علی اکبر ایرانشاهی

یکی از مفروضات بازار سرمایه کارا این است که سرمایه گذاران به طور منطقی به اطلاعات جدید واکنش نشان می دهند، اما یافته های تجربی نشان می دهد نوع واکنش افراد به اطلاعات منتشره متفاوت است و در برخی موارد واکنش آن ها به اطلاعات جدید کاملاً منطقی نیست. به عبارت دیگر افراد تحت تاثیر عوامل روانشناختی و رفتاری، نسبت به اطلاعات جدید واکنش های متفاوتی نشان می دهند و باعث ناهنجاری هایی از جمله افزایش بیش از حد یا کم-تر از حد قیمت ها می شوند. هدف این پژوهش، بررسی واکنش سرمایه گذاران نسبت به اقلام تعهدی است که موجب اقلام تعهدی خلاف قاعده در بازار می شود. جامعهی آماری پژوهش شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره 1378-1386 است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است در بازار سرمایه ایران، اقلام تعهدی خلاف قاعده وجود دارد که وابسته به اطلاعات سرمایه گذاری شامل در اقلام تعهدی بوده است. همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد، سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به اقلام تعهدی واکنش بیش از اندازه نشان می دهند.

پژوهشگرانی که واکنش بیش از اندازه سهامداران را مطالعه نموده اند، به این نتیجه رسیده اند که سرمایه گذاران نسبت به عملکرد مالی گذشته شرکت-ها واکنش بیش از اندازه نشان می دهند؛ به این معنی که سرمایه گذاران، سهام های با عملکرد گذشته خوب را بالاتر از ارزش ذاتی و سهام های با عملکرد مالی گذشته ضعیف را پایین تر از ارزش ذاتی، ارزش گذاری می کنند. بنابراین، پس از مدتی، وقتی سرمایه گذاران تشخیص دهند انتظارات قبلی آنها بجا نبوده، قیمت سهام به ارزش ذاتی و واقعی خود باز می گردد. پژوهش حاضر به بررسی واکنش بیش از اندازه سهامداران بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. در این بررسی، واکنش سرمایه گذاران نسبت به تغییرات اقلام تعهدی بررسی شده است. جامعه آماری تحقیق، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. دوره زمانی تحقیق 9 سال از سال 1378 تا 1386 است. برای آزمون فرضیه های تحقیق از دو روش رگرسیون و پرتفوی استفاده شده است. نتایج به دست آمده، حاکی است که در بازار سرمایه ایران، واکنش نادرست سرمایه گذاران نسبت به اقلام تعهدی وجود دارد، ولی پایداری اقلام تعهدی عامل گمراهی سرمایه گذاران نیست.