نوآوری علامه طباطبایی در مسئله نسبت اختیار و ضرورت علّی
آرشیو
چکیده
یکی از اصول فلسفی متناقض با بحث اختیار، قانون ضرورت علّی است. جبر فلسفی از جوانب متعددی اختیار را تهدید نموده و سبب ایجاد شبهاتی در این زمینه شده است. فیلسوفان و متکلمان بر اساس مبانی فکری خود با این مسائل مواجهه متفاوتی داشته اند. این پژوهش در صدد است ضمن بیان نظرات علامه و نحوه مواجهه ایشان در خصوص مسائل پیرامون اختیار به نوآوری های ایشان در این زمینه اشاره کند. در پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، شبهات وارده از جانب علیّت بر مسئله اختیار تبیین و با تدبّر و تفحص در آثار علامه و تحلیل بیانات وی، این مسائل بررسی گردیده و بدان ها پاسخ داده شده است. علی رغم شباهت سخنان علامه با سایر فیلسوفان در این زمینه، نوع پردازش مطالب و نقش مبادی ایشان در پاسخ های ارائه شده، وجه تفاوت دیدگاه علامه را از سایرین نشان می دهد؛ به صورت ویژه نظر ابداعی علامه در گزینه های زیر مشهود است: تلازم بین وجوب و امکان به جای تقدم و تأخر، منشئیّت وجود مطلق برای تمام عالم به جای علم، تعریف اختیار به رهاشدن از غیر و خودشکوفایی (وجود شکوفایی)، شکل گیری رابطه طولی از تمام حیثیّت، عینیّت فاعلیّت خداوند و فاعل مختار در فعل.Allameh Tabataba'i's innovation in the issue of the relation between free will and causal necessity
One of the philosophical principles that contradicts the discussion of free will is the law of causal necessity. Philosophical predestination has threatened free will in many ways and has raised doubts in this regard. Philosophers and theologians have dealt with these issues differently based on their theoretical foundations. This paper expresses Allameh's views on free will as well as how he deals with this issue and to point out his innovations in this field. In the present study, in a descriptive-analytical method, the doubts raised through causality on the issue of free will are explained and by reflecting and examining Allameh's works and analyzing his statements, these issues have been investigated and answered. Despite the similarity of Allameh's words with other philosophers in this field, the type of content processing and the role of his foundations in the answers provided show the difference between Allameh's views and others. In particular, Allameh's innovative view is evident in the following options: the connection between necessity and contingent instead of precedence and posterity, the origin of absolute existence for the whole universe instead of science, the definition free will to freedom from others and self-actualization (existence of prosperity), the formation of longitudinal relationship of all dignity, the objectivity of God's activity and the autonomous agent in action.
تبلیغات
