کاربردهای حکمت در علوم اسلامی و تأثیرش بر آراء مفسران
آرشیو
چکیده
واژه «حکمت» از واژه های پرکاربرد قرآنی است که 20 بار و در 19 آیه در ضمن عباراتی با مضمون تعلیمِ حکمت، اعطاء حکمت، تلاوتِ حکمت، دعوت به توحید با حکمت، نزولِ حکمت، ایحاء حکمت و حکمتِ بالغه تکرار شده است. در کوشش های عالمان مسلمان برای توضیح معنای حکمت آراء متنوعی دیده می شود. ازجمله این عالمان مفسران قرآن کریم اند. در این مطالعه بنا ست ببینیم چه اندازه آراء مفسران مسلمان در تفسیر معنای حکمت از کاربردهای واژه در علوم مختلف اسلامی تأثیر پذیرفته است. خواهیم کوشید معنای حکمت در قرآن، کاربردهای قدیم ترِ واژه در روایات، درک عالمان لغت از کاربردهای کهن آن درزبان عربی، کاربردهای تعبیر در دانش های اسلامی متأخرتر، و بالاخره، تأثیر این همه بر آراء تفسیری را بازخوانیم. بنا ست از این فرضیه دفاع کنیم که به تدریج کاربردهای حکمت در علوم اسلامی بر معنای نخستین واژه غلبه یافته، و درک مفسران از این مفهوم را نیز دچار تحول کرده است.Applications of al-Ḥikma in Islamic Sciences and its effect on Qurʾānic Exegesis
The word al-Ḥikma is one of more frequently used words in the Qurʾān, which is repeated 20 times in 19 verses, as well as expressions with the theme of teaching al-Ḥikma, imparting al-Ḥikma, reciting al-Ḥikma, calling to monotheism with al-Ḥikma, the descent of al-Ḥikma, imparting al-Ḥikma, and al-Ḥikma al-Bāligha . Various opinions can be seen in the efforts of Muslim scholars to explain the meaning of al-Ḥikma . Among these scholars are the commentators of the Qurʾān. In this study, we want to see to what extent the opinions of Muslim commentators have influenced the interpretation of the meaning of al-Ḥikma from the applications of the word in various Islamic sciences. We will try to reread the meaning of wisdom in the Qurʾān, the older uses of the word in traditions, the understanding of lexicographers of the word's ancient uses in Arabic, and finally, the effect of all these on interpretation of the Qurʾān. It is necessary to defend this hypothesis that gradually the applications of al-Ḥikma in Islamic Sciences have overcome the old meaning of the word, and the interpretation of the commentators has also changed.