رکود صهیون
آرشیو
چکیده
متن
اسراییل سرزمین کوچکی است که نه فقط با خشکسالی‌های پیاپی و کمبود باران روبرواست بلکه منابع طبیعی و معادن چندانی نیز ندارد. با وجود حفاری‌های آزمایشی و بررسی‌های علمی منابع نفت و گاز طبیعی چندانی در این سرزمین یافت نشده است. پیش از 1948 شیوه سوسیالیستی در اقتصاد اسراییل حکم‌فرما بود و قوانین بسیاری برای حمایت از قشر کارگر و آسیب پذیر به اجرا گذاشته می‌شد که موجب می‌شد سرمایه‌داران خصوصی رغبت چندانی به سرمایه‌گذاری در اسراییل نشان ندهند.
دولت ابتکار عمل را در بسیاری از رشته‌های صنعتی و اقتصادی به عهده داشت و بخشی از اقتصاد کشور نیز به صورت اشتراکی و تعاونی اداره می‌شد. تا دهه 70 میلادی، اتحادیه کل کارگران اسراییل (هیستدروت) یک سازمان بسیار قوی بود که خود به تاسیس صنایع نیز می‌پرداخت. هیستدروت همچنین دارای بزرگترین شرکت راه و ساختمان (سولل بونه) و بزرگترین شرکت احداث واحدهای مسکونی (شیکون عودیم)، یکی از بزرگترین بانکهای کشور (بانک هپوعلیم) و دو شرکت عمده مسافربری (اگد و دان) و بزرگترین شرکت کشتیرانی اسراییل (صیم) بود.
هیستدروت مالک بزرگترین سازمان بیمه بهداشتی (کوپت خولیم) و صندوق بازنشستگی و صنایع سنگین (شرکت کور) نیز به شمار می رفت.تا اوایل دهه 70 هیستدروت عملا” یک دولت موقت بود که همه اختیارات را در دست خود متمرکز ساخته بود. اما بتدریج این نقش را از دست داد و بسیاری از زمینه‌های فعالیت آن به بخش خصوصی انتقال یافت. اسراییل در سالهای اخیر از سیاست اقتصاد آزاد پیروی می‌کند و به موازات آن از قدرت هیستدروت در اقتصاد و امور سیاسی کشور به میزان زیادی کاسته شده است. چند سال پیش دبیر کل هیستدروت عامیر پرتس به رهبری حزب کارگر اسراییل رسید و رهبری این بزرگترین اتحادیه کارگری اسراییل را به فرد دیگری سپرد.
در سالهای ابتدایی دهه 70 موج مهاجرت به سوی اسراییل آغاز شد و در دو سال اول جمعیت کشور که 660 هزار نفر بود دو برابر شد. اسراییل با هدف تامین کار و مسکن و خدمات برای این شهروندان نیاز به سرمایه‌های کلان داشت که به ابتکار داوید بن گورین رهبر اسراییل، تامین سرمایه از طریق فروش اوراق قرضه ملی در بین یهودیان جهان آغاز شد. همزمان، توسط هیستدروت و دولت و سازمانهای خصوصی احداث کارخانجات و صنایع نیز شروع شد.
از آنجا که اسراییل معادن و منابع طبیعی چندانی ندارد، تولیدات صنعتی اسراییل بیشتر متمرکز صنایعی شد که به مواد خام نیاز چندانی نداشت. از این رو در حالیکه صنایع فلزسازی در اسراییل بسیار محدود بود، صنایع دیگری مثل سیمان، مواد شیمیائی، پلاستیک، محصولات الکترونی، الماس، نساجی، پوشاک، صادرات گل و مواد غذائی به‌وجود آمد. اسراییل همچنین در زمینه صنایع کامپیوتری و مد لباس نیز تحولاتی داشته است.
یکی دیگر از منابع درآمد اسراییل توریسم است. برای این منظور هتلهای بسیاری در شهرهای عمده اسراییل ساخته شده و جاذبه‌های توریستی متعددی به وجود آمده است. این واقعیت که اسراییل یک سرزمین تاریخی و دارای اماکن مقدس و مهمی‌برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است، جاذبه‌های توریستی این کشور را افزایش داده است. البته در سالهای اخیر انتقاضه فلسطینیها به صنعت گردشگری در اسراییل آسیب جدی وارد آورد که در یک سال اخیر تا حدودی به حال عادی بازگشته ولی دائما” در نوسان است.
تجارت خارجی
بسیاری از محصولات مورد نیاز اسراییلی‌ها در داخل تولید می‌شود و به علت کمبود مواد خام اسراییل ناچار است هر سال کمی‌بیشتر از درآمد صادراتی خود را صرف خرید کالا و مواد خام از خارج از کشور کند و همیشه از این نظر ارز خارجی نگه‌داری می‌کند تا در شرائط اضطراری و پیش‌بینی نشده، اوضاع کشور فلج نشود. اسراییل هر سال حدود 48 میلیارد دلار صادرات کالا دارد که بیش از نیمی‌از آن تولیدات صنعتی است.
صادرات الماس یکی از رشته‌های پردرآمد صنعتی کشور است و با آنکه اسراییل الماس خام ندارد، آن را از کشورهای دیگر وارد و پس از صیقل دادن دوباره صادر می‌کند. اسراییل بزرگترین صادرکننده الماس در سراسر جهان محسوب می‌شود و هر سال حدود 8 میلیارد دلار الماس به کشورهای دیگر صادر می‌کند. اسراییل البته در زمینه صنایع الکترونی، بیوتکنولوژی و ارتباطات ماهواره‌ای و بیسیم و همچنین تولید نرم‌افزارهای کامپیوتری، کارهایی انجام داده است صادرات علمی‌و کامپیوتری اسراییل هر سال به حدود 20 میلیارد دلار بالغ می‌شود.
یکی دیگر از صنایع مورد توجه اسراییل تولید هواپیما و بهینه‌سازی آن است. کارخانجات صنایع هواپیمائی اسراییل به تولید هواپیماهای بدون خلبان و همچنین هواپیماهای اطلاعاتی و انواع هواپیماهای کوچک می‌پردازد و تعمیر و بهینه‌سازی هواپیماهای بسیاری کشورهای دیگر را نیز به عهده دارد. صنایع نظامی‌اسراییل نیز انواع موشک، تانک، انواع رادار و دستگاه‌های پیشرفته الکترونی تولید می کند.
تجارت خارجی
اسراییل تقریبا” از همه کشورهای دنیا کالا یا مواد خام می‌خرد و محصولات خود را به اکثر کشورهای دنیا می‌فروشد. البته مشتریان اصلی کالاهای تولیدی در اسراییل، کشورهای پیشرفته اروپایی و آمریکا هستند، 42 درصد از واردات اسراییل و 26 درصد از صادرات آن با کشورهای عضو اتحادیه اروپا رد و بدل می‌شود که حدود 30 سال پیش یک قرارداد بازرگانی آزاد با اسراییل امضا کردند.
ده سال پیش یک قرارداد بازرگانی آزاد نیز بین اسراییل و ایالات متحده امضا شد که موجب رونق داد و ستد بین دو کشور شد. اسراییل اکنون حدود 38 درصد از صادرات خود را به ایالات متحده می‌فروشد و حدود 20 درصد از واردات خود را از آن کشور خریداری می‌کند. در صنعت گردشگری نیز 54 درصد از توریست‌هایی که وارد اسراییل می‌شوند از کشورهای اروپای غربی هستند . 28 درصد از توریست‌ها آمریکائی بوده و آسیائی‌ها تنها 10درصد از گردشگران را در اسراییل تشکیل می‌دهند.
درآمد سرانه
درآمد سرانه در اسراییل به نسبت تولید ناخالص ملی به حدود 28 هزار دلار در سال می‌رسد. در سالهای پیش از انتفاضه اول فلسطینیها بر ضد رژیم اسراییل یعنی در فاصله سالهای 1991 تا 1996 میلادی، اسراییل دارای یکی از بزرگترین نرخ‌های رشد ملی بود که به طور متوسط به 6 درصد در سال می‌رسید. ولی پس از آغاز انتفاضه این رشد در سال 1998 به 2 درصد سقوط کرد. در سال 2000 بالا رفت و به 9/5 درصد رسید. سال 2001 دوباره ناظر سقوط نرخ رشد در اسراییل بود که نه تنها انتفاضه بر آن تاثیر گذاشت، بلکه رکود اقتصادی جهان نیز در آن بسیار موثر بود.
اسراییل طی نیم قرن اخیر همیشه با چند مشکل اساسی و عمده روبرو بوده است:
1- تأمین امنیت سرزمینی که تقریبا” همیشه در حال جنگ بوده باعث شده تا همیشه درصد بالایی از درآمد ملی صرف امور دفاعی شود.
2- اسراییل به‌طور نسبی بزرگترین کشور مهاجرپذیر جهان است. جمعیت اسراییل از نیم قرن بیش تا کنون ده برابر شده که بخش مهمی‌از آن مهاجران تازه وارد بوده‌اند که برای اسکان و تأمین رفاه آنان، اسراییل ناچار بوده مبالغ بسیار کلانی هزینه کند.
3) اسراییل از نظر ثروت ملی و منابع طبیعی و معادن، یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب می‌شود. در حالیکه چند کشور نفت‌خیز عرب درهمسایگی اسراییل قرار دارند که درآمدهای نجومی‌دارند.اسراییل حتی برای تأمین آب مورد نیاز خود ناچار است به فکر واردات باشد
دولت ابتکار عمل را در بسیاری از رشته‌های صنعتی و اقتصادی به عهده داشت و بخشی از اقتصاد کشور نیز به صورت اشتراکی و تعاونی اداره می‌شد. تا دهه 70 میلادی، اتحادیه کل کارگران اسراییل (هیستدروت) یک سازمان بسیار قوی بود که خود به تاسیس صنایع نیز می‌پرداخت. هیستدروت همچنین دارای بزرگترین شرکت راه و ساختمان (سولل بونه) و بزرگترین شرکت احداث واحدهای مسکونی (شیکون عودیم)، یکی از بزرگترین بانکهای کشور (بانک هپوعلیم) و دو شرکت عمده مسافربری (اگد و دان) و بزرگترین شرکت کشتیرانی اسراییل (صیم) بود.
هیستدروت مالک بزرگترین سازمان بیمه بهداشتی (کوپت خولیم) و صندوق بازنشستگی و صنایع سنگین (شرکت کور) نیز به شمار می رفت.تا اوایل دهه 70 هیستدروت عملا” یک دولت موقت بود که همه اختیارات را در دست خود متمرکز ساخته بود. اما بتدریج این نقش را از دست داد و بسیاری از زمینه‌های فعالیت آن به بخش خصوصی انتقال یافت. اسراییل در سالهای اخیر از سیاست اقتصاد آزاد پیروی می‌کند و به موازات آن از قدرت هیستدروت در اقتصاد و امور سیاسی کشور به میزان زیادی کاسته شده است. چند سال پیش دبیر کل هیستدروت عامیر پرتس به رهبری حزب کارگر اسراییل رسید و رهبری این بزرگترین اتحادیه کارگری اسراییل را به فرد دیگری سپرد.
در سالهای ابتدایی دهه 70 موج مهاجرت به سوی اسراییل آغاز شد و در دو سال اول جمعیت کشور که 660 هزار نفر بود دو برابر شد. اسراییل با هدف تامین کار و مسکن و خدمات برای این شهروندان نیاز به سرمایه‌های کلان داشت که به ابتکار داوید بن گورین رهبر اسراییل، تامین سرمایه از طریق فروش اوراق قرضه ملی در بین یهودیان جهان آغاز شد. همزمان، توسط هیستدروت و دولت و سازمانهای خصوصی احداث کارخانجات و صنایع نیز شروع شد.
از آنجا که اسراییل معادن و منابع طبیعی چندانی ندارد، تولیدات صنعتی اسراییل بیشتر متمرکز صنایعی شد که به مواد خام نیاز چندانی نداشت. از این رو در حالیکه صنایع فلزسازی در اسراییل بسیار محدود بود، صنایع دیگری مثل سیمان، مواد شیمیائی، پلاستیک، محصولات الکترونی، الماس، نساجی، پوشاک، صادرات گل و مواد غذائی به‌وجود آمد. اسراییل همچنین در زمینه صنایع کامپیوتری و مد لباس نیز تحولاتی داشته است.
یکی دیگر از منابع درآمد اسراییل توریسم است. برای این منظور هتلهای بسیاری در شهرهای عمده اسراییل ساخته شده و جاذبه‌های توریستی متعددی به وجود آمده است. این واقعیت که اسراییل یک سرزمین تاریخی و دارای اماکن مقدس و مهمی‌برای یهودیان، مسیحیان و مسلمانان است، جاذبه‌های توریستی این کشور را افزایش داده است. البته در سالهای اخیر انتقاضه فلسطینیها به صنعت گردشگری در اسراییل آسیب جدی وارد آورد که در یک سال اخیر تا حدودی به حال عادی بازگشته ولی دائما” در نوسان است.
تجارت خارجی
بسیاری از محصولات مورد نیاز اسراییلی‌ها در داخل تولید می‌شود و به علت کمبود مواد خام اسراییل ناچار است هر سال کمی‌بیشتر از درآمد صادراتی خود را صرف خرید کالا و مواد خام از خارج از کشور کند و همیشه از این نظر ارز خارجی نگه‌داری می‌کند تا در شرائط اضطراری و پیش‌بینی نشده، اوضاع کشور فلج نشود. اسراییل هر سال حدود 48 میلیارد دلار صادرات کالا دارد که بیش از نیمی‌از آن تولیدات صنعتی است.
صادرات الماس یکی از رشته‌های پردرآمد صنعتی کشور است و با آنکه اسراییل الماس خام ندارد، آن را از کشورهای دیگر وارد و پس از صیقل دادن دوباره صادر می‌کند. اسراییل بزرگترین صادرکننده الماس در سراسر جهان محسوب می‌شود و هر سال حدود 8 میلیارد دلار الماس به کشورهای دیگر صادر می‌کند. اسراییل البته در زمینه صنایع الکترونی، بیوتکنولوژی و ارتباطات ماهواره‌ای و بیسیم و همچنین تولید نرم‌افزارهای کامپیوتری، کارهایی انجام داده است صادرات علمی‌و کامپیوتری اسراییل هر سال به حدود 20 میلیارد دلار بالغ می‌شود.
یکی دیگر از صنایع مورد توجه اسراییل تولید هواپیما و بهینه‌سازی آن است. کارخانجات صنایع هواپیمائی اسراییل به تولید هواپیماهای بدون خلبان و همچنین هواپیماهای اطلاعاتی و انواع هواپیماهای کوچک می‌پردازد و تعمیر و بهینه‌سازی هواپیماهای بسیاری کشورهای دیگر را نیز به عهده دارد. صنایع نظامی‌اسراییل نیز انواع موشک، تانک، انواع رادار و دستگاه‌های پیشرفته الکترونی تولید می کند.
تجارت خارجی
اسراییل تقریبا” از همه کشورهای دنیا کالا یا مواد خام می‌خرد و محصولات خود را به اکثر کشورهای دنیا می‌فروشد. البته مشتریان اصلی کالاهای تولیدی در اسراییل، کشورهای پیشرفته اروپایی و آمریکا هستند، 42 درصد از واردات اسراییل و 26 درصد از صادرات آن با کشورهای عضو اتحادیه اروپا رد و بدل می‌شود که حدود 30 سال پیش یک قرارداد بازرگانی آزاد با اسراییل امضا کردند.
ده سال پیش یک قرارداد بازرگانی آزاد نیز بین اسراییل و ایالات متحده امضا شد که موجب رونق داد و ستد بین دو کشور شد. اسراییل اکنون حدود 38 درصد از صادرات خود را به ایالات متحده می‌فروشد و حدود 20 درصد از واردات خود را از آن کشور خریداری می‌کند. در صنعت گردشگری نیز 54 درصد از توریست‌هایی که وارد اسراییل می‌شوند از کشورهای اروپای غربی هستند . 28 درصد از توریست‌ها آمریکائی بوده و آسیائی‌ها تنها 10درصد از گردشگران را در اسراییل تشکیل می‌دهند.
درآمد سرانه
درآمد سرانه در اسراییل به نسبت تولید ناخالص ملی به حدود 28 هزار دلار در سال می‌رسد. در سالهای پیش از انتفاضه اول فلسطینیها بر ضد رژیم اسراییل یعنی در فاصله سالهای 1991 تا 1996 میلادی، اسراییل دارای یکی از بزرگترین نرخ‌های رشد ملی بود که به طور متوسط به 6 درصد در سال می‌رسید. ولی پس از آغاز انتفاضه این رشد در سال 1998 به 2 درصد سقوط کرد. در سال 2000 بالا رفت و به 9/5 درصد رسید. سال 2001 دوباره ناظر سقوط نرخ رشد در اسراییل بود که نه تنها انتفاضه بر آن تاثیر گذاشت، بلکه رکود اقتصادی جهان نیز در آن بسیار موثر بود.
اسراییل طی نیم قرن اخیر همیشه با چند مشکل اساسی و عمده روبرو بوده است:
1- تأمین امنیت سرزمینی که تقریبا” همیشه در حال جنگ بوده باعث شده تا همیشه درصد بالایی از درآمد ملی صرف امور دفاعی شود.
2- اسراییل به‌طور نسبی بزرگترین کشور مهاجرپذیر جهان است. جمعیت اسراییل از نیم قرن بیش تا کنون ده برابر شده که بخش مهمی‌از آن مهاجران تازه وارد بوده‌اند که برای اسکان و تأمین رفاه آنان، اسراییل ناچار بوده مبالغ بسیار کلانی هزینه کند.
3) اسراییل از نظر ثروت ملی و منابع طبیعی و معادن، یکی از فقیرترین کشورهای جهان محسوب می‌شود. در حالیکه چند کشور نفت‌خیز عرب درهمسایگی اسراییل قرار دارند که درآمدهای نجومی‌دارند.اسراییل حتی برای تأمین آب مورد نیاز خود ناچار است به فکر واردات باشد
تبلیغات
