رفتار اجرایی
حوزه های تخصصی:
دریافت مقاله
آرشیو
چکیده
متن
چرا آن را بخوانیم؟
به گفته سیمون، تصمیم‌گیری مترادف با مدیریت است. اما تصمیم‌گیری چیست و تصمیمات چگونه اتخاذ می‌شوند؟ سیمون معتقد است که اکثر فرضیات افراد، به شکلی ناامیدکننده غیرواقع‌بینانه هستند. او قصد دارد نوعی واقع‌بینی به این موضوع تزریق کند. او مفهومی مدرن سازمان‌ها را در قالب یک مجموعه بهم وابسته و بهم پیوسته معرفی میکند. او معتقد است که توانایی اتخاذ تصمیمات به شکلی اثربخش، تفاوت‌هایی را میان سازمان‌های کارآمد و ناکارآمد باعث می‌شود. تنها بر همین اساس، اعتقاد داریم که این کتاب ارزش خواندن را دارد.
شروع
هربرت سیمون، پسر یک خانواده مهاجر آلمانی به میلواکی بود. او فارغ‌التحصیل دانشگاه شیکاگو است و در سال 1978 به دلیل کارهایش پیرامون رفتار اجرایی که موضوع رساله دکترا و کتابش بود، موفق به اخذ جایزه نوبل گردید. گفته می‌شود که علاوه بر مشاهدات سیمون، الهام‌بخش او برای نگارش این کتاب، کار نیمه‌وقتش در یکی از سازمان‌های میلواکی به هنگام تحصیل بوده است. همچنین گفته می‌شود او به هنگام اخذ جایزه‌اش، به کمیته نوبل گفته بود که علاقه واقعی او به موضوع هوش مصنوعی است – حوزه‌ای در قبال نحوه اتخاذ تصمیمات و انتخاب‌ها که سرانجام نیز به سراغ آن رفت.
در کتاب رفتار اجرایی: تحقیقی پیرامون فرآیندهای تصمیم‌گیری در سازمان‌های اجرایی (عنوان کامل این کتاب)، او به بحث درباره نظریه انتخاب‌ها یا تصمیم‌گیری‌های انسانی پرداخته که هدفشان انطباق با روش‌های مورد استفاده اقتصاددانان، روان‌شناسان و همچنین تصمیم‌سازان است.
متن
1. مشکلات نظریه سازمانی
بر اساس کتاب رفتار اجرایی، روشی که در آن رفتار اجرایی تشریح می‌شود، به نوعی از تصنعی بودن و ساده‌انگاری رنج می‌برد و فاقد واقع‌بینی است. نظریه‌پردازان همواره از پرداختن به کار طاقت‌فرسای مطالعه توابع و شرایط واقعی تصمیم‌گیری شانه خالی کرده‌اند. در عوض، آنها فقط به بحث درباره اختیارات، تمرکز، حیطه اختیارات، وظایف و غیره پرداخته‌اند بدون این که به دنبال تعاریف عملی برای این واژه‌ها باشند.
بنابر نظریه کلاسیک اقتصاد، تصمیمات از طریق دستیابی به تمامی اطلاعات موجود، ارزیابی آنها و رسیدن به یک نتیجه معقول و هدفمند اتخاذ می‌شوند. در واقعیت، هیچ کس زمان و منابع ذهنی لازم برای انجام این کار را ندارد. مدیران اجرایی به جای این که به دنبال بهترین هدف باشند، به یک هدف خوب قناعت می‌کنند و همین امر آنها راضی میکند (این امر آنها را راضی هم میکند و هم قربانی).
2. سازمان مهم است
سازمان مهم است زیرا نخست، در جامعه ما، مردم بیشترین زمان عمر خود را در سازمان‌ها می‌گذرانند و امروزه محیط سازمان‌ها نقش بسزایی در توسعه ویژگی و عادات آنها دارد.
دوم، افراد مسئول به ابزاری دست می‌یابند که باعث می‌شوند بتوانند اختیارات خود را اعمال کنند و دیگران را تحت تأثیر خود قرار دهند.
3. پیچیدگی تعاملات سازمانی
کافی نیست که رفتار سازمانی را صرفاً درک افراد یا سنجش عملکرد آنها بدانیم. هر اقدامی در یک سازمان، در قالب تعاملی پیچیده با سیستم سازمانی صورت می‌پذیرد.
4. درک تصمیم‌گیری
یک تصمیم پیچیده همانند یک رودخانه بزرگ است که انشعابات بسیاری دارد.
بسیاری از افراد و واحدهای سازمانی نقش زیادی در اتخاذ تصمیمات مهم دارند و مسئله ایجاد تمرکز و یا تمرکززدایی مسئله‌ای در قبال تبدیل سیستم‌های پیچیده به طرحی کارآمد است.
5. اهمیت روابط
سازمان فقط یک چارت سازمانی نیست بلکه مجموعه‌ای از یک الگوی پیچیده ارتباطات و دیگر روابط در قالب گروهی از انسان‌ها است.
این الگو اطلاعات، فرضیات، اهداف و نگرش‌ها را در اختیار اعضای گروه‌ها قرار می‌دهد که تصمیمات بر مبنای آنها اتخاذ می‌شوند.
نتیجه
سیمون دریافت که باید به نوعی عباراتی مانند «رفتار»، «تصمیم‌سازی» و «سازمان» را در عنوان کتاب خود بگنجاند.
تا قبل از انتشار این کتاب، بسیاری از ابهامات نظریه سازمانی همچنان باقی بودند. تا آن دوران، مهم‌ترین حامی این نظریه، چستر برنارد بود که قبل از کتاب سیمون مطالبی را در این زمینه به رشته تحریر درآورده بود.
در پاسخ به او، سیمون نظریه انتخاب یا تصمیم‌گیری انسانی را مطرح کرد که هدف آن عبارت بود از:
• ابعاد منطقی انتخاب که نگرانی اصلی اقتصاددانان هستند؛
• ویژگی‌ها و محدودیت‌های ساز و کارهای تصمیم‌گیری انسانی که توجه بسیاری از روان‌شناسان و تصمیم‌سازان را به خود جلب کرده‌اند.
او پلی را میان انسان‌شناسان و متخصصان تفکر مدیریت ایجاد کرد.
نگرش سیمون در عصر خودش در رأس قرار داشت. طی 40 سال بعد و حداقل در غرب، سازمان به جای یک عامل تغییر و یک مرکز اعمال قدرت، به عنوان مکانی برای ساده‌سازی و طبقه‌بندی فعالیت‌ها تلقی تبدیل شد.
برای اطلاعات بیشتر
« رفتار اجرایی: تحقیقی پیرامون فرآیندهای تصمیم‌گیری در سازمان‌های اجرایی»، هربرت سیمون، 1997
«سازمان فقط یک چارت سازمانی نیست بلکه مجموعه‌ای از یک الگوی پیچیده ارتباطات و دیگر روابط در قالب گروهی از انسان‌ها است.» رفتار اجرایی
به گفته سیمون، تصمیم‌گیری مترادف با مدیریت است. اما تصمیم‌گیری چیست و تصمیمات چگونه اتخاذ می‌شوند؟ سیمون معتقد است که اکثر فرضیات افراد، به شکلی ناامیدکننده غیرواقع‌بینانه هستند. او قصد دارد نوعی واقع‌بینی به این موضوع تزریق کند. او مفهومی مدرن سازمان‌ها را در قالب یک مجموعه بهم وابسته و بهم پیوسته معرفی میکند. او معتقد است که توانایی اتخاذ تصمیمات به شکلی اثربخش، تفاوت‌هایی را میان سازمان‌های کارآمد و ناکارآمد باعث می‌شود. تنها بر همین اساس، اعتقاد داریم که این کتاب ارزش خواندن را دارد.
شروع
هربرت سیمون، پسر یک خانواده مهاجر آلمانی به میلواکی بود. او فارغ‌التحصیل دانشگاه شیکاگو است و در سال 1978 به دلیل کارهایش پیرامون رفتار اجرایی که موضوع رساله دکترا و کتابش بود، موفق به اخذ جایزه نوبل گردید. گفته می‌شود که علاوه بر مشاهدات سیمون، الهام‌بخش او برای نگارش این کتاب، کار نیمه‌وقتش در یکی از سازمان‌های میلواکی به هنگام تحصیل بوده است. همچنین گفته می‌شود او به هنگام اخذ جایزه‌اش، به کمیته نوبل گفته بود که علاقه واقعی او به موضوع هوش مصنوعی است – حوزه‌ای در قبال نحوه اتخاذ تصمیمات و انتخاب‌ها که سرانجام نیز به سراغ آن رفت.
در کتاب رفتار اجرایی: تحقیقی پیرامون فرآیندهای تصمیم‌گیری در سازمان‌های اجرایی (عنوان کامل این کتاب)، او به بحث درباره نظریه انتخاب‌ها یا تصمیم‌گیری‌های انسانی پرداخته که هدفشان انطباق با روش‌های مورد استفاده اقتصاددانان، روان‌شناسان و همچنین تصمیم‌سازان است.
متن
1. مشکلات نظریه سازمانی
بر اساس کتاب رفتار اجرایی، روشی که در آن رفتار اجرایی تشریح می‌شود، به نوعی از تصنعی بودن و ساده‌انگاری رنج می‌برد و فاقد واقع‌بینی است. نظریه‌پردازان همواره از پرداختن به کار طاقت‌فرسای مطالعه توابع و شرایط واقعی تصمیم‌گیری شانه خالی کرده‌اند. در عوض، آنها فقط به بحث درباره اختیارات، تمرکز، حیطه اختیارات، وظایف و غیره پرداخته‌اند بدون این که به دنبال تعاریف عملی برای این واژه‌ها باشند.
بنابر نظریه کلاسیک اقتصاد، تصمیمات از طریق دستیابی به تمامی اطلاعات موجود، ارزیابی آنها و رسیدن به یک نتیجه معقول و هدفمند اتخاذ می‌شوند. در واقعیت، هیچ کس زمان و منابع ذهنی لازم برای انجام این کار را ندارد. مدیران اجرایی به جای این که به دنبال بهترین هدف باشند، به یک هدف خوب قناعت می‌کنند و همین امر آنها راضی میکند (این امر آنها را راضی هم میکند و هم قربانی).
2. سازمان مهم است
سازمان مهم است زیرا نخست، در جامعه ما، مردم بیشترین زمان عمر خود را در سازمان‌ها می‌گذرانند و امروزه محیط سازمان‌ها نقش بسزایی در توسعه ویژگی و عادات آنها دارد.
دوم، افراد مسئول به ابزاری دست می‌یابند که باعث می‌شوند بتوانند اختیارات خود را اعمال کنند و دیگران را تحت تأثیر خود قرار دهند.
3. پیچیدگی تعاملات سازمانی
کافی نیست که رفتار سازمانی را صرفاً درک افراد یا سنجش عملکرد آنها بدانیم. هر اقدامی در یک سازمان، در قالب تعاملی پیچیده با سیستم سازمانی صورت می‌پذیرد.
4. درک تصمیم‌گیری
یک تصمیم پیچیده همانند یک رودخانه بزرگ است که انشعابات بسیاری دارد.
بسیاری از افراد و واحدهای سازمانی نقش زیادی در اتخاذ تصمیمات مهم دارند و مسئله ایجاد تمرکز و یا تمرکززدایی مسئله‌ای در قبال تبدیل سیستم‌های پیچیده به طرحی کارآمد است.
5. اهمیت روابط
سازمان فقط یک چارت سازمانی نیست بلکه مجموعه‌ای از یک الگوی پیچیده ارتباطات و دیگر روابط در قالب گروهی از انسان‌ها است.
این الگو اطلاعات، فرضیات، اهداف و نگرش‌ها را در اختیار اعضای گروه‌ها قرار می‌دهد که تصمیمات بر مبنای آنها اتخاذ می‌شوند.
نتیجه
سیمون دریافت که باید به نوعی عباراتی مانند «رفتار»، «تصمیم‌سازی» و «سازمان» را در عنوان کتاب خود بگنجاند.
تا قبل از انتشار این کتاب، بسیاری از ابهامات نظریه سازمانی همچنان باقی بودند. تا آن دوران، مهم‌ترین حامی این نظریه، چستر برنارد بود که قبل از کتاب سیمون مطالبی را در این زمینه به رشته تحریر درآورده بود.
در پاسخ به او، سیمون نظریه انتخاب یا تصمیم‌گیری انسانی را مطرح کرد که هدف آن عبارت بود از:
• ابعاد منطقی انتخاب که نگرانی اصلی اقتصاددانان هستند؛
• ویژگی‌ها و محدودیت‌های ساز و کارهای تصمیم‌گیری انسانی که توجه بسیاری از روان‌شناسان و تصمیم‌سازان را به خود جلب کرده‌اند.
او پلی را میان انسان‌شناسان و متخصصان تفکر مدیریت ایجاد کرد.
نگرش سیمون در عصر خودش در رأس قرار داشت. طی 40 سال بعد و حداقل در غرب، سازمان به جای یک عامل تغییر و یک مرکز اعمال قدرت، به عنوان مکانی برای ساده‌سازی و طبقه‌بندی فعالیت‌ها تلقی تبدیل شد.
برای اطلاعات بیشتر
« رفتار اجرایی: تحقیقی پیرامون فرآیندهای تصمیم‌گیری در سازمان‌های اجرایی»، هربرت سیمون، 1997
«سازمان فقط یک چارت سازمانی نیست بلکه مجموعه‌ای از یک الگوی پیچیده ارتباطات و دیگر روابط در قالب گروهی از انسان‌ها است.» رفتار اجرایی