مدیریت پرتفوی

مدیریت کارای سبد اوراق بهادار از دیرباز تاکنون مورد توجه محققان حوزه مالی و مطلوب سرمایهگذاران بوده است. در این پژوهش به بررسی مسأله بهینهسازی سبد اوراق بهادار چنددورهای برای مدیریت دارایی و بدهی برای سرمایهگذاری که قصد دارد قبل از رسیدن به انتهای افق سرمایهگذاری خود، احتمال ورشکستگی را نیز کنترل نماید، پرداخته شده است. سبد اوراق بهادار مورد بررسی، شامل مجموعه ای از داراییهای ریسکی، دارایی بدون ریسک و نوعی از بدهی است. یک مدل میانگین- واریانس که دارای محدودیت کنترل ورشکستگی در افقهای زمانی مختلف است، ارائه شده است. رویکرد حل در نظر گرفته برای مدل پیشنهادی، روش لاگرانژ افزاینده بهمراه برنامهریزی پویا است که با توجه به درجه پیچیدگی آن، الگوریتم ژنتیک برای ارائه جواب پیشنهاد میشود. نتایج عددی مدل با سبدی متشکل از 10 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، اوراق مشارکت به عنوان دارایی بدون ریسک و وام بانکی به عنوان بدهی سرمایهگذار، به عنوان خروجی مدل ارائه شده است. نتایج حاکی ازآنست که کنترل ورشکستگی اثر پر معنایی روی استراتژی بهینه سرمایهگذاری دارد، به عبارت دیگر هنگامی که محدودیت کنترل ورشکستگی اعمال میشود، نسبت به زمانی که در نظر گرفته نمیشود، تعداد دفعات رسیدن به ورشکستگی کاهش چشمگیری دارد.

اصلاحات جزء جدایی ناپذیر تحولات اقتصادی در بخش مالی می باشد که شامل شکل دهی دوباره ساختار بازار سرمایه، نوآوری در ابزارها و محیطی با نظم جامع تر است. دو مکتب فکری غالب بر ادبیات بازار سهام، تجزیه و تحلیل های بنیادی و تکنیکی می باشند. مسئله انتخاب پرتفوی بسیار مهم می باشد. به همین علت، این پژوهش ارزیابی سهام، شرکت ها با استفاده از هر دو روش تجزیه و تحلیل بنیادی و تکنیکی را برگزیده و سپس به منظور تشکیل پرتفویی که حالات مختلف ریسک و ترجیحات سرمایه گذارن را لحاظ کند، از مدل فازی ممدانی و مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح ترکیبی استفاده نموده است. دلیل استفاده از سیستم فازی ممدانی، کارا بودن آن در محیط های مبهم و استفاده از دانش انسانی و مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح ترکیبی، قابلیت یافتن جواب بهینه مسئله از میان تعداد زیاد جواب موجود می باشد. نتایج ارزیابی عملکرد پرتفوی های تشکیل شده برای سه حالت سرمایه گذار ریسک گریز، ریسک خنثی و ریسک پذیر، نشان می دهد که عملکرد پرتفوی پیشنهادی مثبت بوده و عملکرد مناسبی را نشان می دههد، اما در مقیاسی  دقیق تر  پرتفوی تشکیل شده برای سرمایه گذار ریسک گریز در وضعیت مطلوب تری قرار دارد

سرمایه گذارانی که نظریه نوین پرتفوی را پذیرفتهاند بر این باورند حریف بازار نیستند، بنابراین انواع گوناگونی از اوراق بهادار را نگهداری مینمایند تا بازده مورد انتظارشان با متوسط بازده بازار برابر شود و در نتیجه مجموعه ای متنوع از اوراق بهادار را نگهداری میکنند تا بتوانند به نرخ بازدهی مطلوب که نزدیک نرخ بازده بازار است، دست یابند. تعیین معیاری مناسب برای ارزیابی عملکرد شرکتهای سرمایه گذاری یکی از مهم ترین مباحث امروزی در دانش مدیریت سرمایه گذاری است. در انتخاب معیارهای ارزیابی نمیتوان یک پروژه سرمایه گذاری را تنها بر اساس بازدهی بالا و بدون توجه به ریسک آن انتخاب کرد. یافتن بهترین راه جهت بهینه سازی پرتفوی پس از انتشار مقاله مارکویتز در سال 1952 همواره یکی از دغدغههای فعالان در صنعت مدیریت سرمایه گذاری بوده است. ورود مدلهای ریاضی و پژوهش عملیاتی یکی از فعالیتهایی است که در دهه اخیر توانسته بهینه سازی پرتفوی را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از روشهای کنترل ریسک سرمایه گذاری، تشکیل پرتفوی بهینه سهام است. برای انتخاب پرتفوی بهینه سهام روشهای گوناگونی وجود دارد. از جمله این روشها در پژوهش حاضر مدلهای مارکویتز و ارزش در معرض خطر میباشند که مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که مدیریت پرتفوی و انتخاب پرتفوی بهینه سهام در بازار سرمایه ایران از طریق مدلهای مارکویتز و ارزش در معرض خطر یکسان میباشد.

این پژوهش جهت بررسی کارایی و اثربخشی مدیریت پرتفوی شرکت های سرمایه گذاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که بین سال های 1384-1388 پرتفوی فعال داشته اند، صورت گرفته است. در راستای ارزیابی عملکرد آنها با توجه به تئوری مدرن پرتفوی و تئوری فرامدرن پرتفوی به کمک معیارهای شارپ،سورتینو و استرلینگ صورت گرفته است. نتایج آزمون فرضیه اول که از طریق آزمون های آماری تحلیل واریانس و مقایسه میانگین دو به دو با پس آزمون ال اس دی صورت گرفت،نشان داد عملکرد شرکت های سرمایه گذاری با توجه به معیارهای شارپ،سورتینو و استرلینگ بطور متوسط با یکدیگر تفاوت دارد.البته معیار استرلینگ با تفاوتی جزئی عملکرد بهتری را نشان داد. فرضیه دوم تحقیق نیز عملکرد شرکت های سرمایه گذاری را در مقایسه با بازار مورد ارزیابی قرار داد که بجز معیار سورتینو بقیه معیارها عملکرد بهتر شرکت های سرمایه گذاری در مقابل بازار را نشان دادند. در نهایت نتایج آزمون کروسکال والیس و آماره مربع کای نشان داد که بکارگیری این سه معیار در رتبه بندی شرکت ها نتایج یکسانی را نشان می دهد.

در این مقاله سعی بر آن است که بازخوردی از سرمایه گذاری های بورسی بانک ملی ایران ترسیم شود، بدین منظور در یک دوره پنج ساله از فروردین ماه سال 1385 تا اسفندماه سال 1389 اطلاعات ماهیانه شرکتهای سرمایه پذیر در پرتفوی بورسی بانک ملی ایران اعم از ریسک و بازده را  استخراج کرده و در نهایت براساس شاخص مدرن(شارپ) و شاخص های فرامدرن ( سورتینو و پتانسیل مطلوب )  عملکرد سرمایه گذاری بورسی بانک ملی ایران را با بازار مقایسه می کنیم.با عنایت به اینکه داده ها از مقیاس رتبه ای برخوردارند از روش های آماری ناپارامتریک (آزمون من – ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن) جهت آزمون فرضیه ها استفاده کردیم.پس از آزمون فرضیه ها به این نتیجه رسیدیم که بین نتایج ارزیابی عملکرد مدیریت پرتفوی بورسی بانک ملی ایران از طریق مدل های مدرن و فرامدرن ارتباط معنی داری وجود دارد. همچنین براساس مدل مدرن شارپ و مدل فرامدرن سورتینو عملکرد بازاردر طی سالهای مورد مطالعه بهتر ارزیابی گردید ولیکن براساس مدل فرامدرن پتانسیل مطلوب عملکرد پرتفوی بورسی بانک ملی ایران عملکرد بهتری را نسبت به بازار نشان داد.

صندوق های سرمایه گذاری یکی از مهمترین سازوکارهای سرمایه گذاری در بازارهای مالی هستندکه با ایفا نقش واسطه گری مالی، سرمایه گذاری افراد را از حالت مستقیم به حالت غیرمستقیم تبدیل می کنند. یکی از مهم ترین مزایای این قبیل واسطه های مالی، تنوع بخشی به سرمایه گذاری می باشد چنانکه، موجب تقلیل ریسک سرمایه گذاری می گردند. در چنین شرایطی به نظر می رسد بتوان با تبعیت از نظریه مدرن پرتفوی، پیرامون تشکیل پرتفویی از صندوق های سرمایه گذاری، بر مزایای تنوع بخشی حاصل از این قبیل واسطه های مالی افزود. بر این اساس، پژوهش حاضر ضمن توجه به نقش ندامت در امر تصمیم گیری، یک مدل بهینه سازی تحت عنوان "کمینه سازی ندامت مورد انتظار" را مطرح ساخته و با بکارگیری اطلاعات مربوط به 7 صندوق سرمایه گذاری سهامی فعال در دوره زمانی 1391-1390، با استفاده از نرم افزار MATLAB به اجرای مدل و در نهایت تشکیل پرتفویی از صندوق های سرمایه گذاری می پردازد. نتایج حاکی از کارایی مدل کمینه سازی ندامت مورد انتظار در بورس اوراق بهادار تهران مبنی بر بیشتر بودن بازده پرتفوی تشکیل شده نسبت به متوسط بازده بازار می باشد.