جدل بر سر نخست‌وزیری مهندس موسوی
آرشیو
چکیده
متن
تا ساعت هشت صبح کار کردم. آقای دکتر [عباس] شیبانی آمد و از مخالفت دکتر [محمدرضا] راه‌چمنی [نایب‌رئیس کمیسیون بهداری مجلس] با لایحه تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شکایت کرد. آقایان بهزاد نبوی، [محسن] نوربخش، [اسدالله] بیات، [محمد] اصغری، [محمد] سلامتی و [محمدعلی] نجفی آمدند و برای انتشار روزنامه صبح آزادگان و دادن امتیاز به آقای [ابوالقاسم] سرحدی‌زاده استمداد کردند.
گروهی از نمایندگان آمدند و از شایعات مربوط به عدم معرفی آقای موسوی به عنوان نخست‌وزیر در آینده و احتمال معرفی افرادی از خط دیگر اظهار نگرانی کردند. [آقایان صمدی مصطفوی، تاج‌گردون و کنعانی] سفرایمان در اتریش، هلند، اسپانیا و برزیل آمدند و گزارش‌هایی از وضع کشورهای محل ماموریت‌شان و سطح ارتباطات ما با آنها دادند. مجموعا به نظر می‌رسد اوضاع روابط بین‌المللی کشور رو به بهبودی است.
آقای [مصطفی] قادری آمد و گزارشی از وضع جبهه در کردستان و کردهای داخل عراق داد و کمک خواست. آقای [سیدرضا] زواره‌ای آمد و از طرف دوستان خودشان به من پیشنهاد پذیرش سمت نخست‌وزیری را کرد و من قاطعانه رد کردم. قبلا هم آقای [حبیب‌الله] عسگراولادی پیشنهاد را مطرح کرده بودند.
عصر در جلسه شورای مرکزی روحانیت مبارز تهران شرکت کردم. تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح بود. قرار شد بیشتر روی اصل شرکت مردم در انتخابات صحبت کنیم. چون که آقای خامنه‌ای شخصا احتیاج به تبلیغ ندارند و رقیبی هم نیست. شورای نگهبان همه نامزدها به جز سه نفر – آقایان خامنه‌ای، [حبیب‌الله] عسگراولادی و محمود کاشانی را رد [صلاحیت] کرده است. حذف مهندس [مهدی] بازرگان بی‌مسئله نخواهد بود.
پیشنهاد عربستان برای فروش موشک تاو
سه‌شنبه 8 مرداد 1364: آقای [غلامرضا] آقازاده [معاون نخست‌وزیر در امور اجرایی] آمد و گزارشی از پیشرفت در کار خرید اسلحه داد. او گفت که چینی‌ها خوب برخورد می‌کنند و اطلاع داد یک شرکت از عربستان سعودی پیشنهاد فروش موشک تاو را داده که این عجیب است. بعید است چنین شرکتی بدون موافقت حکام عربستان به این کار اقدام نماید؛ یا فریب است و یا تغییری در سیاست عربستان‌سعودی پیش آمده است.
آقای دکتر [حسن] روحانی [رئیس کمیسیون امور دفاعی مجلس] آمد و گزارشی از عملیات قادر در منطقه سیدکان داد. او گفت ارتش و سپاه هماهنگ نیستند. دکتر ولایتی و [محمدعلی] هادی آمدند و گزارش سفر به لیبی را دادند. در این سفر قرار شده لیبی موشک اسکاد و سام بفرستد و ما هم سلاحی به آنها بدهیم. از نتایج سفر راضی بودند.
هشدار امام به وزیر نفت
چهارشنبه 9 مرداد 1364: آقای صیاد [شیرازی] آمد و گزارش عملیات قادر را داد.7 او متوجه شده است که بدون کمک سپاه، نمی‌تواند کار مهمی انجام بدهد. عملیات اصلی را هم به تاخیر انداخته است. در مجموع از عملکرد چندماهه اخیر آقای صیاد و ارتش به این نتیجه رسیده‌ام که ارتش بدون حضور سپاه در آفند کارهای بزرگ را نمی‌تواند انجام دهد و سپاه هم می‌داند که بدون ارتش، نمی‌تواند عملیات بزرگ انجام دهد. نیروهای صف‌شکن در سپاهند و امکانات زمینی و هوایی و بسیاری پشتیبانی‌ها در اختیار ارتش است.
شب مسئولان قوا مهمان من در منزل بودند. درباره تبلیغات علیه آمریکا به خاطر مزاحمت نسبت به هواپیماهای ما در خلیج‌فارس بحث و تصمیم‌گیری شد. قرار شد بعد از انتخابات باشد. همچنین قرار شد سلاح‌هایی به لیبیایی‌ها در مقابل دو رصد [موشک] سام بدهیم ولی در مورد فرستادن هواپیمای اف 14 و هواپیمای سوخت‌رسانی در مقابل گرفتن هواپیمای میگ 25 تصمیم‌گیری نشد.
احمد آقا اطلاع داد که امام به آقای [محمد] غرضی [وزیر نفت] گفته‌اند که اگر نمی‌تواند نفت به اندازه لازم بفروشد، کسی را برای فروش نصب خواهند کرد.
انتقاد از حذف بازار
یکشنبه 13 مرداد 1364: صبح زود در دفترم با آقای [محمد] فروزنده مسئول مهندسی رزمی سپاه ملاقات داشتم. او درباره کشیدن لوله تا مرز دشمن برای اهداف جنگی و ساختن راه در هور مشورت کرد. بنا شد بعدا نظر بدهیم. در جلسه علنی مجلس چند دستور انجام شد. مراجعات زیادی از طرف نمایندگان داشتم. عصر آقای سیاح آمد. او مدعی است می‌تواند موشک زمین به زمین بسازد و به اروپا و آمریکا برای آوردن وسایل لازم رفته بود. مدعی است سوخت و موتور موشک را تهیه کرده و به‌زودی اولین موشک را آزمایش می‌کند. به او هدیه دادم.
گروهی از فرماندهان سپاه منطقه تهران11 و نمایندگان بسیج عشایر خوزستان آمدند و من برای آنها صحبت کردم.12 آقای [محمد] هویدا سفیرمان در بلژیک آمد و از وزارت خارجه به خاطر خاتمه دادن به خدمت ایشان گله‌مند است. آقای [ابوالفضل] توکلی‌بینا آمد و از کنار گذاشته شدن نیروهای بازاری گله‌مند بود و به دولت انتقاد می‌کرد.
دیدگاه امام درباره مهندس موسوی
سه‌شنبه 15 مرداد 1364: ساعت شش‌ونیم صبح به مجلس رفتم. در جلسه علنی چند دستور انجام شد. عده‌ای از نمایندگان به مکه رفته‌اند و اداره جلسه مشکل است، چون که موقع رای‌گیری، نصاب حضور نمایندگان حاصل نمی‌شود. در مجلس زمزمه‌ای پیچیده که امام به آقای فخرالدین حجازی [نماینده تهران] گفته‌اند، مصلحت نمی‌دانند که [آقای میرحسین موسوی] نخست‌وزیر عوض شود و اختلاف شدیدی از این جهت در مجلس است.
در تنفس برای جمعی از تماشاچیان که اصرار به ملاقات داشتند، صحبت کوتاهی کردم14. عصر ملاقاتی با گروهی از حزب‌اللهی‌ها و خانواده‌های شهدای ایلام داشتم و برای آنها صحبت کردم15. شورای عالی انقلاب فرهنگی جلسه داشت. بخشی از آیین‌نامه و شرایط دانشگاه‌های غیردولتی را تصویب کردیم. شب با آقای خامنه‌ای جلسه‌ای طولانی داشتیم. درباره کابینه آینده، ایشان مایل نیست که مهندس موسوی [مجددا] نخست‌وزیر شود. خط اقتصادی ایشان را قبول ندارند. از من توقع دارند که همراهی کنم. قرار شد ایشان این مسئله را با امام درمیان بگذارند. مشکل را جدی می‌بینم؛ دو سلیقه در مورد وزرا و برنامه‌ها. [رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر] در طول چند ماه گذشته، نتوانسته‌اند در مورد سه وزیر دفاع، برنامه و بودجه و راه و ترابری توافق نمایند. بعد از صرف شام به منزل آمدم.
پی‌نوشت‌ها:
1- روزنامه فاینشیال تایمز در مقاله‌ای نوشت: ناظران آگاه در تهران می‌گویند اکنون به نظر می‌رسد حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس پارلمان ایران، در مقام نخست‌وزیر آینده ایران قرار گیرد. در پی چاپ مقاله‌ای در روزنامه تهران تایمز که در آن از آقای رفسنجانی خواسته شد که از برخی از مسئولیت‌های کنونی خود کناره‌گیری کرده و پستی را بپذیرد که در مقام آن بتواند کنترل کامل کشور را در اختیار داشته باشد، این شایعات قوت گرفت. رفسنجانی در حال حاضر دومین مرد قدرتمند ایران بعد از امام خمینی محسوب می‌شود و دیدار اخیر وی از پایتخت‌های عربی و همچنین دو کشور شرق دور نیز بدون شک مقام و قدرت کنونی وی را فزونی بخشیده است.
2- تعداد پنجاه نفر برای چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شده بودند که شورای نگهبان صلاحیت 47 نفر از جمله مهندس مهدی بازرگان، دکتر ابراهیم یزدی و احمد صدر حاج سیدجوادی را رد کرد. در پی رد صلاحیت مهندس بازرگان رسانه‌های خارجی به تبلیغات وسیع و دامنه‌دار درباره ادعای عدم وجود آزادی انتخابات در ایران پرداختند. البته مفسران سیاسی در رسانه‌های بین‌المللی بر عدم وجود احتمال پیروزی مهندس بازرگان، حتی در صورت تایید صلاحیت، اذعان داشتند. نهضت آزادی نیز با صدور بیانیه‌ای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری را تحریم کرد.
گروهی از نمایندگان آمدند و از شایعات مربوط به عدم معرفی آقای موسوی به عنوان نخست‌وزیر در آینده و احتمال معرفی افرادی از خط دیگر اظهار نگرانی کردند. [آقایان صمدی مصطفوی، تاج‌گردون و کنعانی] سفرایمان در اتریش، هلند، اسپانیا و برزیل آمدند و گزارش‌هایی از وضع کشورهای محل ماموریت‌شان و سطح ارتباطات ما با آنها دادند. مجموعا به نظر می‌رسد اوضاع روابط بین‌المللی کشور رو به بهبودی است.
آقای [مصطفی] قادری آمد و گزارشی از وضع جبهه در کردستان و کردهای داخل عراق داد و کمک خواست. آقای [سیدرضا] زواره‌ای آمد و از طرف دوستان خودشان به من پیشنهاد پذیرش سمت نخست‌وزیری را کرد و من قاطعانه رد کردم. قبلا هم آقای [حبیب‌الله] عسگراولادی پیشنهاد را مطرح کرده بودند.
عصر در جلسه شورای مرکزی روحانیت مبارز تهران شرکت کردم. تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح بود. قرار شد بیشتر روی اصل شرکت مردم در انتخابات صحبت کنیم. چون که آقای خامنه‌ای شخصا احتیاج به تبلیغ ندارند و رقیبی هم نیست. شورای نگهبان همه نامزدها به جز سه نفر – آقایان خامنه‌ای، [حبیب‌الله] عسگراولادی و محمود کاشانی را رد [صلاحیت] کرده است. حذف مهندس [مهدی] بازرگان بی‌مسئله نخواهد بود.
پیشنهاد عربستان برای فروش موشک تاو
سه‌شنبه 8 مرداد 1364: آقای [غلامرضا] آقازاده [معاون نخست‌وزیر در امور اجرایی] آمد و گزارشی از پیشرفت در کار خرید اسلحه داد. او گفت که چینی‌ها خوب برخورد می‌کنند و اطلاع داد یک شرکت از عربستان سعودی پیشنهاد فروش موشک تاو را داده که این عجیب است. بعید است چنین شرکتی بدون موافقت حکام عربستان به این کار اقدام نماید؛ یا فریب است و یا تغییری در سیاست عربستان‌سعودی پیش آمده است.
آقای دکتر [حسن] روحانی [رئیس کمیسیون امور دفاعی مجلس] آمد و گزارشی از عملیات قادر در منطقه سیدکان داد. او گفت ارتش و سپاه هماهنگ نیستند. دکتر ولایتی و [محمدعلی] هادی آمدند و گزارش سفر به لیبی را دادند. در این سفر قرار شده لیبی موشک اسکاد و سام بفرستد و ما هم سلاحی به آنها بدهیم. از نتایج سفر راضی بودند.
هشدار امام به وزیر نفت
چهارشنبه 9 مرداد 1364: آقای صیاد [شیرازی] آمد و گزارش عملیات قادر را داد.7 او متوجه شده است که بدون کمک سپاه، نمی‌تواند کار مهمی انجام بدهد. عملیات اصلی را هم به تاخیر انداخته است. در مجموع از عملکرد چندماهه اخیر آقای صیاد و ارتش به این نتیجه رسیده‌ام که ارتش بدون حضور سپاه در آفند کارهای بزرگ را نمی‌تواند انجام دهد و سپاه هم می‌داند که بدون ارتش، نمی‌تواند عملیات بزرگ انجام دهد. نیروهای صف‌شکن در سپاهند و امکانات زمینی و هوایی و بسیاری پشتیبانی‌ها در اختیار ارتش است.
شب مسئولان قوا مهمان من در منزل بودند. درباره تبلیغات علیه آمریکا به خاطر مزاحمت نسبت به هواپیماهای ما در خلیج‌فارس بحث و تصمیم‌گیری شد. قرار شد بعد از انتخابات باشد. همچنین قرار شد سلاح‌هایی به لیبیایی‌ها در مقابل دو رصد [موشک] سام بدهیم ولی در مورد فرستادن هواپیمای اف 14 و هواپیمای سوخت‌رسانی در مقابل گرفتن هواپیمای میگ 25 تصمیم‌گیری نشد.
احمد آقا اطلاع داد که امام به آقای [محمد] غرضی [وزیر نفت] گفته‌اند که اگر نمی‌تواند نفت به اندازه لازم بفروشد، کسی را برای فروش نصب خواهند کرد.
انتقاد از حذف بازار
یکشنبه 13 مرداد 1364: صبح زود در دفترم با آقای [محمد] فروزنده مسئول مهندسی رزمی سپاه ملاقات داشتم. او درباره کشیدن لوله تا مرز دشمن برای اهداف جنگی و ساختن راه در هور مشورت کرد. بنا شد بعدا نظر بدهیم. در جلسه علنی مجلس چند دستور انجام شد. مراجعات زیادی از طرف نمایندگان داشتم. عصر آقای سیاح آمد. او مدعی است می‌تواند موشک زمین به زمین بسازد و به اروپا و آمریکا برای آوردن وسایل لازم رفته بود. مدعی است سوخت و موتور موشک را تهیه کرده و به‌زودی اولین موشک را آزمایش می‌کند. به او هدیه دادم.
گروهی از فرماندهان سپاه منطقه تهران11 و نمایندگان بسیج عشایر خوزستان آمدند و من برای آنها صحبت کردم.12 آقای [محمد] هویدا سفیرمان در بلژیک آمد و از وزارت خارجه به خاطر خاتمه دادن به خدمت ایشان گله‌مند است. آقای [ابوالفضل] توکلی‌بینا آمد و از کنار گذاشته شدن نیروهای بازاری گله‌مند بود و به دولت انتقاد می‌کرد.
دیدگاه امام درباره مهندس موسوی
سه‌شنبه 15 مرداد 1364: ساعت شش‌ونیم صبح به مجلس رفتم. در جلسه علنی چند دستور انجام شد. عده‌ای از نمایندگان به مکه رفته‌اند و اداره جلسه مشکل است، چون که موقع رای‌گیری، نصاب حضور نمایندگان حاصل نمی‌شود. در مجلس زمزمه‌ای پیچیده که امام به آقای فخرالدین حجازی [نماینده تهران] گفته‌اند، مصلحت نمی‌دانند که [آقای میرحسین موسوی] نخست‌وزیر عوض شود و اختلاف شدیدی از این جهت در مجلس است.
در تنفس برای جمعی از تماشاچیان که اصرار به ملاقات داشتند، صحبت کوتاهی کردم14. عصر ملاقاتی با گروهی از حزب‌اللهی‌ها و خانواده‌های شهدای ایلام داشتم و برای آنها صحبت کردم15. شورای عالی انقلاب فرهنگی جلسه داشت. بخشی از آیین‌نامه و شرایط دانشگاه‌های غیردولتی را تصویب کردیم. شب با آقای خامنه‌ای جلسه‌ای طولانی داشتیم. درباره کابینه آینده، ایشان مایل نیست که مهندس موسوی [مجددا] نخست‌وزیر شود. خط اقتصادی ایشان را قبول ندارند. از من توقع دارند که همراهی کنم. قرار شد ایشان این مسئله را با امام درمیان بگذارند. مشکل را جدی می‌بینم؛ دو سلیقه در مورد وزرا و برنامه‌ها. [رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر] در طول چند ماه گذشته، نتوانسته‌اند در مورد سه وزیر دفاع، برنامه و بودجه و راه و ترابری توافق نمایند. بعد از صرف شام به منزل آمدم.
پی‌نوشت‌ها:
1- روزنامه فاینشیال تایمز در مقاله‌ای نوشت: ناظران آگاه در تهران می‌گویند اکنون به نظر می‌رسد حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس پارلمان ایران، در مقام نخست‌وزیر آینده ایران قرار گیرد. در پی چاپ مقاله‌ای در روزنامه تهران تایمز که در آن از آقای رفسنجانی خواسته شد که از برخی از مسئولیت‌های کنونی خود کناره‌گیری کرده و پستی را بپذیرد که در مقام آن بتواند کنترل کامل کشور را در اختیار داشته باشد، این شایعات قوت گرفت. رفسنجانی در حال حاضر دومین مرد قدرتمند ایران بعد از امام خمینی محسوب می‌شود و دیدار اخیر وی از پایتخت‌های عربی و همچنین دو کشور شرق دور نیز بدون شک مقام و قدرت کنونی وی را فزونی بخشیده است.
2- تعداد پنجاه نفر برای چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شده بودند که شورای نگهبان صلاحیت 47 نفر از جمله مهندس مهدی بازرگان، دکتر ابراهیم یزدی و احمد صدر حاج سیدجوادی را رد کرد. در پی رد صلاحیت مهندس بازرگان رسانه‌های خارجی به تبلیغات وسیع و دامنه‌دار درباره ادعای عدم وجود آزادی انتخابات در ایران پرداختند. البته مفسران سیاسی در رسانه‌های بین‌المللی بر عدم وجود احتمال پیروزی مهندس بازرگان، حتی در صورت تایید صلاحیت، اذعان داشتند. نهضت آزادی نیز با صدور بیانیه‌ای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری را تحریم کرد.
تبلیغات
