تحول روابط و مناسبات شهر و روستا در بخش مرکزی شهرستان درگز (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دامنه و نحوه روابط شهر و روستا به صورت های گوناگون بر شکل پذیری، رشد و توسعه سکونتگاه های روستایی و همچنین بر ساختار و کارکرد آنها اثرگذار است. با توجه به نقش این روابط در فرآیند تحولات و توسعه کانون های شهری و روستایی، علاوه بر بررسی انواع و علل روابط، شناخت آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و فضایی-کالبدی بر شهر و روستا و تلاش برای کاهش اثرات منفی این روابط در راستای سامانهی آن ها، زمینه ساز توسعه پایدار نواحی روستایی و شهری خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ناشی از روابط شهر و روستا بین شهر درگز و سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان درگز انجام شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی می باشد و جامعه آماری آن شامل خانوارهای ساکن در روستاهای بخش مرکزی شهرستان درگز است. روش بررسی در این تحقیق به دو صورت اسنادی (کتابخانه ای) و مطالعات پیمایشی (پرسشنامه) با ارزیابی 21 گویه در قالب سه مولفه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بوده است. در این چارچوب پس از واکاوی ادبیات و مبانی نظری پژوهش، مولفه ها و عوامل موثر بر روابط و مناسبات شهر و روستا شناسایی و سپس در تهیه ابزار گردآوری داده های میدانی پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. جامعه آماری شامل 237 نفر از ساکنین 22 روستای بخش مرکزی شهرستان درگز است که با استفاده از روش تصادفی نمونه-گیری شد.نتایج بیانگر تغییرات عمده در قیمت زمین و مسکن روستایی، کوچک بودن قطعات کشاورزی، کمبود خدمات بهداشتی-درمانی در روستا و وابستگی بالای سکونتگاه های روستایی به شهر درگز می باشد.Urban-Rural Relations Evolution in the Central District of Dargaz County
The dynamics and patterns of urban-rural relations significantly shape the formation, growth, and development of rural habitats, influencing their structure and functionality. Recognizing the crucial role of these relations in the transformation and development processes of urban and rural centers, this study delves into various types and reasons for these relations, while exploring their economic, socio-cultural, and spatial-physical effects and consequences on both urban and rural domains. The research aims to mitigate the adverse impacts of these relations and contribute to the systematic organization of urban and rural areas, fostering the grounds for sustainable development. This study specifically focuses on investigating the social, economic, and physical shifts induced by urban-rural relations between Dargaz city and rural settlements in the central district of Dargaz. The research employs a descriptive-analytical methodology, and the statistical population encompasses households residing in villages within the central part of Dargaz city. The research methodology combines documentary (library) and survey studies (questionnaire) with a comprehensive evaluation of 37 items across three key components: social, economic, and physical. Following a thorough review of literature and theoretical foundations, the study identifies crucial components and factors influencing city-village relations. These components are then utilized in crafting field data collection instruments. The statistical population comprises 237 residents from 22 villages in the central district of Dargaz, selected through a random sampling method. The findings reveal significant transformations in rural land and housing prices, limited agricultural land sizes, inadequate health services in villages, and a pronounced dependence of rural settlements on the city of Dargaz.