پهنه بندی فرونشست زمین در حوضه ی آبخیز قره چای همدان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فرونشست زمین به عنوان یکی از مخاطرات ژئومورفیک، از نتایج مصرف بیش از حد و سوء مدیریت منابع آب است. در بخش هایی از حوضه ی قره چای واقع در شمال استان همدان، از سال 1372 در اثر به هم ریختن سیستم هیدرولوژیکی و وجود سایر شرایط لازم بیشتر از 36 مورد فروچاله بوقوع پیوسته است. شبکه ی زهکشی منطقه با توجه به میزان و عملکرد فرآیندها، تأثیرات متفاوتی بر محیط پیرامون خود بر جای گذاشته است که فروچاله های حادث شده نیز، در این مسیر واقع شده است. هدف این تحقیق آن است که با بررسی ویژگی های شبکه های زهکشی و زمین شناسی، نقش آن را در ایجاد فرونشست منطقه ی مورد مطالعه قرار دهد. بدین منظور کلیه اطلاعات زمین شناسی، هیدرولوژیکی، هواشناسی و جغرافیایی منطقه جمع آوری و تجزیه و تحلیل گردید و شبکه های زهکشی، لیتولوژی، شیب و طبقات ارتفاعی منطقه با استفاده از نقشه های توپوگرافی (1:50000)، زمین شناسی (1:100000) ، مدل رقومی ارتفاعی (DEM) و تصاویر Google Earth ترسیم شد. جهت پهنه بندی فروچاله ها از 5 لایه اطلاعاتی استفاده شده است که در درون هر لایه بر حسب میزان تأثیر هر فاکتور بر وقوع فروچاله، به آن فاکتور امتیازدهی گردید. نتایج نشان می دهد که تغییرات ناهمسان در داده های مورفومتری شبکه ی زهکشی مهم ترین فاکتور مؤثر در تشدید افت آب های زیر زمینی و وقوع فرونشست در منطقه بوده و عوامل لیتولوژیکی و انسانی، به تنهایی نقشی ندارند.Zoning of the Land Subsidence in the Hamedan Qarachai Watershed
Geomorphological features are the basis of natural resources evaluation in the watersheds. These features are affected by many factors such as climate and soil, hydrology, ecology, geology etc. Drainage network in this area was different according to the amount and performance of processes and has different effects on their surroundings. Sinkholes are located on the way of this drainage network. In association with the occurrence, the researchers have counting on this subject that the change of soil parameters, indiscriminate harvesting from groundwater, drilling of illegal wells and activity of Shahid-Mofateh thermal power plant are the most important factors for the appearance of these profound sinkholes in the plains of this state. The aim of this study is examining the characteristics of the drainage networks in this region, and study their role in the creating of subsidence in this region. For this purpose all information on geology, hydrology, hydrogeological and geographical data in this area were collected and analyzed. Drainage networks, lithology, slope and elevation of this region were drawn by using of digital topographic maps of 1:50000, geological of 1:100000, DEM and also pictures of Google Earth. Then to evaluate annual changes of runoff we used experimental method of Justin and Katain. The results indicate that the dissimilar changes in morphometric data of drainage network in this area due to the climatic and geological conditions, were most important factors in the intensification of decrease of soil humidity, subterranean water and occurrence of subsidence in this region. Human factors and the over use of water sources were effective in the intensification of subsidence.