آشکارسازی تغییرات بستر رودخانه و بررسی مورفولوژی رودخانه ای با توجه به تأثیر ساختارهای زمین شناسی (مطالعه موردی: زرینه رود)
آرشیو
چکیده
محیط های رودخانه ای به دلیل وجود شرایط مناسب زیستی مانند وجود خاک حاصل خیز و آب در دسترس، همواره مورد توجه انسان ها بوده است. این محیط ها از نظر فعالیت های فرسایشی از مناطق پویا و فعال هستند. شناخت شرایط فرسایش کناری، ترک بستر، تغییرات رخ داده در بستر جریان، الگوی رودخانه و مواردی از این قبیل می توانند کمک مهمی در مدیریت این عرصه از طبیعت باشند. در این پژوهش سعی کرده ایم که با استفاده از تصاویر ماهواره ای (لندست) و داده های توپوگرافیک و زمین شناسی تغییرات مورفولوژیکی رخ داده در دو بخش مکانی از بستر زرینه رود (جیغاتو) را بررسی و ارزیابی کنیم. نرم افزارهای ArcGISو ENVI از مهم ترین ابزارهای مورد استفاده در تحقیق بودند که جهت آماده سازی و استخراج داده ها مورد استفاده قرار گرفتند. طبق نتایج به دست آمده از پژوهش قسمت دوم از منطقه مورد مطالعه که در یک منطقه دشتی واقع شده است، به شدت تحت تأثیر گسل ها قرار دارد و روند کلی جریان رودخانه در چندین نقطه به ناچار تغییر مسیر داده، از مسیر گسل پیروی کرده است. هم چنین الگوی رودخانه در بخش هایی که تحت تأثیر گسل قرار گرفته اند، به صورت مستقیم و در مواردی از نوع سینوسی است. در حالی که در سایر بخش ها الگوی عمومی رودخانه از نوع پیچان رودی است. در سه دوره زمانی مورد مطالعه در هر دو بخش مکانی 1 و 2 از مساحت بستر رودخانه کاسته شده است. به گونه ای که مساحت بستر رودخانه از 5/6 کیلومترمربع به 43/5 کیلومترمربع در بخش 1 و از 19/6 کیلومتر به 87/4 کیلومترمربع در بخش 2 کاسته شده است. میزان فرسایش کناره ای در بخش 1 بین سال 1975 تا 1989 حدود 4/2 کیلومترمربع و بین سال های 1989 تا 2010 حدود 44/2 کیلومترمربع است. این مقدار برای بخش دوم به ترتیب 2 و 49/1 کیلومترمربع است. در مقابل این تخریب بخش های زیادی از رودخانه نیز به دلیل تغییر مسیر و جابه جایی بستر خشک شده و یا به صورت دریاچه های مئاندری در حواشی رودخانه باقی مانده است که برای سال های 1975 تا 1989 و 1989 تا 2010 به ترتیب برابر با 44/3 و 48/2 کیلومترمربع در بخش 1 و برای بخش 2 29/3 و 52/1 کیلومترمربع است.Detecting the Changes in the River Bed and the River Morphology Based on Geological Structures (Case Study: Zarrineh River)
Because of providing proper living conditions, high soil fertility and accessibility to water resources fluvial environments have always been considered as desirable areas for human beings. Such areas, especially the stream environments have also been dynamic areas in terms of erosion processes. A study of bank erosions, sedimentation and changes occurring in the current river beds, streams patterns and the like can be an important contribution to the field of nature management. This study has tried to use satellite imagery (Landsat), topographic and geological data, to investigate and assess the morphological changes which have occurred at two parts of the Zarine River (Jigatoo River). ArcGIS and ENVI software were the most important tools which were used to prepare and extract data in this study. According to the results, the second part of the area under study, which is located in a plain area, has been severely affected by the faults, and the direction of the river flow was forced to change path at several points following a fault path. The river pattern at this area is direct and in some cases the sinusoidal in sectors has been affected by the fault, while the general pattern is meander in other parts of the river. In the three time periods considered for the study both intervals number 1 and 2 of the riverbed area show reduction. This is to say that the area of the riverbed has reached 5.6 sq. km to 5.43 sq. km in the part of 1 and 6/19 km to 4.87 in the part 2. The river bank erosion rate between 1975 -1989 and 1989 - 2010 is respectively approximately 4.2 sq. km and 2.44 sq. km in part 1. This value for the second interval is respectively 2 and 1.49 sq. km. As a result of this destruction the large parts of the riverbed has dried due to redirection and relocation or has turned into meander lakes on the margins being respectively 3.44 and 2.48 sq. km in part 1and 3.29 and 1.52 is km in part 2 for the years 1975 to 1989 and 1989 to 2010.
تبلیغات
