تیکو براهه

به احتمال بسیار کهن ترین سند موجود به زبان فارسی که به معرفی و تشریح علم هیئت جدید پرداخته است، نامه ای است که در سال 1624م، یعنی کمتر از ربع قرن پس از مرگ تیکو براهه، در دوران شاه عباس اول تدوین شده است. این نامه را اشراف زاد? ایتالیایی، پیترو دلاواله، بر اساس گفتار کشیش و ریاضی دان ایتالیایی کریستفرو بوری خطاب به دوست منجمش زین الدین لاری نوشته و برای او فرستاده است. در این نامه دلاواله به تشریح مدل براهه می پردازد و همراه آن برای اثبات برتری آن در مقایسه با نظام بطلمیوسی دلیل می آورد. علاوه بر آن از رونق علوم ریاضی و هیئت در اروپا سخن می گوید و از کپلر وگالیله به عنوان بزرگان این علوم نام می برد. وی همچنین خبر از اختراع تلسکوپ و رصد اقمار مشتری می دهد. دلاواله در خاتمه از مطابقت مدل براهه با کتب مقدس مسیحیان سخن می گوید و سعی دارد زین الدین لاری را قانع کند که این مدل مغایرتی با نص کتاب های مقدس و وحی ندارد.