محمدباقر محمدی نژاد پاشاکی

هدف: در دهه های اخیر، افزایش سرعت انتقال اطلاعات و درهم تنیدگی بازارها موجب افزایش هم گرایی و اثرگذاری بازارهای مالی بر یکدیگر شده است. امروزه پیدایش اثرهای سرریز در یک بازار، به اثرهای سرریز در سایر بازارها منجر خواهد شد. تشخیص صحیح اثرهای سرریز وارده به بازارهای مالی، جهت مدیریت و کنترل نوسان ها بسیار حائز اهمیت است. هدف این پژوهش، اندازه گیری و تحلیل اثرهای سرریز بین بازارهای سهام، ارز، طلا و کامودیتی است. روش: بدین منظور، داده های روزانه مربوط به شاخص سهام، نرخ ارز (دلار)، قیمت طلا و فلزات اساسی، طی دوره زمانی 12 ساله، از ابتدای سال 1388 تا پایان سال 1399 با استفاده از مدل VARMA-BEKK-AGARCH بررسی و سنجیده شد. یافته ها: نتایج حاصل از برآورد مدل سرریزی یک سویه بازده از نرخ های ارز، طلا و کامودیتی به سهام و سرریز یک سویه شوک از کامودیتی به سهام و سرریز یک سویه نوسان از سهام به نرخ ارز را نشان می دهد. همچنین نتایج نشان دهنده اثرهای اهرمی شوک ها به صورت دوسویه بین نرخ های ارز و طلا و به صورت یک سویه از سهام به نرخ ارز است. نتیجه گیری: با توجه به ارتباط معکوس بین سهام و طلا، ایجاد پرتفوی متشکل از سهام و طلا، جهت کاهش اثرهای ریسک سرریز مفید است و به سرمایه گذاران جهت کاهش ریسک سرمایه گذاری کمک می کند. همچنین با توجه به تأیید شوک های وارده از سهام به بازار ارز، مدیریت بازار سهام و جلوگیری از نوسان های شدید جهت کنترل بازار ارز توصیه می شود.

شناسایی و کمی سازی اثرات سرریزدر بازارهای مالی یکی از مباحث مهم علم مالی می باشد. با آگاهی از کانال های سرریز و اندازه گیری اثرات سرریز به بازارها می توان از اختلالات و بی نظمی بازارها جلوگیری کرد و با برقراری شرایط ثبات و آرامش در بازارها زمینه رشد و توسعه اقتصادی را فراهم نمود. این پژوهش به بررسی و سنجش اثر سرریز نوسان دردوره های متفاوت تحریم های اقتصادی می پردازد. با توجه به سابقه تحریم های اقتصادی تحمیل شده از سوی کشورهای غربی خصوصا آمریکا و اتحادیه اروپا، در دوره هایی شدت این تحریم ها افزایش یافته و در دوره هایی نیز از شدت این تحریم ها کاسته شده است لذا برای بررسی دقیق تر نقش تحریم ها در سرریز نوسان، دوره زمانی پژوهش به چهار دوره شامل دو دوره با تحریم های شدید اقتصادی و دو دوره عدم وجود تحریم های شدید دسته بندی شدند. بدین منظور داده های روزانه مربوط به بازارهای سهام، ارز و سکه طلا طی دوره زمانی 14/09/1387الی 11/10/1401 با استفاده از مدل VARMA-AGARCH مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان دهنده سرریز نوسان برای دوره های دوم و چهارم به عنوان نماینده دوره های تحریمی شدید می باشد اما برای دوره های اول و سوم که دوره تحریمی غیرشدید می باشند اثر سرریز نوسان برای هیچ کدام از بازارها تایید نشد لذا نتایج نشان دهنده رابطه مستقیم و مثبت بین شدت تحریم های اقتصادی با افزایش اثر سرریز نوسان در بازارها است .