی وسیاسی شد.احمد محمود یکی از نویسندگان برجسته ی رئالیسم سوسیالیستی در ایران است که در حیطه ی ادبیات داستانی ، همواره سعی داشت انگیزه های بیرونی و درونی شخصیت های داستان را در عرصه ی زندگی فردی و اجتماعی به تصویر کشد . نوشتار حاضر می خواهد دو مورد از رمان های احمد محمود با عناوین همسایه ها و داستان یک شهر را بر اساس رئالیسم سوسیالیستی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و موافقت الگوی ساختاری رئالیسم سوسیالیستی را با رمان های احمد محمود نشان دهد .