تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران

تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران یکی از روش‌هایی است که از آن به عنوان جایگزین معیارهای سنتی سنجش کسب و کار استفاده می‌شود. این تجزیه و تحلیل ارزش یک شرکت را از طریق سودی محاسبه می‌کند که در اختیار سهامداران خود قرار می‌دهد و مبتنی بر این نگرش است که هدف مدیران شرکت، به حداکثر رساندن ثروت سهامداران شرکت می‌باشد. این چک لیست، محاسبات مالی در انجام تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران را معرفی کرده و شما در قبال اجرای آن راهنمایی می‌نماید.
تعریف
تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران، یک روش تجزیه و تحلیل مالی است که ارزش سهام سهامداران را بر اساس برآورد مجموع ارزش ناخالص یک شرکت بر مبنای جریانات نقدی آتی و فعلی و تقسیم این رقم بر تعداد سهام سهامداران محاسبه می‌کند. عدد حاصله نمایانگر ارزش شرکت برای سهامداران است. مفهوم اصلی و زیربنایی تشکیل دهنده‌ ارزش سهام سهامداران آن است که یک شرکت تنها زمانی به ارزش سهام سهامدارانش می‌افزاید که سود آن فراتر از هزینه‌هایش باشد. وقتی میزان ارزش سهام سهامداران مشخص شد، می‌توان اهداف رشد و توسعه‌ بیشتر را تعیین کرد و می‌توان از ارزش سهام سهامداران به عنوان معیاری برای مدیریت عملکرد استفاده کرد.
مزایا
تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران:
• دربرگیرنده‌ یک نگرش مالی بلند مدت است که بر مبنان آن می‌توان مبنایی را برای اتخاذ تصمیمات استراتژیک در نظر گرفت؛
• دربرگیرنده‌ یک رویکرد عمومی است که هدف آن تعیین تفاوت‌ها در سیاست‌های حسابداری شرکت‌ها نیست. بنابراین می‌توان از آن در ابعاد فرابخشی و حتی بین‌‌المللی استفاده کرد؛
• سازمان را وادار می‌کند تا بر آینده‌ خود و مشتریانش به ویژه ارزش جریانات نقدی تمرکز کند.
دیگر معیارها مبتنی بر هزینه‌ها هستند که ارتباط اندکی با درآمد اقتصادی به دست آمده در طول این مدت دارند.
معایب
• برآورد دقیق جریانات نقدی آتی که یکی از عناصر کلیدی تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران است، می‌تواند کاری بسیار دشوار باشد. برآوردهای نادرست می‌توانند به تصمیمات استراتژیک بر مبنای آمار غلط و گمراه‌کننده بیانجامند.
• تدوین و اجرای رویکرد تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران، می‌تواند فرآیندی بلند مدت و پیچیده باشد.
• متقاعد کردن مدیران نسبت به تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران، کاری دشوار است.
• مدیریت تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران نیازمند اطلاعاتی بیشتر از آنچه می‌باشد که از طریق معیارهای معمول محقق می‌شود.
چک‌لیست اقدام
1. ارزش سهام سهامداران برای شرکت را درک کرده و محاسبه نمایید.
قبل از این که ارزش سهامداران را به عنوان یک هدف مهم مالی در نظر بگیرید، باید مضامین آن را درک کنید و بهترین رویکرد را برای کسب و کار خود مد نظر قرار دهید. مفید است که برای برنامه‌ریزی این رویکرد، ابتدا از متخصصان و کارشناسانی همچون حسابداران یا مشاورانی بهره بگیرید که در این حوزه تخصص و تجربه دارند.
مجموع ارزش کسب و کار دارای سه عنصر اصلی است:
• ارزش فعلی جریانات نقدی آتی در طول مدت زمان برنامه‌ریزی شده؛
• ارزش باقی‌مانده‌ جریانات نقدی از یک مدت زمان بعد از دوره‌ زمانی برنامه‌ریزی شده؛
• میانگین هزینه سرمایه‌ای.
مجموع ارزش کسب و کار با افزودن ارزش فعلی جریانات نقدی آتی به ارزش باقی‌مانده‌ جریانات نقدی و تقسیم آن بر میانگین هزینه‌ها محاسبه می‌شود. اگر نتیجه‌ این معادله بیش از 1 باشد، شرکت ارزشی بیشتر از رقم سرمایه‌گذاری شده به دست آورده است و ارزش افزوده ایجاد شده است.
• جریانات نقدی آتی
جریانات نقدی آتی تحت تأثیر توسعه، سود و ریسک قرار دارند. به گفته‌ آلفرد راپاپورت در کتاب ایجاد ارزش برای سهامداران، می‌توان این عوامل را بر اساس هفت ارزش کلیدی تشریح کرد که باید به خوبی مدیریت و کنترل شوند تا حداکثر ارزش را برای سهامداران به دنبال داشته باشند: نرخ رشد فروش، حاشیه‌ سود عملیاتی، نرخ مالیات بر درآمد، سرمایه‌گذاری در جریان، سرمایه‌گذاری ثابت، هزینه‌ها و مدت زمان رشد ارزش‌ها.
• ارزش باقی‌مانده
ارزش باقی‌مانده – قیمتی که در آن انتظار می‌رود دارایی ثابت در پایان عمر مفیدش فروخته شود – یک رقم مهم است که نمایانگر وضعیت جریانات نقدی پس از دوره‌ برنامه‌ریزی معمول است. برآورد شده که حدود دو سوم ارزش یک کسب و کار را می‌توان منتسب به رشد جریانات نقدی پس از مدت زمان معمول برنامه‌ریزی (5 تا 10 سال) دانست. به عبارت دیگر، تنها یک سوم ارزش یک کسب و کار را می‌توان ناشی از رشد جریانات نقدی در طول مدت زمان معمول برنامه‌ریزی دانست.
• میانگین هزینه‌های سرمایه‌ای
میانگین هزینه‌های سرمایه‌ای، هزینه‌ای است که به دیون و بدهی‌های کسب و کار افزوده می‌شود. این امر نمایانگر سودی است که شرکت باید به دست آورد تا بتواند هزینه‌ منابعی که استفاده کرده را پوشش دهد؛ بنابراین چنین هزینه‌هایی نمایانگر هزینه‌ دارایی‌ها و اموالی هستند که هم‌اینک مورد استفاده هستند.
2. تعهد مدیریت ارشد را اخذ نمایید
باور اصلی در تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران آن است که ایجاد و به حداکثر رساندن ارزش سهامداران، مهم‌ترین معیاری است که می‌توان بر اساس آن، عملکرد کسب و کار را ارزشیابی نمود. مدیران ارشد باید تعهد بالایی نسبت به این موضوع داشته باشند. آنها باید بپذیرند که ممکن است معیارها و رویکردهای معمول، فاقد توانایی لازم برای دستیابی به این هدف باشند.
3. عوامل کلیدی ارزش کسب و کار و همچنین اهداف مربوط را مشخص کنید
هدف از تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران، به حداکثر رساندن جریانات نقدی کسب و کار است. به منظور تحقق این هدف، باید عوامل کلیدی ارزش کسب و کار (هفت عامل ذکر شده در مرحله‌ 1) را مشخص کنید. به عنوان مثال، به خاطر داشته باشید که حاشیه‌ سود عملیاتی تحت تأثیر فروش و هزینه‌ها قرار دارد؛ آنها خود نیز تحت تأثیر عوامل دیگری هستند.
این تجزیه و تحلیل عوامل ارزشی، اهداف مالی و عملیاتی را به یکدیگر متصل می‌کند و چارچوبی را برای موارد زیر ترسیم می‌کند:
• تعیین اهداف عملکرد؛
• تعیین مسئولیت‌های مدیران؛
• ارزیابی عملکرد مالی شرکت (و معیارسنجی نسبت به رقبا)؛
• توسعه‌ طرح‌های استراتژیک.
4. کارکنان خود را از این رویکرد مطلع کرده و آنها را در این زمینه آموزش دهید
مدیران باید مفهوم گسترده‌ ایجاد ارزش برای سهامداران را درک کنند به ویژه زمانی که قصد دارند که پروژه‌های بالقوه را بررسی کنند. مدیران باید اهمیت شناسایی، درک و بهبود عملکرد عوامل ارزشی و عوامل کلیدی که بر آنها تأثیرگذار هستند را به خوبی درک نمایند.
استفاده از تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران و تعیین اهداف جدید، احتمالاً عادات و رویکردهای مد نظر مدیران را به چالش می‌کشد و حتی ممکن است باعث مقاومت از جانب آنها گردد. باید از مدیران خواسته شود تا رویکردهای قبلی را مجدداً ارزیابی نمایند و برخی از آنها را در راستای تحقق اهداف جدید کنار بگذارند.
پی بردن به میزان ارزش ایجاد شده برای سهامداران یک نوع فرآیند تغییر بوده و نیازمند آن است که مدیران صف در این زمینه به طور کامل آموزش ببینند.
این امر زمانی مهم است که هدف از اجرای یک رویکرد تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران، دستیابی سریع به موفقیت است. همانند هر فرآیند تغییر دیگری، موفقیت اولیه مؤید ارزش رویکرد جدید است، بر مزایای آن تأکید می‌نماید و باعث غلبه بر بدبینی‌های موجود می‌شوند.
5. سیستم‌های اطلاعاتی شرکت را تغییر دهید تا بتوانید بر پیشرفت‌ها نظارت کرده و آنها را بسنجید
به طور کلی، معمولاً سیستم‌های گزارش‌دهی مالی و سیستم‌های اطلاعاتی شرکت‌ باید به هنگام اجرای رویکرد تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران بازبینی شوند. احتمالاً سیستم‌های مرسوم گزارش‌دهی نمی‌توانند تمامی اطلاعات لازم را در کارآمدترین قالب ممکن ارایه کنند. اجرای تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران نیازمند آن است که مدیران به طور منظم اطلاعات مربوط به عوامل کلیدی و اهداف ارزشی شرکت را بسنجند و آنها را تحت نظارت دقیق خود قرار دهند.
6. مشوق‌های مالی مدیران را تغییر دهید
مشوق‌های مالی مدیران خود را ارزیابی کنید و آنها را در راستای عملکردی که ارزش افزوده برای سهامداران به دنبال دارد، تغییر دهید. مشوق‌های مدیران ارشد باید منعکس‌کننده‌ نیاز به افزایش ارزش سهام سهامداران در دوره‌های زمانی واقع‌بینانه باشد نه تمرکز بر رشد کوتاه مدت سود یا درآمد حاصل از هر سهم.
7. پیشرفت را ارزیابی و نظارت کنید
ایجاد ارزش پایدار نیازمند نظارت و بازبینی مستمر اهداف است زیرا شرایط مرتباً تغییر می‌کنند. ارزشیابی‌ها، ارزیابی‌های عملکرد، جلسات مدیریتی و تصمیمات کلیدی باید متمرکز بر پیشرفت حاصله و اقدامات لازم برای استمرار ارزش‌آفرینی برای سهامداران باشند.
بایدها و نبایدها در قبال تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران
بایدها
• زمانی را به درک آنچه اختصاص دهید که ارزش سهام سهامداران شرکت شما را افزایش می‌دهد – عوامل ارزشی چه هستند و چه عوامل دیگری بر آنها تأثیر می‌گذارند.
• سیستم‌های درونی را ارزیابی کنید و مطمئن شوید که آنها به میزان کافی و منظم، اطلاعات مورد نیاز شما برای سنجش ارزش سهام سهامداران را فراهم می‌آورند.
نبایدها
• ناشکیبا نباشید – پی بردن به ارزش سهام سهامداران یک موضوع زمان‌بر است. گاهی اوقات دستیابی به یک نتیجه‌ قطعی دو سال طول می‌کشد.
• هیچ موضوعی را از قلم نیاندازید – استفاده از تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران نیازمند صرف زمان، انرژی و تعهد کامل برای رسیدن به نتایج مطلوب درباره‌ کسب و کارتان است.
• کارتان را نیمه‌کاره رها نکنید یا دچار تردید و دودلی نشوید – مطمئن شوید که می‌دانید به دنبال تحقق چه پیشرفت‌هایی هستید و چه کارهایی را برای تحقق این اهداف انجام دهید. سپس دست به اقدام بزنید.
پرسش‌های مهم
• آیا برای افزایش تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران، اهدافی واقع‌بینانه را در نظر گرفته‌اید؟
• آیا رویکرد جدیدی را در قبال سهامداران خود مشخص کرده‌اید؟
• آیا استراتژی‌، رویه‌ها و فرآیندهای شرکت خود را بررسی نموده‌اید تا مطمئن شوید که هیچ موضوعی در قبال استفاده از رویکرد تجزیه و تحلیل ارزش سهام سهامداران از قلم نیفتاده باشد؟
برای اطلاعات بیشتر
کتب:
«در جستجوی ارزش سهامداران: مدیریت عوامل عملکرد»، جان باکمن، اندرو لاک و فیلیپ رایت، 2000
«ایجاد ارزش برای سهامداران: راهنمایی برای مدیران و سرمایه‌گذاران»، آلفرد راپاپورت، 1997
وب سایت:
www.acaus.org: انجمن حسابرسان آمریکا
«ما همان کاری را با پول شما خواهیم کرد که قصد داریم با پول خودمان انجام دهیم.» وارن بوفت
«پول به خودی خود هیچ ارزشی ندارد مگر این که آن را با دیگران تقسیم کنیم.» آمبروس بیرس