مبانی معرفت شناختی قرآن از دیدگاه طباطبایی و دلالت های آن در مسائل تربیتی
آرشیو
چکیده
شناخت و ادراک انسان ازجمله مباحث فلسفی است که در مکاتب فکری گوناگون به فراخور سایر اندیشه های آن مکاتب تبیین شده است. موضوعاتی چون ماهیت، امکان، ابزار ها و مراتب شناخت همواره میان اهل نظر مورد بحث و اختلاف بوده است. از سوی دیگر، شناخت و معرفت از ارکان اساسی تربیت به شمار می رود. ازاین رو باورِ ما نسبت به آن در سامان دهی نظام تربیتی تأثیر قابل توجّهی خواهد داشت. یکی از فیلسوفان مسلمان که در تفسیر خویش بر قرآن کریم توجه وافی به مباحث معرفت شناختی نشان داده، سیدمحمدحسین طباطبایی است. در این مطالعه بنا داریم که مبانی معرفت شناختی وی در تفسیر المیزان را بازشناسیم و دست آورد های این مبانی را در بحث از دیگر مؤلّفه های نظام تربیتی هم چون اهداف، اصول و روش ها پی جویی کنیم. بنا ست از این دیدگاه دفاع کنیم که طباطبایی معتقد است از نظرگاه قرآن، معرفت به معنای مطلقِ آگاهی است که به کمک حسّ و عقل و وحی امکان پذیر می گردد و دارای مراتبی است؛ هم چنان که وی معتقد است قرآن تسبیح خدا را هم چون شیوه ای برای دست یابی به معرفت می داند، مهار نفس و بازداشتن آن از اشتغال به بدن را نیز برای دست یابی به معرفت امری ضروری بازمی نُماید، و اسوه پردازی، آموزش مستدل و دوری از تحمیل، و تقویت تفکّر نقادانه را از روش های تربیتی هماهنگ با این مبانی می شناسانَد.Epistemological Foundations of Qurʾān from Ṭabāṭabāyī's Point of View and its Implications in Educational Issues
Human cognition and perception is one of the philosophical topics that have been explained in different schools of thought by referring to other ideas that the followers of that school have. Subjects such as the nature, possibility, tools and levels of knowledge have always been discussed and disputed among opinionated people. On the other hand, knowledge is one of the basic elements of education. Therefore, our belief about it will have a significant effect in organizing the educational system. One of the Muslim philosophers who has shown great attention to epistemological issues in his commentary on the Holy Qurʾān is Sayyed Mohammad Hossein Tabatabayi. In this study, we intend to recognize his epistemological foundations in his commentary book Al-Mizan and seek the achievements of these foundations in the discussion of other components of the educational system; such as goals, principles and methods. This study aims to reveal that Ṭabāṭabāyī believes that from the point of view of the Qurʾān, knowledge is the absolute meaning of consciousness, which becomes possible with the help of sense, intellect, and revelation, and it has levels. In Tabatabayi's point of view, the Qurʾān considers the glorification of God as a way to gain knowledge, it also considers self-restraint and stopping it from engaging with the body as a necessary thing to gain knowledge. Also he believes that providing a moral model, reasoned education and avoiding imposition, and strengthening critical thinking are Qurʾān's educational methods that are compatible with these principles.
تبلیغات
