سایه انرژی بر سر روابط مسکو ـ بروکسل

نشست نمایندگان 8 کشور صنعتی درسن پترزبورگ با میزبانی مسکو در روزهای 10 و 11 فوریه 2006 از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نخست، اگرچه روسیه توانست عاقبت با حمایت ایالات متحده آمریکا از عضویت ناظر به عضویت کامل تغییر وضعیت دهد، اما همچنان نگاه اعضا به این کشور، نگاهی ویژه می باشد. به این معنا که هنوز این کشورها، وزن برابری برای روسیه به دلیل تنگناهای اقتصادیش قائل نیستند.
    دوم، به رغم آنکه روسیه میزبانی نشست سالیانه 8 کشور صنعتی درسال 2006 را بر عهده دارد، به نظر می رسد به دلیل موضعگیری ها و رفتارهای اخیرش در حوزه انرژی، اسباب ناخرسندی و نگرانی 7 کشور عضو دیگر را فراهم نموده است. از همین روی به رغم آنکه مسکو می کوشد تا از اهمیت مقولهٌ امنیت انرژی در چارچوب دستور کامل این دوره از مذاکرات بکاهد، اما با مخالفت دیگر کشورها، این موضوع همچنان در صدر دستور کار 8 کشور صنعتی تحت عنوان امنیت جهانی انرژی قرار گرفت.
    تحولات اخیر خاورمیانه به ویژه بحران هسته ای ایران و نیز اختلاف نظر چندی پیش مسکو و کی یف درخصوص قیمت گاز صادراتی به اوکراین که می رفت به قطع صادرات گاز روسیه به جنوب اروپا منتهی گردد، کشورهای صنعتی به ویژه دول اروپایی را با یک نگرانی جدی وعمیق روبرو ساخته است. ایران با صادرات 6/2 میلیون بشکه نفت در روز به عنوان دومین تولید کننده بزرگ نفت اوپک و روسیه به عنوان بزرگترین تولید کننده جهانی گاز به شمار می آیند. تحولات جدید در قلمرو عرصه جهانی انرژی سبب شده است تا دول صنعتی و ازهمه مهمتر و آسیب پذیرتر اتحادیه اروپا از اجلاس گروه 8 در سن پترزبورگ جهت رفع این نگرانی حداکثر بهره را جویند. به نظر می رسد بروکسل در پاسخ به دو چالش بزرگ افزایش قیمت نفت و آسیب پذیری عرصه جهانی انرژی رویه جدیدی را با تکیه بر دو پایه زیرآغاز نموده است :
   
    1ـ کمینه کردن تدریجی وابستگی خود به نفت خاورمیانه؛
   
    2ـ در خواست از روسیه مبنی بر تسهیل در روند سرمایه گذاری خارجی در صنعت انرژی و حذف انحصار دولتی براین صنعت. با توجه به اینکه 51 درصد سهام گاز پروم به عنوان بزرگترین شرکت تولید کننده گاز جهان در اختیار دولت روسیه می باشد، اتحادیه اروپا در این زمینه اصرار ویژه ای دارد.
   
    به نظر می رسد کرملین بعد از بحران در روابط خود با کی یف، روند جدیدی را در اعتماد سازی با شرکای اروپایی خود در این حوزه پیش گرفته است . آلکسی کودرین، وزیر مالیه روسیه طی نشست سن پترزیورگ از آمادگی دولتش جهت تصویب منشور انرژی با هدف تسهیل در روند صدور گاز به اروپا بدون تعیین تاریخ در این زمینه خبر داده است. این منشور که پیش نویس آن در سال 1991 توسط کمیسیون اجرایی اتحادیه اروپا آماده گردید، با هدف تقویت مناسبات انرژی میان اتحادیه اروپا، جمهوریهای شرقی و روسیه تنظیم یافته است.
    به رغم نرمش مسکو در این زمینه، به عقیده بسیاری از کارشناسان و تحلیل گران عرصه انرژی، بعید است روسیه در آینده ای نزدیک نسبت بـه تصـویب این منشور تن در دهد. زیرا بحران انــرژی در روابط مسکو ـ کی یف، اگر برای بروکسل تولید نگرانی و نا امنی نمود، درروسیه منجربه تقویت روند دولتی شدن هر چه بیشتر صنعت انرژی گردید. علاوه بر این، منشور موصوف همراه با الزاماتی در خصوص آزاد سازی صنعت انرژی و حذف انحصارات دولتی در این زمینه می باشد.