ارزیابی اشکالات آیت الله مصباح بر تدوین علم فلسفه بر اساس ملاک عرض ذاتی
آرشیو
چکیده
یکی از ملاکاتی که از دیرباز تاکنون برای تمایز و تدوین علوم مطرح بوده، ملاک «عرض ذاتی» است. دانشمندان با در دست داشتن این ملاک، خواهند توانست گزاره های مختصّ به یک موضوع معیّن را به درستی و با نظمی منطقی در کنار هم قرار داده و مرزی مشخّص برای علمِ مورد نظر خود ترسیم کنند. لکن آیت الله مصباح(ره) اشکالاتی را بر این ملاک وارد می آورند که باعث از کار افتادن این ملاک در علم فلسفه می شود. نگاره پیشِ رو سعی دارد با روشی توصیفی-تحلیلی و با توجّه به منابع در دسترس اعمّ از مخطوطات موجود از اعلام و صوت دروس و... ، ابتدا خلاصه ای از ملاک عرض ذاتی را تبیین کرده و سپس به اشکالات آیت الله مصباح(ره) بر این ملاک در تدوین علم فلسفه بپردازد. عرضِ ذاتی بودنِ محمول برای موضوع، در گرو تحقّق دو شرط عمده یعنی «ذاتیّت» و «اوّلیّت» است و اشکالات آیت الله مصباح(ره) نیز بر همین دو وارد می آید. لکن می توان با توجّه مسئله مشارکت حدّ و برهان و همچنین تطبیق شرایط معقولات ثانی فلسفی بر محمولاتِ موضوعِ علم فلسفه، از این اشکالات پاسخ گفت.Examining Ayatollah Mesbah's problems in Compiling the Philosophy based on the criterion of Essential Accident
One of the criteria that has been used for distinguishing and compiling sciences since long ago is the criterion of “essential accident”. By having this criterion, scientists will be able to put together propositions specific to a certain subject correctly and in a logical order, and draw a specific boundary for their desired science. However, Ayatollah Mesbah introduces problems to this criterion, which makes this criterion invalid in the Philosophy. This article tries to explain with a descriptive-analytical method and according to the available references, first explain a summary of the criterion of “essential accident”, then discuss Ayatollah Mesbah's problems with this criterion in compiling the Philosophy. The “essential accident” nature of the predicate for the subject depends on the achievement of two major conditions, namely "inherence" and "priority", and the problems of Ayatollah Mesbah are also related to these two; However, it is possible to answer these problems by paying attention to the problem of the participation of term and proof and also comparing the conditions of philosophical secondary intelligibles to the predicates of the subject the Philosophy.
تبلیغات
