رقیه عسکرنژاد

یکی از عناصر خدمات شهری، پایانه مسافربری است. پایانه ها به عنوان مفصل ارتباطی جاده های برون شهری و درون شهری، مانع تردد اتوبوس ها به داخل شهرها می شوند و ازاین رو در بهبود وضعیت ترافیک و مدیریت سفرها نقشی سازنده ایفا می کنند. در شهر مشکین شهر به دلیل عدم وجود پایانه برای سرویس دهی به روستاهای مستقر در اطراف شهر، وسایط نقلیه مسافرکش که خیابان ها را اشغال می نمایند، باعث به وجود آمدن نابسامانی هایی از قبیل بار ترافیکی و مشکلات ناشی از آن شده است. به همین منظور این شهر به عنوان پایه مطالعاتی باهدف دستیابی به مناسب ترین مکان جهت استقرار مطلوب پایانه مسافربری انتخاب شده است. نوع تحقیق موردنظر بر اساس هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، علی محسوب می شود. در این مقاله با استفاده از معیارهای مناسب (نزدیکی به جاده های اصلی، دسترسی به معابر اصلی شهر، سازگاری، دسترسی به تأسیسات و تجهیزات، مدل رقومی ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه، قیمت زمین و تراکم جمعیت) لایه های موردنظر در محیط Arc Map آماده سازی شده و با اعمال وزن های حاصل از فرایندهای وزن دهی در نرم افزار Expert Choice به روش AHP در یک مدل فراهم آمده و سپس این لایه ها در محیط نرم افزار IDRISI استانداردسازی شدند. طبق نقشه خروجی سه پهنه به عنوان پهنه های مناسب به دست آمد. برای رتبه بندی این پهنه ها از مدل الکترا استفاده گردید؛ بدین صورت رتبه برتر که به عنوان گزینه اول مطرح شده است در قسمت شمالی شهر که نزدیک ترین دسترسی را به جاده اصلی دارد انتخاب گردید. گزینه های دوم و سوم نیز به عنوان اولویت های بعدی در قسمت های جنوب غربی شهر قرار دارد.

آنچه در برنامه ریزی شهری اهمیت دارد، ایجاد برابری بین نواحی مدنظر در برخورداری از مواهب توسعه است. این امر به تحقق پذیری عدالت شهری کمک می کند. در این میان، برنامه ریزی در راستای برقراری تعادل زیست محیطی در شهرها، یکی از ضروریات رویکرد عدالت فضایی است. فضای سبز شهری با ایجاد تعادل در ارکان توسعه پایدار و عدالت اجتماعی، ما را در رسیدن به شهری عدالت محور یاری می کند. شهر اردبیل ازنظر توسعه کالبدی شهر، تخریب فضاهای سبز، رشد محلات حاشیه ای و افزایش جمعیت با معضل جدی روبه رو بوده و به همین منظور، به عنوان پایه مطالعاتی با هدف تحلیل توزیع فضای سبز با رویکرد عدالت فضایی انتخاب شده است. نوع تحقیق مدنظر براساس هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، علمی محسوب می شود. در این مقاله، با استفاده از معیارهای مناسب (آسایش، هم جواری با کاربری مسکونی، تراکم جمعیت، بعد خانوار، هم جواری با معابر اصلی، هم جواری با کاربری آموزشی، مساحت، سازگاری، شیب، مدل رقومی ارتفاع، لیتولوژی، دسترسی به تأسیسات و تجهیزات) لایه های مدنظر در محیط Arc Map آماده سازی شد و با اعمال وزن های حاصل از فرایندهای وزن دهی در نرم افزار Expert Choice به روش AHP در یک مدل فراهم آمد. سپس این لایه ها در محیط نرم افزار IDRISI استانداردسازی شدند. نتایج نشان داد بین پراکنش فضای سبز شهر اردبیل و توزیع جمعیت رابطه ای وجود ندارد و تحلیل شاخص سرانه فضای سبز مؤید رقم بسیار اندک سرانه فضای سبز است. مناطق 1 و 3 با کمبود حدود 16 مترمربع فضای سبز برای هر نفر و منطقه 4 نیز با کمبود حدود 15 مترمربع فضای سبز برای هر نفر روبه رو است. در کل، از بین مناطق اردبیل، منطقه 2 فضای سبز بیشتری از سایر مناطق دارد؛ اما همین فضای سبز نیز متناسب با عدالت فضایی توزیع نشده است.