بررسی تطبیقی بازتاب آموزه های تعلیمی ایران پیش از اسلام در دو کتاب ادب الکبیر و ادب الصغیر و قابوس نامه
آرشیو
چکیده
آموزه های تعلیمی و اندرزهایی اخلاقی از جمله مضامینی هستند که حکیمان و پادشاهان ایران پیش از اسلام به آنها توجهی ویژه داشته اند. این مضامین و اندرزها به سبب ترجمه متون پهلوی به زبان عربی، ابتدا به ادبیات عرب و در ادامه، با پیدایش زبان فارسی دری و نگارش متون فارسی به ادبیات فارسی دوره ی اسلامی راه یافت. از نمونه ی این آثار، کتاب ادب الکبیر و ادب الصغیر از ابن مقفع و کتاب قابوس نامه، اثر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر است. این مقاله در پی آن است تا با واکاوی آموزه های تعلیمی ایران باستان و استخراج این آموزه ها در دو اثر مذکور، ضمن بیان شباهت های آنها، اثبات نماید که ابن مقفع و عنصرالمعالی کیکاووس در تألیف آثارشان از منبعی واحد بهره جسته اند. بر اساس یافته های این پژوهش، مفاهیم تعلیمی همانند خردورزی، راست گویی و دوری از دروغ، اعتدال، رعایت پیمان، ونظایر آن که از مفاهیم بسیار مهم در تعالیم ایران باستان هستند، به روشن ترین شکل در ادب الصغیر و ادب الکبیر و قابوس نامه جلوه گر شده اند و این امر بیانگر این مطلب است که هر دو نویسنده تحت تأثیر تعالیم ایران باستان بوده، بر اساس آن به خلق آثار خود دست یازیده اند.A Comparative Review of Reflection of Pre-Islamic Didactic Teachings in Al-Adaba Al-Kabir and Al-Adab Al-Saghir, and Qabus-nama
Pre-Islamic kings and sages highly valued didactic teachings and moral advice which were translated first into Pahlavi and then to Arabic. Later, with the emergence of Dari Persian and texts written in Persian, didactic literature finds its way into Islamic-era Persian literature. For instance, Ibn al-Muqaffa’s Al-Aadab Al-Kabir and Al-Adab Saghir along with KeiKavous’ Qabus-nama belong to this type of literature. By analyzing pre-Islamic didactic teachings and extracting the moral teachings from these two books, the current article seeks to illustrate their similarities. Also, it attempts to prove that Ibn al-Muqaffa and Keivavous have benefitted from a single source. Based on the findings of this study, educational concepts such as rationality, honesty, shunning lies, honoring promises, and moderation are the most important concepts in Ancient Iran. These concepts are crystalized in Al-Aadab Al-Kabir and Al-Adab Saghir as well as Qabus-nama and this indicates that Ibn al-Muqaffa and Keivavous have been under the influence of the teachings of Ancient Iran and created their works under its effect.