همنشینی با خدا (4)خلوت راز

معمولاً آنچه در زندگی به آن اهمیت می‌دهیم و یاد می‌گیریم، آداب معاشرت، کار و کسب و رفتار با دیگران است. با اینکه بخش مهمی از وقت ما در خلوت و تنهایی و دور از دیگران صرف می‌شود و برای آن هیچ‌گونه فکری نمی‌کنیم و کاری را در نظر نمی‌گیریم. از این رو بیشتر اوقات تنهایی و خلوت ما، به سرگرمی، خواب و کارهای بیهوده می‌گذرد. در حالی که می‌توان ارتباطی پرنشاط و با تأثیر، دور از چشم دیگران و بی‌ریا با خداوند ایجاد کرد. و بساط انس و الفت و گفتگو گسترانید و از روی عشق و محبت به او روی آورد، زیرا پروردگار از هر مهربانی به انسان مهربانتر است. صدای بنده‌اش را می‌شنود و خواسته او را اجابت می‌کند و هیچ‌گاه او را بی‌پناه و تنها نمی‌گذارد. ما آفریده اوییم و او آفریده‌گار ماست. ما به او عشق می‌ورزیم و او به ما محبت. و در این میان حساب جوان از دیگران جداست، جوان چون پاک است و با عالَم پاکی‌ها هم‌سنخ، با اندک توجهی می‌تواند در عالم پاکی‌ها و بر فراز افلاک سیر کند و در جهان زیبایی‌ها غوطه‌ور گردد و این سعادت برای دیگران کمتر میسر است، زیرا ممکن است با اعمال خود در ظلمت و تاریکی فرو رفته باشند و شاید عمری دیگر بباید تا از آن بیرون آیند، ولی جوان با روح پرنشاطی که دارد و تا زمانی که در منجلاب گناهان گرفتار نیامده است بین خود و خدا رابطه‌ای احساس می‌کند و می‌تواند با سرعت برق‌آسایی با راز و نیاز کردن در خلوت، به مقصد و مقصود و محبوب دل خود برسد، زیرا در آن خلوت راز، بین بنده و خداوند، چیزی جز محبت، کشش، عشق، راز گفتن و مهربانی دیدن نیست. و در خلوت‌نشینی، لذت بی‌انتهاست و جذبه بی‌توصیف که فقط با رسیدن و چشیدن می‌توان آن را دریافت و به هیچ وجه نمی‌توان شیرینی عشق و محبت را به زبان آورد. همین‌قدر می‌توان گفت که بالاتر از آن مقامی و مرتبه‌ای تصور نمی‌شود.
از این رو لازم است که جوان خود را در اوقاتی از دیگران جدا سازد و با خدا خلوت کند. با او سَر و سِرّی داشته باشد. در هر روز مدتی را در راز و نیاز با او بگذراند تا اینکه حلاوت و لذت با خدا بودن را دریابد که در آن صورت این خلوت‌گزینی برای او آیین و جزو برنامه‌های زندگی او خواهد شد. هیچ حادثه، پیش‌آمد و وسوسه‌ای نخواهد توانست ارتباط او را با خدا قطع کند و او را از این سفره دور سازد و این بساط انس و الفت و محبت را برچیند.
آثار خلوت گزینی با خداوند
بی‌شک خلوت‌گزینی و هم‌راز و همنشین بودن با خداوند آثار زیر را در پی خواهد داشت:
1ـ آرامش روح و اطمینان قلب: انسان ذاکر همواره احساس می‌کند که در پرتو لطف و عنایت بالاترین قدرت و برترین عظمت قرار دارد و دیگر مشکلات و ناراحتی‌ها نمی‌تواند بر او غلبه کند و او را از پای در آورد و از طرفی او با چنین روحیه‌ای می‌تواند بر اضطرابها فائق آید و شاد و خرم، به رشد و کمال خویش در زندگی ادامه دهد و با پیوند به قدرت بی‌کران حق خود را نومید و تنها و غریب نخواهد دید.
2ـ یاری خداوند: کسی که به یاد خداوند باشد بخصوص در خلوت، به طور قطع خداوند او را راهنمایی و یاری می‌کند. غم او را برطرف می‌سازد و او را در مشکلات تنها نمی گذارد. انسان ذاکر کمک خداوند را در تمام امور زندگی خود می‌بیند و این بزرگترین ارمغان ذکر خداوند است که انسان تنها به قدرت و قوّت خود در حل مشکلات اعتماد نکند، بلکه قدرت، قوت، هدایت و کمک خداوند را همراه خود داشته باشد.
3ـ رسیدن به مطلوب: انسان در زندگی خواسته‌های بسیاری دارد که با عبادتهای همگانی و معمولی به آنها نمی‌رسد و این خواسته‌ها نوعاً در زندگی نقش اساسی و مهمی دارند که می‌توان با خلوت گزینی به آنها دست یافت و زندگی خود را در طریق سعادت قرار داد.
4ـ مصلحت زندگی: انسان به تمام خیر و مصلحت خویش آگاه نیست و حتی فکرش نمی‌رسد تا آنها را تعقیب و از خداوند بخواهد، از آثار ذکر، خلوت و راز و نیاز با خداوند این است که خداوند چنین آرمانهای بلندی را بدون اینکه او بداند و بخواهد به او عنایت می‌کند.
5ـ معرفت خداوند: شناخت و وصول به جلال و جمال الهی، بالاترین هدف و آرزویی است که هر سالک آن را تعقیب می‌کند و رسیدن به این قله رفیع، تنها در خلوت کردن با خداوند میسر است، زیرا در آن حالت انسان از دنیا فاصله گرفته، خود را در جهت رسیدن به آن هدف قرار داده است و در واقع با رهایی از تشویش ذهن و پراکندگی دل، خود را به عالم توحید خداوندی نزدیک و هم‌سنخ گردانده است.
6ـ الهام خیرات: اولیای خداوند بر اثر حرکتهای معنوی به مقامی می‌رسند که خداوند امور خیر را به آنان الهام می‌کند و دست قدرت الهی در باطن آنان تصرف می‌کند. آنان را از شر نگه می‌دارد و به خیر هدایت می‌کند. الهام کردن خداوند در باطن و دل انسان را می‌توان از آثار و ثمرات خلوت نشینی با خداوند دانست. خداوند کسانی را هادیست که آنان در خلوت با خداوند به مناجات و راز و نیاز نشسته باشند. اگر آدمی به مرتبه‌ای برسد که از ناحیه خداوند الهام گیرد، در امور زندگی دچار سردرگمی و بی‌چارگی و تحیر نخواهد شد و همواره نوری همراه اوست و او را در تمام مراحل زندگی یاری می‌رساند.
خلوت گزینی از دیدگاه روایات
امام صادق(ع) می‌فرمایند: شیعیان ما کسانی هستند که در خلوت و تنهایی خدا را فراوان یاد کنند.
امام علی(ع) می‌فرمایند: خلوت را با یاد خدا پرکن و نعمت را با شکرگزاری همراه ساز.
امام باقر(ع) می‌فرمایند: در تورات نوشته شده: ای موسی! در تنهایی‌ها و در هنگام شادی و لذتها و خوشی‌ها مرا یاد کن تا در غفلتهایت به یاد تو باشم.
خداوند به حضرت عیسی(ع) فرمود: مرا در تنهایی‌ها بسیار یاد کن.
امام صادق(ع) فرموده‌اند: سعادتمند کسی است که با خدای خویش اوقات خلوت و راز و نیاز داشته باشد.
و در جای دیگر می‌فرمایند: خداوند فرمود: ای فرزند آدم! مرا در نفس خود یاد کن تا تو را نزد خود یاد کنم و در خلوت به یاد من باش تا تو را در خلوت خویش یاد کنم اگر مرا در میان مردم یاد کنی تو را در جمعیتی بهتر یاد کنم و حضرت فرمود: بنده خداوند را در میان مردم یاد نمی‌کند مگر آنکه خداوند در میان ملائکه او را یاد می‌کند.
و هم او گفت: خداوند در مناجات به حضرت موسی فرمود: دروغ است ادعای کسی که می‌پندارد مرا دوست دارد و آنگاه که تاریکی شب می‌رسد می‌خوابد، آیا هر دوستی خلوت با دوست خویش را نمی‌خواهد؟