سودابه بلایی آبادی

"مقدمه: زخم پپتیک، یک ضایعه مخاطی معده یا دوازدهه است که به دو شکل اصلی زخم معده و زخم دوازدهه تظاهر می کند. سوراخ شدن زخم پپتیک شیوعی معادل 10-5 درصد دارد و اولین تظاهر زخم دوازدهه در 2 درصد بیماران می باشد. علت بیشتر موارد سوراخ شدن زخم پپتیک ناشناخته است. تنها عامل خطر اثبات شده، مصرف داروهای اولسروژن است. با در نظر گرفتن عوارض و میزان مرگ و میر ناشی از سوراخ شدن زخم پپتیک، هدف مطالعه مورد - شاهدی حاضر، بررسی ارتباط میان زخم سوراخ شده با مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر می باشد تا در صورت کشف ارتباط، انگیزه بیشتری برای پیشگیری از مصرف این مواد ایجاد شود. روش کار: این تحقیق مطالعه مورد - شاهدی است. حجم نمونه، به تعداد 390 نفر 129) نفر مورد و 261 نفر شاهد) محاسبه گردید. افراد گروه مورد شامل تمامی بیماران مبتلا به زخم سوراخ شده پپتیک می باشند که در فاصله سالهای 1377-1370 در بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) بستری و جراحی شده بودند. در جمع آوری اطلاعات جنس، سن، تاهل، محل تولد و محل سکونت، شغل، سابقه قبلی زخم پپتیک، مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در نظر گرفته شدند. هماهنگ کردن گروههای مورد و شاهد بر اساس سن و به روش Frequency matching انجام شده و سپس داده ها به کمک نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد و با تستهای square- chi و شاخص Mantel hanzel odd s ratio با ضریب اطمینان 95 درصد به جامعه تعمیم یافت. نتایج: افراد مبتلا به زخم پپتیک سوراخ شده بیشتر ساکن مرکز ایران بودند و شغل آزاد درمیان آنها بیشتر دیده می شد. سابقه ابتلا به زخم پپتیک در گروه مورد به طور معنی داری بیشتر از گروه شاهد بود (00001/0 (P=وضعیت تاهل در در گروه مورد و شاهد اختـلاف معنی داری نداشت. بیـن مصرف سیگار و زخم پپتیک سوراخ شده ارتباط معنی داری یافت گردید(odd’s ratio= 2.4، P=0.00009) بیـن مصرف الکل و زخم پپتیک سوراخ شده ارتباط معنی داری مشاهده شد (odd’s ratio=3.12، P=0.00009). بحث: در مقایسه اثر سیگار، ، سیگار کمترین اثر را داشته و مواد مخدر بیشترین ارتباط را با زخم پپتیک سوراخ شده داشته اند که علل گوناگونی از جمله کاهش احساس درد در مبتلایان و در نتیجه عدم تشخیص و درمان به موقع سوراخ شدن یا اسپاسم اسفنگتر اودی و افزایش تحریک زخم پپتیک را می توان مطرح کرد. با توجه به ارتباط قوی میان مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر با زخم پپتیک سوراخ شده و عوارض، مرگ و میر و هزینه درمانی زیاد، اهمیت پیشگیری از مصرف این مواد در جامعه بیشتر مشخص می شود و پیشنهاد می گردد جهت بررسی مکانیسم اثر سیگار، الکل و مواد مخدر بر سوراخ شدن زخم پپتیک، مطالعات تجربی بر روی مدل های حیوانی صورت بگیرد. کلیدواژگان: الکل، زخم سوراخ شده پپتیک، سیگار، مواد مخدر"