رضا قدسی

بخش حمل و نقل جاده ای بزرگترین بخش مصرف کننده ی بنزین در کشور است که با رشد مداوم تقاضای انرژی در طول زمان، در دهه های اخیر با چالش های بزرگی مواجه بوده است. مهم ترین این چالش ها، کمبود عرضه ی بنزین مصرفی بوده است. برای جبران این کمبود، دولت ناچار به واردات بنزین به مقدار زیاد بوده که اختلاف قیمت خرید و فروش و پرداخت یارانه فشار مالی زیادی بر دولت وارد می کرده است. در گام نخست دولت در تیر ماه سال 1386 بنزین را سهمیه بندی کرد که سرانجام پس از 8 سال و در پی فراز و نشیب بسیار در سال 1394 در عمل منتفی شد. در این مقاله با نگرش جدیدی به روش های داده کاوی به این موضوع نگاه شده است. بازه ی مورد مطالعه از سال 1384 تا 1389 بوده است. نتایج حاصل نشان می دهد که سهمیه بندی بنزین در رفتار مصرفی مصرف کنندگان تاثیر کوتاه مدت داشته است. همچنین نتایج حاکی از آن است که به عنوان سیاست های جایگزین، گسترش ناوگان تاکسیرانی یک راه حل کوتاه مدت و گسترش مترو راه حل بلند مدت برای حل معضل حمل و نقل عمومی در تهران است.

حین اجرای پروژه ها، کاهش نوسان در الگوی استفاده از منابع، به ویژه در مواردی که حتی تغییرات بسیار کم در سطح استفاده از منبع می تواند منجر به بار مالی و یا ریسک های بالا گردد از اهمیت به سزایی برخوردار است. روش های سنتی تسطیح منابع، در حل مسایل چندهدفه مقید کارآیی چندانی ندارند. در این مقاله تلاش شده است تا با ارایه ی روشی برمبنای توسعه ای از الگوریتم تکاملی تفاضلی مبتنی بر فرایند الکتر، مشکلات روش های سنتی رفع شود. روش پیشنهادی علاوه بر رفع چالش های متداول ناشی از نرمال سازی و وزن دهی توابع هدف، با استفاده از شبه معیار به جای معیار امکان در نظرگرفتن ابهام و یا عدم قطعیت در مصرف منابع را فراهم می آورد. ساختار مدل پیشنهادی متناسب با شرایط واقعی پروژه ها طراحی شده است. نتایج حاصل از مثال عددی مبین عملکرد بهتر مدل پیشنهادی نسبت به روش های سنتی، در حل مسایل تسطیح تک هدفه و تسطیح چندهدفه است.

سیستم های تولید توان از انرژی های تجدید پذیر باعث کاهش مصرف انرژی اولیه و انتشار آلاینده ها می شوند. چرخه رانکین آلی با استفاده از انرژی خورشیدی می تواند راه حلی مناسب برای تولید توان باشد. در این چرخه ها، سیالات عامل آلی جایگزین آب می شود. مطالعه فوق با استفاده از شبیه سازی ترمودینامیکی به تحلیل عملکرد چرخه رانکین آلی، انتخاب سیال عامل مناسب برای این چرخه ها می پردازد. در این مطالعه، منبع گرما کلکتور سهموی خطی خورشیدی با دمای °C260 در نظر گرفته شده است و سیستم 10 کیلو وات توان الکتریکی تولید می کند. تاثیر خواص دوازده سیال عامل مختلف بر بازده کلی چرخه بررسی شده است. خواص ترمودینامیکی و فیزیکی، اثرات زیست محیطی، ایمنی، در دسترس بودن و هزینه همگی ملاحظاتی هستند که برای انتخاب سیال عامل مهم می باشند. سیال نرمال دکین بالاترین بازده در چرخه ارائه می دهد و در نتیجه، باعث کمینه شدن سطح کلکتور می شود، ولی این سیال بالاترین حجم مخصوص بخار اشباع (چگالنده در مقیاس بزرگ) و پایین ترین فشار اشباع را در چگالنده (نفوذ گازهای غیر قابل چگالش) دارد. مناسب ترین سیالات برای این سیستم با توجه به تمام جنبه ها به ترتیب عبارتند از: R113 ،R123و ایزوپنتان. در مقایسه سه سیال، R113 بالاترین بازده و بیشترین اثرات مخرب را بر محیط زیست دارد، ولی سیال مناسبی از نظر ایمنی می باشد. ایزوپنتان کمترین بازده را دارد و بالاترین حجم مخصوص بخار، اما سیالی با فشار اشباع بالاتر از فشار جَو و اشتعال پذیری بالا می باشد. R123 سیالی با بازده گرمایی بالا و اثرات مخرب زیست محیطی پایین می باشد.