مطالب مرتبط با کلیدواژه

دولت ملت


۱.

مبانی سازه انگارانه همکاری های نوین منطقه ای(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: رئالیسم سازه انگاری خاورمیانه هم گرایی امنیت دسته جمعی دولت ملت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۴۳
ساختار کلاسیک و سنتی امنیت در خاورمیانه از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون کما بیش بر پایه نگاهی رئالیستی تدوین شده است. جنگ اعراب و اسرائیل، مناقشه بر سر سرزمین های اشغالی، جنگ ایران و عراق، جنگ عراق و کویت، نبرد ایالات متحده با طالبان و صدام و بحران هایی دیگری از این دست، الگوی منازعه دایم را به منزله بخشی از ساختار امنیت در منطقه تحکیم ساخته است. اما نوشتار حاضر بر این اعتقاد است که ظهور برخی از پدیده ها و متغیرهای جدید در خاورمیانه می تواند بستری سازه انگارانه برای ایجاد نوعی چرخش امنیتی در منطقه فرض شود. بر این اساس، حضور نیروهای آمریکائی در عراق و افغانستان و به تبع آن ناخرسندی دول منطقه از ایده خاورمیانه بزرگ از یک سو و تقویت یافتن امواج جدید بنیادگرایی از سوی دیگر، ضمن برجسته تر کردن دوباره نقش دولت، ملت ها در منطقه، دکترین های امنیتی بر پایه نهادگرایی، همگرایی و سازه انگاری را جایگزین دکترین های پیشین مبتنی بر موازنه وحشت و نئورئالیسم ساخته است. در پرتو چنین تحولی، به رغم شکاف های ایدئولوژیک، سیاسی، تاریخی و قومی، با برجسته تر شدن دوباره نقش دولت- ملت به مثابه اصلی ترین بازیگر، مقدمات شکل گیری همگرایی های نوین منطقه ای بر مبنای رهیافت سازه انگارانه در حال تکوین است.
۲.

برنامه تجدد و نوسازی ایران در عصر رضاشاه پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدرنیته توسعه رضاشاه نوسازی پهلوی اول دولت ملت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی اول شخصیتها
تعداد بازدید : ۵۸۴۶ تعداد دانلود : ۱۵۶۳۹
نوسازی در تجربه اروپاییان، بر پایه مدرنیته و به یاری و کمک بورژوازی و دولت مطلقه و ملی و مدرن و از گذر تغییرات اجتماعی وسیع و همه جانبه، به ظهور جوامع مدرن و توسعه یافته انجامید. اما، در کشور ایران، با وجود تلاش هایی که در عصر رضا شاه صورت گرفت، نوسازی به ایجاد جامعه ای مدرن و توسعه یافته نینجامید. نوسازی در دورة پهلوی اول شتابان صورت گرفت و به دلیل تسلط دولت بر منابع قدرت، ناتوانی و پراکندگی جامعه مدنی، نوسازی در عرصه هایی اجرا شد که با ساخت و سرشت دولت مطلقه در انطباق بود. لذا، ممانعت دولت مطلقه از گسترش مشارکت و شکل گیری رقابت، حوزه سیاست ایران را به عرصه ای توسعه نیافته در ساخت اقتصادی و اجتماعی تبدیل کرد. به بیانی دیگر، دولت مطلقه در حوزه سیاست و نظام سیاسی مانع توسعه بود و به بازتولید استبداد و خودکامگی منجرشد و به دلیل نارسایی های اساسی ایستاری و ساختاری، به حل بحران های عمدة هویت، مشروعیت، توزیع و تضادهای عمدة داخلی و خارجی و برقراری ثبات نهادینه، قانونمند و پایدار به سمت سرمایه داری و جامعه مدرن همراه با تقویت نهادهای مدنی و دموکراتیک و بورژوازی مستقل و ملی موفق نگردید. در این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که چرا کشور ایران به رغم تجربة نوسازی در دوران پهلوی اول، نتوانسته به جامعه ای مدرن و توسعه یافته تبدیل شود. لذا، تلاش می شود تا با تحلیل و تبیین علل و عوامل مربوطه، رهیافت تازه ای برای فهم تنگنا و بن بست توسعه نیافتگی در دورة مورد بحث ارائه شود. روش پژوهش نیز مبتنی بر کار کتابخانه ای و عمدتاً بر یک مطالعه تاریخی تحلیلی استوار است.
۳.

دولت ملت های مدرن و نسبت آن با منازعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سیاست مدرن خشونت منازعه دولت ملت خشونت سازمان یافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵۰ تعداد دانلود : ۱۴۵۶
از زمانی که تمامی پدیده های اجتماعی و تعاملات سیاسی بشر در قالب دولت ملت های جدید شکل گرفت و هویت های اجتماعی و فرهنگی نیز در این چارچوب نوین تعریف گشت، در عین بیشترین تاکید بر مفهوم صلح و ارزش و اهمیت آن، خونین ترین و وسیع ترین جنگ های تاریخ در این دوران و به دست دولت ملت های مدرن پدید آمده است. این مقاله در جستجوی این پرسش اساسی است که آیا خشونت و منازعه عنصری ذاتی در بنیانِ نهادِ دولت ملت مدرن بوده است؟ در راستای پاسخ به این پرسش در قالب یک پژوهش نظری، ابتدا تعاریف کلاسیک از مفهوم دولت ملت مورد بررسی قرار می گیرد؛ سپس زمینه ها و مبانی تاریخی شکل گیری دولت ملت ها تدقیق می شود و در نهایت ابعاد اساسی خشونت و منازعه نهاد دولت ملت مدرن در اندیشه ی پنج متفکر بزرگ این عرصه (بدن، هابز، روسو، هگل و وبر) جستجو خواهد شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که به رغم تفکرات و ارزش های فراگیری که در مورد صلح وجود دارند و در دوران مدرن شناخته شده اند؛ دولت ملت به عنوان نهاد قدرت سیاسی مدرن حاوی نوعی خشونت سازمان یافته است که در شکل کلاسیک خود آن را بازتولید می کند. به عبارت دیگر خشونت های فراگیر در تاریخ معاصر بشر به گونه ای در این نهاد مدرن، ریشه دارد. از این رو در جریان تحولات جهانی به نظر می رسد، نهادینه شدن صلح تنها با تحول بنیادین دولت مدرن امکان تحقق خواهد یافت.
۴.

تأثیر نظام بین الملل مدرن بر الگوی رفتاری بازیگران دینی (با تأکید بر اسلام سیاسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظم بین الملل مدرن دولت ملت سکولاریسم اسلام سیاسی حکومت واحد جهانی سازه انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۷ تعداد دانلود : ۳۲۹
مقاله حاضر در پاسخ به این سؤال که نظام بین الملل مدرن و مؤلفه های هویتی آن، چه تأثیری بر ظهور الگوهای رفتاری خاص بازیگران دینی داشته است، نتیجه می گیرد که روی کار آمدن نظام بین الملل مدرن بعد از معاهدات وستفالیا (1648 م) و ایجاد دولت ملت های مدرن و سکولار غربی مبتنی بر آموزه های مدرنیسم و تقابل آن با انگاره های هویت دینی، منجر به بروز الگوی رفتاری تقابلی از سوی بازیگران دینی شده است. در این پژوهش سعی می شود با تأکید بر الگوی رفتاری اسلام سیاسی به عنوان بازیگری دینی در سطح نظام بین الملل به بررسی این تأثیر پرداخته شود. نتایج أخذ شده در این پژوهش حاکی از آن است که برخلاف آنچه انتظار می رفت که عناصر مدرنیته موجب از بین رفتن نقش مذهب شوند، موجب تجدید حیات آن شدند و نه تنها تمام تلاششان برای حذف دین از عرصه های مختلف به نتیجه نرسید، بلکه در کنار تقویت بازیگران دینی، منجر به بروز الگوی رفتاری تقابلی ازسوی این گروه ها به ویژه اسلام گرایان شدند. این پژوهش با روش اسنادی به تبیین و تحلیل چرائی این موضوع می پردازد.
۵.

نظریه ی تفکیک قوا و سازماندهی قدرت سیاسی نزد دولت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نظریه تفکیک قوا دولت ملت سازماندهی قدرت سیاسی دموکراسی مونوکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۳ تعداد دانلود : ۵۶۶
متعاقب انقلاب های ملی که باعث پیدایش شکل جدیدی از دولت، موسوم به دولت ملت شد، شاهد اجرای عملی نظریات تفکیک قوا بودیم. من بعد، اصول بنیادین سازماندهی قدرت در دولت های مدرن بر روی نظریات تفکیک قوا و برداشت های مختلفی از آن قرار گرفت. به منظور جلوگیری از تمرکز قدرت و سامان بهتر امور سیاسی بر اساس نظریه ی تفکیک قوا، دولت های ملی به توزیع قدرت سیاسی از طریق ایجاد سه قوه ی مقننه، مجریه و قضائیه و جداسازی ساختاری و کارکردی آنها مبادرت ورزیدند. بدین ترتیب، سازمان سیاسی دولت های جدید بر اساس وضعیت سه گانه ای از اختلاط، جدایی و مشارکت میان قوای سه گانه شکل گرفته است. البته اصل تقسیم و جدایی کارکردهای دولتی و وظایف حکومتی و سپردن اجرای اختصاصی هر حوزه به قوه ای مستقل، هیچ گاه تضمینی برای ایجاد  نظامی مردم سالارانه و گردش قدرت سیاسی میان نخبگان نبوده است. مقاله ی حاضر با هدف ارائه ی پاسخ مناسب به چرایی طرح و چگونگی اجرای نظریات تفکیک قوا و بررسی انواع و اشکال عینی و مصداقی آن نزد دولت های مختلف، پاسخ دهی به این سوأل اصلی را وجهه ی همت خود قرارداده است که، علل و میزان دوری و نزدیکی اشکال سه گانه اختلاط قوا، تفکیک کامل و نسبی قوا از اصول شناخته شده ی دموکراسی چیست؟ فرضیه ی پژوهش حاضر این است که اجرای حقیقی و کامل اصل " نظارت و توازن " میان قوه های سه گانه، باعث محدودیت بیشتر قدرت و تعاملات سازنده تری شده است؛ به طوری که فقط در رژیم منعطف مشارکت قوا، شاهد ایجاد بهینه ی " تعادل قدرت " و " توازن دموکراتیک" از طریق تفکیک نسبی قوا هستیم.
۶.

مواجهه با زلزلهکرمانشاه نشانگانی برای اسطوره زدایی از دولت - ملت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زلزله کرمانشاه دولت ملت اسطوره زدایی انبوه خلق سلبریتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۷۵
مقاله پیش رو مواجهه با زلزله کرمانشاه را به منزله نشانه ای از منازعه ها و پویایی اجتماعی و سیاسی ایران معاصر در برساخت یا بازسازی تصویر دولت-ملت واکاوی می کند. متن نشان می دهد که «رویداد جمعی» مواجهه با زلزله کرمانشاه در قالب «رویدادی نمایشی»، برخلاف رویدادهای مشابه قبلی، نه تنها به تقویت و بازسازی تصویر دولت-ملت نینجامیده است، بلکه در ظرف بی اعتمادی شهروندان به نهادهای عمومی کمک رسان، از طریق مداخله مستقیم آنها در کمک رسانی یا اعتماد به بخشی از نخبگان داوطلب، به عرصه ای برای تضعیف تصویر دولت کارآمد در ایران مبدل شده است. در این مقاله تلاش شده است که مواجهه ایده های مفهومی ادعاشده با واقعیت انضمامی در قالب تحلیل گفتمانِ انتقادی «مشارکت سلبریتی ها در جمع آوری کمک های مردمی»، «حضور مستقل شهروندان در مناطق زلزله زده» و «طرح دهکده امید» تحلیل شود. نوشتار حاضر ناکامی دولت برای تقویت و بازسازی تصویر دولت ملت در حوادث پس از زلزله کرمانشاه و مشارکت مستقل بخش بزرگی از شهروندان را در امدادرسانی، جزئی از منطق فراگیر «اسطوره زدایی» از دولت و مسئله نفوذ و کارآمدی آن طی سال های اخیر قلمداد می کند.
۷.

جهانی شدن دموکراسی، فرامرزی شدن هنجارها و تکثر بازیگران در سازمان های بین المللی

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن دموکراسی دولت ملت تکثرگرایی بازیگران بین المللی سازمان های بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۹۰
هدف اصلی این مقاله، توصیف و تبیین تأثیرات ناشی از جهانی شدن دموکراسی در عرصه بین المللی است تا از این رهگذر، واقعیت بازیگران بین المللی و کارکرد آنها در سازمان های بین المللی تحلیل شود. پرسش اصلی مقاله این است که «جهانی شدن دموکراسی چه تأثیری بر بازیگران بین المللی در سازمان های بین المللی داشته است؟» در پاسخ ادعا شده است که «جهانی شدن دموکراسی با فرامرزی کردن هنجارهای دموکراتیک به تکثر بازیگران در سازمان های بین المللی کمک نموده است». پژوهش حاضر، همچنین چندین پرسش فرعی را مد نظر دارد که شامل ماهیت فرایند جهانی شدن و تأثیر آن بر دولت های دموکراتیک ملی، چگونگی ظهور بازیگران غیردولتی و کارکرد آنان در چارچوب نهادهای بین المللی می شود. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی – تحلیلی است.
۸.

تحلیل جامعه شناختی مفهوم غرور ملی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۱۶۹
در عصر جهانی شدن؛ عرصه ی سیاست و امنیت ملی از جهات مختلف بسیار تأثیرگذار است. رویکردهای پوزیتیویستی و پست مدرن هر کدام روایت های خاص خود را از سرزمین و مشروعیت نظام سیاسی ارائه می دهند، و در این راستا عناصری چون دولت ملت، هویت ملی، ملی گرایی و غرور ملی دچار دگرگونی های مختلفی شده است. در بسیاری از نوشته ها این مفاهیم به جای یکدیگر استفاده می شوند؛ اما بار معنایی آنها با یکدیگر متفاوت است. با افزایش ملت سازی و شکل گیری دولت ملت ها جایگاه غرور ملی اهمیت پیدا کرده است، غرور ملی می تواند زمینه ساز حس مشترک ملی میهنی بین شهروندان جامعه شود. در این مطالعه، مفهوم غرور ملی در 7 مرکز استان کشور به صورت پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نشان داد که ارتباط معناداری بین متغیرهای اساسی رضایت از اوضاع اقتصادی و اجتماعی، احساس محرومیت، احساس مشروعیت نظام سیاسی و احساس تبعیض بین افراد با مفهوم غرور ملی وجود دارد، به یک معنا 50 درصد از احساس غرور ملی وابسته به متغیرهای ذکر شده است.
۹.

رابطه منافع ملی و امت واحده اسلامی با تأکید بر اندیشه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: منافع ملی اندیشه امام خمینی دولت ملت امت واحده اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۶۵
وحدت سیاسی مسلمانان از دغدغه های مصلحان از جمله، حضرت امام خمینی(ره) بوده است. چرا که موجب افزایش قدرت و ارتقای جایگاه مسلمانان در نظام بین الملل می شود. از طرفی با توجه به سیستم دولت- ملت حاکم بر جهان، «منافع ملی» اصول راهنمای دولت ها در روابط بین الملل انگاشته شده و وانمود می شود تشکیل امت واحده اسلامی با منافع ملی کشورهای اسلامی در تضاد است. هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه امت واحده اسلامی، منافع ملی و رابطه بین منافع ملی و تشکیل امت واحده اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد دو مفهوم امت واحده اسلامی و منافع ملی افزون بر آن که با یکدیگر پیوستگی و ارتباط عمیقی دارند. ضامن حفظ منافع ملی کشورهای اسلامی نیز می باشد.
۱۰.

چالش ها و فرصت های نظام امامت- امت سایبری(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: امامت امت امت سایبری دولت ملت فضای مجازی سازمان هم کاری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۰۷
در عصر فضای مجازی، داعیه های فرامرزی اسلام و نیز افزایش عمق راه بردی آن امکان تحقق بیش تری یافته است. فضای مجازی، به عنوان فضایی واقعی، امتداد اجتماع انسانی در بستر فن آوری اطلاعات و ارتباطات است. پرسش اصلی پژوهش این است که با قابلیت های ایجادشده در فضای مجازی مانند فشردگی مکان و زمان که امکان طرحی نو از این نظام سیاسیِ اصیل را در این فضا پدید آورده است، چالش ها و فرصت های چنین نظامی در فضای مجازی چیست و راه کارهای برون رفت از این چالش ها کدام است؟ این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی و به کارگیری ابزار کتابخانه و اینترنت در جمع آوری اطلاعات، پس از تبیین امکان نظام امامت امت سایبری، به فرصت ها و چالش های تشکیل این نوع نظام در فضای مجازی می پردازد و به چالش های نظری و عملی این موضوع با تأکید بر نقش محوری سازمان هم کاری اسلامی پاسخ می گوید. برخی از چالش های این نظام در فضای مجازی عبارتند از: اختلاف در امامت سایبری، تعارض در اشکال حکومت ایده آل شیعه و اهل سنت، ناسازگاری نظام امامت امت سایبری با نظام فعلی دولت ملت در کشورهای اسلامی، حکمرانی فضای مجازی و گمنامی کاربران آن. رفع این چالش های نظری و عملی، فرصت های ارزش مندی در اختیار امت اسلامی قرار می دهد که شکوفایی فقه تقریب، فرصت های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از شاخص ترین آن هاست.
۱۱.

رهیافت تاریخی به شناسایی عوامل بحران و نظم ناپذیری سیاسی در افغانستان معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۰۰
رویکرد تاریخی به شناسایی عوامل بحران و نظم ناپذیری سیاسی در افغانستان بخشی از مباحثات حل ناشده مناسبات فکری سنت و تجدد در این کشور است. شناسایی موانع نظم ناپذیری سیاسی با رویکرد تاریخی، نظم سیاسی را با توجه بر خاستگاه معرفتی تجدد در نظر می گیرد. سنت و هویت فرهنگی در افغانستان با بازتولید مولفه های نظم ناپذیری، مانع درک اداره جامعه به شیوه علمی-مشارکتی و مانع گذار به نظم جدید شده است. مهم ترین سؤال درباره چرایی نظم ناپذیری سیاسی در افغانستان این است که کدام عوامل فرهنگی و زیستی این کشور را وارد چرخه بی نظمی تاریخی ساخته است؟ افغانستان دارای انباشتی از منازعات گوناگون هویتی فرهنگی و محیطی است؛ از جمله منازعات درون قبیله ای و رقابت های حاد قومی، و جدال های متعصبانه فرقه ای است، که این فراز و فرودها را باید بازی ای به حساب آورد که با هر رفت و برگشت، این کشور دچار تخریب و فروپاشی شده است. سیاست دولت های عمدتاً پشتون افغانستان به منظور ساخت دولت و ملت برپایه قوم پشتون بدون درنظر گرفتن اقوام دیگر وسیاست تغییر زبان از جمله مهم ترین عوامل بی ثباتی و نظم ناپذیری سیاسی محسوب می شود. از دیگر متغیرهای دخیل در نظم ناپذیری سیاسی، صورت بندی ژئوپلیتیکی و ادعای ارضی افغانستان نسبت به همسایگان است. متغیرهایی که در این تحقیق به عنوان موانع نظم پذیری سیاسی شناسایی شده، یافته های این تحقیق محسوب می شوند. مهم ترین فرایند متغیرهای یادشده توضیح شکست افغانستان در ساخت دولت ملت است.
۱۲.

جهانی شدن دموکراسی، فرامرزی شدن هنجارها و تکثر بازیگران در سازمان های بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۵
به علت سرعت بالای فرایند جهانی شدن، عرصه های نظری و عملی حیات بشری با تحولات شگرفی مواجه شده و در اثر فشردگی زمان و مکان، حوزه های داخلی و خارجی دولت ملت ها به یکدیگر گره خورده اند. یکی از مهم ترین مصادیق این به هم پیوستگی، رابطه میان دموکراسی در داخل دولت ملت ها با امواج جهانی شدن در فراسوی مرزهای ملی است. هدف اصلی این مقاله، توصیف و تبیین، تأثیرات ناشی از جهانی شدن دموکراسی در عرصه بین المللی است. تا از این رهگذر، واقعیت بازیگران بین المللی و کارکرد آنها در سازمان های بین المللی تحلیل شود. پرسش اصلی مقاله این است که: جهانی شدن دموکراسی چه تأثیری بر بازیگران بین المللی داشته است؟ در پاسخ ادعا شده است که «جهانی شدن دموکراسی با فرامرزی کردن هنجارهای دموکراتیک به تکثر بازیگران در سازمان های بین المللی کمک کرده است». پژوهش حاضر، همچنین چندین پرسش فرعی را مد نظر خویش دارد که شامل ماهیت فرایند جهانی شدن و تأثیر آن بر دولت های دموکراتیک ملی، چگونگی ظهور بازیگران غیردولتی و کارکرد آنان در چهارچوب نهادهای بین المللی خواهد بود. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی تحلیلی است.
۱۳.

نقش و جایگاه عامل سرزمین در عرصه روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سرزمین سیاست خارجی دولت ملت جهانی شدن ارضی جغرافیای سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۵۰
فهم قواعد سیاست خارجی و درک معادلات بین الملل در قرن بیست ویکم نیازمند در نظرداشتن تحول مفهوم سرزمین نیز هست. یعنی نه تنها ما در دنیای سنتی گذشته که دولت ها به صورت انحصاری بر سرزمین خویش حکمرانی می کردند به سر نمی بریم، بلکه وارد دنیایی شده ایم که از پیچیدگی های خاصی برخوردار است. در جهان امروز، بسیاری از پدیده ها و فرایندها همانند آلودگی هوا، تروریسم، سازمان های فراملی و.... مرز نمی شناسند و سخن گفتن از ژئوپلتیک سنتی بی معناست؛ اما این بدان معنی نیست که ما دیگر شاهد تاثیر سرزمین نخواهیم بود. مسئله سرزمین مسئله تمام بشریت در تمام قرون و در بسیاری از حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی  بوده است. از نگاهی تاریخی بسیاری از حوادث، افسانه ها، جنگ ها و اتفاقات به سرزمین وابسته بوده است. سرزمین همواره منبع آرامش، آسایش، رفاه، پیشرفت و تحول برای ملت ها و دولت ها بوده و بر ثبات، نظم و امنیت  همیشه و در همه جا تأثیر داشته و ازجمله قوانین اصلی جغرافیای سیاسی وروابط و سیاست خارجی کشورها بوده و هست. با این وجود بحث سرزمین زدایی  طی چند دهه گذشته مطرح شده که این خود به ایجاد وظیفه جهت بررسی و کنکاش درخصوص آینده این مسئله مهم و تاثیرگذار می انجامد. اگرچه سرزمین مسئله ای پایدار نیست و وضعیت و موقعیت آن جای سئوال دارد ولی ابهامات در این رابطه فراوان است. این مقاله بر آن تأکید دارد که بیان نماید سرزمین در آینده نه تنها بارمفهومی ارزشی خود را از دست نداده بلکه به شیوه های جدید تحت هر نام و عنوانی (قبیله گرایی نوین، سرزمین سازی و...) بازساخت می شود. مقاله حاضر تأثیرات تعیین کننده عامل سرزمین را مطالعه می نماید.
۱۴.

ملی گرایی و تغییر جغرافیای سیاسی جهان فرایند ایجاد و تکثر نظام دولت ملت در عرصه روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سرزمین سیاست خارجی دولت ملت تکثر کشورها ملی گرایی قومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۵۶
تعداد پنج هزار قوم در جهان وجود دارد؛ در حالی که کشورهای مستقل و شناخته شده این فضا به حدود کمی بیش از 200 می رسد. تنها اندکی از این کشورها همانند کره، ژاپن و ایسلند از یک قوم تشکیل شده اند و مابقی کشورها چندملیتی هستند که بسیاری از آن ها دارای مشکلات مدیریتی داخلی و خارجی می باشند. جهانی شدن، سرزمین زدایی، افزایش آگاهی ها، تضعیف دولت ملت ها در پاره ای از موارد زمینه احیای ملی گرایی را فراهم ساخته که باعث تعجب نظریه پردازان سیاسی به رغم تبلیغات مربوط به یکی شدن و همانندی مکان ها و فضاها گردیده است. گرچه بیشتر اقوام فرهنگی بوده ولی سیاسی شدن اقوام با رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرزمین زدایی و مرززدایی باعث تقویت فرایند تکثر در نظام بین الملل و افزایش شمار کشورهای موجود در عرصه ژئوپلتیک جهانی خواهد شد. جغرافیای سیاسی با ارائه بینشی صحیح از پیرامون خود می تواند در این زمینه فهم مناسبی را به وجود آورد. این مقاله با رویکرد واقع گرایی و اعتقاد به تقابل فراملی گرایی و ملی گرایی به تحلیل فرایند زایش و تکثر یا تکثیر کشورها در عرصه نظام بین الملل می پردازد. این ارزیابی وجود دارد که طی سالیان آتی با هموار شدن شرایط توسط جهانی شدن و تضعیف کشورهای چندملیتی به شمار کشورهای جهان افزوده می شود و جریان تکثیر دولت ملت ها ادامه خواهد یافت. به علاوه، دولت محوری جای خود را به چندمحوری داده و یکی از گزینه های سیاست در دنیای پیش رو ظهور دولت های جدید با سرزمین های کوچک است
۱۵.

چالش های دولت ملت سازی و منافع ملی در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دولت ملت منافع ملی هویت دولت ثبات سیاسی توسعه اقتصادی نظام سلطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۹۸
منافع ملی در جمهوری اسلامی ایران چگونه شکل می گیرد؟ چرا با هر تغییر در هیأت دولت ایران، نگرش ها و رویکردها به منافع ملی نیز تغییر می یابد؟ و چرا با گذشت بیش از سی سال از انقلاب، هنوز برنامه و راهبرد مشخصی در راستای تعریف "منافع ملی ایران" تدوین و پیگیری نشده است؟ ایده محوری این مقاله این است که ریشه چنین مشکلاتی تا حد زیادی به وضعیت دولت ملت سازی در جمهوری اسلامی ایران باز می گردد. بر این اساس، نویسندگان مقاله معتقدند علاوه بر تحریکات و تلاش های خصمانه بازیگران نظام سلطه در سطح بین المللی و منطقه ای که از توسعه گفتمان عدالت محور انقلاب اسلامی نگران هستند، نواقص و نقاط ضعف دولت ملت سازی در ایران که خود نتیجه رویکردهای هویتی و نقشی دولت هستند، در بسیاری موارد سبب جناحی شدن و تضییع منافع ملی ایران گردیده اند.
۱۶.

احیا و تثبیت حوزۀ علمیۀ قم در ایران معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه قم علما ایران سلسله پهلوی دولت ملت قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۰۳
این مقاله به بررسی پیدایش تاریخی حوزه علمیه قم در ایران می پردازد. استدلال می شود که پیدایش حوزه علمیه قم در ایران، به عنوان رقیبی برای حوزه های علمیه در عراق عرب، نتیجه هم نشینی تغییرات ایجاد شده درون روحانیت و دگرگونی های به وجود آمده در نیروهای مادی در خاورمیانه بود. برخلاف دیدگاه ارتدوکس و متعارف که به دنبال منشأ استعلایی برای این نهاد دینی است، این مقاله استدلال می کند که هم زمانی تقریبی پدیدار شدن حوزه علمیه قم و دولت مدرن که به نوعی در تعارض و تمایز با آن فهمیده می شوند، نباید چندان پارادوکسیکال یا متناقض نما به نظر برسد. درحقیقت این دو نهاد، باتوجه به نیاز روحانیت شیعه برای حفظ و سازماندهی خود در میانه بحران به وجود آمده به واسطه اضمحلال امپراتوری عثمانی و تضعیف حوزه عتبات و بی جا شدن روحانیت، در تعامل با هم به وجود آمدند، به طوری که نه دولت مدرن در موضع حذف این نهاد «سنتی» برآمد و نه این نهاد «سنتی» در تقابل حاد با امر مدرن برخاست.
۱۷.

تأثیر گسترش فضای مجازی بر تحول ساختاری دولت مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جهانی سازی حاکمیت دولت ملت دولت شبکه ای دولت مجازی فضای مجازی نئولیبرالیسم‏

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۸۹
انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در چند دهه اخیر، فرایندها و روابط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را در سرتاسر جهان به طور چشمگیری تغییر داده است. با توجه به ارتباط اندام وار نظام سیاسی، وضعیت فرهنگی و مناسبات اجتماعی، دولت نوین نیز نمی تواند از تبعات گسترش فضای مجازی، مصون باشد. مقاله حاضر درصدد پاسخگویی بدین پرسش این است که فضای مجازی مشخصاً موجب چه تحولاتی در ساختار دولت نوین شده است؟ تبیین چنین تحولاتی ضمن ایجاد آگاهی در خصوص ساختار و کارکردهای دولت در عصرِ انقلاب اطلاعاتی، جهت اتخاذ الگوی صحیح حکمرانی و سیاست های کارا در حوزه های گوناگون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز اهمیت تعیین کننده دارد. در مقاله حاضر تأثیر گسترش فضای مجازی بر تحول ساختاری دولت با بهره گیری از نظریه انتقادی فناوری بررسی شده است. در این چهارچوب تبیین شده است که فضای مجازی سبب ساز مذکور شبکه ای»، رسانه ای»، مجازی» و فراقلمرویی» شدن دولت شده است.