هولوکاست و کلیمیان ایران
آرشیو
چکیده
متن
طرح مباحث مربوط هولوکاست و برگزاری یک کنفرانس در این زمینه بازتاب‌های بین‌المللی زیادی در سال 1385 داشت. گفت‌وگو با موریس معتمد نماینده یهودیان در مجلس شورای اسلامی و آشنایی با دیدگاه‌های او به عنوان یک ایرانی یهودی می‌تواند زوایایی را از رویکرد جامعه یهودیان به طرح چنین مباحثی از سوی دولت ایران به روی ما بگشاید.
به عنوان اولین سئوال بفرمایید نظر جامعه یهودیان ایران درباره هولوکاست چیست؟
هولوکاست یکی از بزرگترین و یا شاید بزرگترین فاجعه تاریخ بشری است. در طی پنج یا شش سال جنگ جهانی دوم شاهد آن بودیم که انسان‌های زیادی از یوگسلاوها، روس‌ها، کولی‌ها و بخش عمده‌ای که یهودی بودند و تعداد تخمینی آنها شش میلیون است روانه کوره‌های آدم‌سوزی شدند یا با جوخه‌های مرگ به قتل رسیدند. طبیعی است حساسیت‌ها درباره چنین واقعه‌ای زیاد باشد به ویژه اینکه عمر چندانی از این حادثه تاریخی نمی‌گذرد و هنوز هم در گوشه و کنار دنیا شواهد زنده آن موجود است. . به‌رغم این شواهد ما دیدیم که متأسفانه ریاست محترم جمهور به انکار و نفی این تراژدی بزرگ اقدام کردند.
واقعه‌ای که فکر نمی‌کنم در هیچ کجای دنیا بتوانید یک نفر یهودی را پیدا کنید که از آن متأثر نباشد و حساسیت خاصی نسبت به آن نداشته باشد. در زمانی که این حادثه جزء تاریخ یهود درآمده است و از قضا بخش سیاه تاریخ یهود هم محسوب می‌شود ناگهان ریاست محترم جمهور به نفی آن اقدام می‌کند. در همان زمان که رئیس‌جمهور هولوکاست را نفی کردند از طرف جامعه یهودیان ایران بیانیه‌ای صادر کردم و ضمن اینکه به نفی این مسئله اعتراض کردم، نفی آن را توهین به جوامع یهودی دانستم. ولی خوب خوشبختانه شاهد بودیم بعد از این مسئله بسیاری از دولتمردان و افرادی که در کار سیاست ایران دستی دارند در مصاحبه‌ها و دیدارها به تصحیح مسئله پرداختند و تأکید کردند که در این تراژدی یهودیان و سایرملل قربانی نازیسم شدند.
اخیرا یکی از نمایندگان مجلس هم درباره هولوکاست از وزیر خارجه سئوال کرد و ایشان هم در جلسه علنی مجلس پاسخ دادند که قبول داریم در جریان جنگ جهانی دوم میلیون‌ها انسان بی‌گناه کشته شدند و از جمله میلیون‌ها یهودی جزء اینها بودند. همچنین آقای لاریجانی هم در کنفرانس امنیتی مونیخ به وقوع هولوکاست و ظلمی که نسبت به یهودیان شده است، تأکید داشتند. یا گفتار آقای ولایتی طی سفرشان به مسکو هم تأیید کننده هولوکاست بود. این اظهارنظرها و بیاناتی که از سوی دولتمردان ایرانی عنوان شد باعث گردید تا جامعه یهودیان نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان دلگرم شوند.
چرا که همواره از دیدگاه یهودیان به ویژه یهودیانی که خارج از ایران زندگی می‌کنند، سرزمین ایران مامن و موطن امن یهودیان شناخته می‌شود. همیشه یک تعامل خوب بین بدنه اصلی جامعه ایران قبل و بعد از اسلام وجود داشته و دارد. وقتی چنین دیدگاه بسیار زیبا و قشنگی نسبت به یک مملکت و قوم آن هم طی تاریخ طولانی وجود داشته و دارد، باعث تاثر است که می‌بینیم یک دفعه این فضای بسیار زیبا شکسته می‌شود. آن هم به واسطه صحبت‌هایی که نشان‌دهنده نوعی کم‌لطفی است.
اگرنظر شما را درباره ضرورت یا عدم ضرورت طرح هولوکاست جویا می‌شدند چه جوابی می‌دادید؟
اگر قبل از طرح این مسئله از بنده به عنوان یک نماینده یهودی مجلس نظر مشورتی می‌خواستند طرح آن را تجویز نمی‌کردم چرا که می‌دانستم حساسیت‌ها درباره آن چقدر زیاد است و بازتاب رسانه‌ای آن در سطح جهان تا چه حد خواهد بود.
درباره برگزاری مسابقه کاریکاتور و سمیناری با نام هولوکاست که هر دو بازتاب‌های زیادی در رسانه‌های بین‌المللی داشت، نظرتان چیست؟
متأسفانه به مدت زمان کوتاهی بعد از اظهارات آقای احمدی‌نژاد، روزنامه همشهری فراخوان هولوکاست را آن هم در قالب مسابقه کاریکاتور داد. این برای جامعه یهودیان ایران غیرمنتظره و سنگین بود. من همان زمان خدمت شهردار تهران به عنوان متولی اصلی این روزنامه نامه نوشتم و ضمن اعتراض به این مسابقه اعلام کردم برگزاری این مسابقه به معنای این است که به قلب هر یهودی تیری شلیک کرده باشید. چرا که یکی از بزرگترین فجایع تاریخ که باز هم تأکید می‌کنم یهودیان یکی از قربانیان بزرگ آن هستند به تمسخر گرفته شده است. در ارتباط با کنفرانس هولوکاست هم که شاهد بودیم وزارت محترم امور خارجه متولی برگزاری این کنفرانس بود. شاهد بودیم شرکت‌کنندگان از ترکیب مشخصی از آدم‌های غربی بودند. یا از نازی‌های آلمانی بودند یا از کسانی بودند که مخالفت آنها با یهودیان و حتی مسلمانان و سیاهپوستان محرز بود. مثلا دعوت از رهبرکوکلاکس‌کلان‌های آمریکا چه معنایی دارد؟
به نظر شما علت طرح این بحث در ایران چیست؟
دلیل خاصی نمی‌بینم و تاکنون نتوانسته‌ام پیدا کنم. البته بعدا آقای رئیس‌جمهور دلایلی را بیان کردند و گفتند در گوشه‌ای از دنیا نسبت به یک طایفه، قوم، نژاد یا مذهبی ظلمی روا شده است چرا تاوان آن در گوشه‌ای دیگر از دنیا پس داده شود. خوب، این مسئله می‌توانست به صورت‌های خیلی بهتر و دیپلماتیک‌تری بیان شود.
البته آقای احمدی‌نژاد استدلال‌های دیگری هم آورده است مثلا عنوان کرد که طرح بحث هولوکاست در غرب جرم است و به کسی اجازه تحقیق علمی و تاریخی درباره آن داده نمی‌شود و اگر مدافعین هولوکاست نسبت به صحت این واقعه تاریخی اطمینان دارند چرا اجازه تحقیق نمی‌دهند. آیا شما به عنوان نماینده جامعه یهودیان ایران در مجلس با این بخش از استدلال‌های آقای احمدی‌نژاد موافق هستید؟
اگر می‌گوییم در برخی کشورهای غربی طرح هولوکاست و ایجاد تشکیک در آن جرم محسوب می‌شد و احتمال مجازات وجود دارد نیاز به شرح دارد. منتهی برخی از کشورهای غربی از جمله آلمان که تمامی مسئله از آنجا سرچشمه گرفته است به دلیل حساسیتی که نسبت به این مسئله داشت ونیز به خاطر احساس ندامت به اقداماتی دست زد و از جمله مجازات‌هایی را برای منکرین هولوکاست تصویب کرد. البته با توجه به گرایشات نازیسمی در این کشور احتمال می‌رفت که به تدریج برخی افراد و گروه‌های نئونازی به افکار هولوکاست و تطهیر نازی‌ها بپردازند از همین روی، دولت آلمان چنین قوانینی را به تصویب رسانده است.
آیا چنین حادثه‌ای رابطه جامعه یهودیان با حاکمیت تأثیرگذار بود؟
به هیچ وجه. به خاطر اینکه توجیه بنده به عنوان یک یهودی این است که این دیدگاه، دیدگاه نظام نیست. به همین دلیل به خودم اجازه ندادم این‌گونه صحبت‌ها را دلیلی بر تغییر دیدگاه خودم نسبت به حکومت بدانم.
آیا اقلیت‌های دینی به لحاظ عرفی و هنجاری هم در جامعه ایرانی مشکلاتی دارند؟
اگر منظورتان برگزاری مراسم و جشن‌های مذهبی و دینی است مشکلی نداریم. ما اکنون تمام اعیاد دینی خود را در کنیسه‌ها برگزار می‌کنیم. تا به حال هم محدودیتی برای ما پیش نیامده است.
بگذریم از این داستان آیا نمایندگان اقلیت‌های دینی در مجلس ایران در قالب یک فراکسیون مستقل کار می‌کنند؟
از ابتدای مجلس ششم تصمیم گرفتیم فراکسیون اقلیت‌های دینی را تشکیل دهیم. و با تعامل و همفکری با یکدیگر آن بخش از مشکلات را که فصل مشترک همه ادیان اقلیت در ایران به شمار می‌آید، پیگیری کنیم. در این راستا فعالیت‌ها و موفقیت‌هایی هم داشته‌ایم. از جمله در مجلس ششم قانون برابری دیه اقلیت‌های دینی با مسلمانان تصویب شد. در سال سوم مجلس ششم به این نتیجه دست پیدا کردیم. تلاش برای تجدیدنظر در ماده 881 مکرر قانون مدنی درباره ارث در جوامع اقلیت‌های دینی هم از نمونه‌های دیگر است. در مجلس هفتم پگیر این مسئله هستیم تا آن را تصویب کنیم. مشکلات استخدامی اقلیت‌های دینی در سازمان و ادارات دولتی هم از موارد دیگری است که به نتیجه رسیدیم و پاره‌ای از مشکلات استخدامی ما رفع شد. در مجلس ششم توانستیم در لایحه بودجه، سالیانه ردیفی را تحت عنوان بودجه اقلیت‌های دینی بگنجانیم و خوشبختانه الان سال سومی است که این بودجه به اقلیت‌های دینی اختصاص داده می‌شود.
به عنوان اولین سئوال بفرمایید نظر جامعه یهودیان ایران درباره هولوکاست چیست؟
هولوکاست یکی از بزرگترین و یا شاید بزرگترین فاجعه تاریخ بشری است. در طی پنج یا شش سال جنگ جهانی دوم شاهد آن بودیم که انسان‌های زیادی از یوگسلاوها، روس‌ها، کولی‌ها و بخش عمده‌ای که یهودی بودند و تعداد تخمینی آنها شش میلیون است روانه کوره‌های آدم‌سوزی شدند یا با جوخه‌های مرگ به قتل رسیدند. طبیعی است حساسیت‌ها درباره چنین واقعه‌ای زیاد باشد به ویژه اینکه عمر چندانی از این حادثه تاریخی نمی‌گذرد و هنوز هم در گوشه و کنار دنیا شواهد زنده آن موجود است. . به‌رغم این شواهد ما دیدیم که متأسفانه ریاست محترم جمهور به انکار و نفی این تراژدی بزرگ اقدام کردند.
واقعه‌ای که فکر نمی‌کنم در هیچ کجای دنیا بتوانید یک نفر یهودی را پیدا کنید که از آن متأثر نباشد و حساسیت خاصی نسبت به آن نداشته باشد. در زمانی که این حادثه جزء تاریخ یهود درآمده است و از قضا بخش سیاه تاریخ یهود هم محسوب می‌شود ناگهان ریاست محترم جمهور به نفی آن اقدام می‌کند. در همان زمان که رئیس‌جمهور هولوکاست را نفی کردند از طرف جامعه یهودیان ایران بیانیه‌ای صادر کردم و ضمن اینکه به نفی این مسئله اعتراض کردم، نفی آن را توهین به جوامع یهودی دانستم. ولی خوب خوشبختانه شاهد بودیم بعد از این مسئله بسیاری از دولتمردان و افرادی که در کار سیاست ایران دستی دارند در مصاحبه‌ها و دیدارها به تصحیح مسئله پرداختند و تأکید کردند که در این تراژدی یهودیان و سایرملل قربانی نازیسم شدند.
اخیرا یکی از نمایندگان مجلس هم درباره هولوکاست از وزیر خارجه سئوال کرد و ایشان هم در جلسه علنی مجلس پاسخ دادند که قبول داریم در جریان جنگ جهانی دوم میلیون‌ها انسان بی‌گناه کشته شدند و از جمله میلیون‌ها یهودی جزء اینها بودند. همچنین آقای لاریجانی هم در کنفرانس امنیتی مونیخ به وقوع هولوکاست و ظلمی که نسبت به یهودیان شده است، تأکید داشتند. یا گفتار آقای ولایتی طی سفرشان به مسکو هم تأیید کننده هولوکاست بود. این اظهارنظرها و بیاناتی که از سوی دولتمردان ایرانی عنوان شد باعث گردید تا جامعه یهودیان نه تنها در ایران بلکه در سرتاسر جهان دلگرم شوند.
چرا که همواره از دیدگاه یهودیان به ویژه یهودیانی که خارج از ایران زندگی می‌کنند، سرزمین ایران مامن و موطن امن یهودیان شناخته می‌شود. همیشه یک تعامل خوب بین بدنه اصلی جامعه ایران قبل و بعد از اسلام وجود داشته و دارد. وقتی چنین دیدگاه بسیار زیبا و قشنگی نسبت به یک مملکت و قوم آن هم طی تاریخ طولانی وجود داشته و دارد، باعث تاثر است که می‌بینیم یک دفعه این فضای بسیار زیبا شکسته می‌شود. آن هم به واسطه صحبت‌هایی که نشان‌دهنده نوعی کم‌لطفی است.
اگرنظر شما را درباره ضرورت یا عدم ضرورت طرح هولوکاست جویا می‌شدند چه جوابی می‌دادید؟
اگر قبل از طرح این مسئله از بنده به عنوان یک نماینده یهودی مجلس نظر مشورتی می‌خواستند طرح آن را تجویز نمی‌کردم چرا که می‌دانستم حساسیت‌ها درباره آن چقدر زیاد است و بازتاب رسانه‌ای آن در سطح جهان تا چه حد خواهد بود.
درباره برگزاری مسابقه کاریکاتور و سمیناری با نام هولوکاست که هر دو بازتاب‌های زیادی در رسانه‌های بین‌المللی داشت، نظرتان چیست؟
متأسفانه به مدت زمان کوتاهی بعد از اظهارات آقای احمدی‌نژاد، روزنامه همشهری فراخوان هولوکاست را آن هم در قالب مسابقه کاریکاتور داد. این برای جامعه یهودیان ایران غیرمنتظره و سنگین بود. من همان زمان خدمت شهردار تهران به عنوان متولی اصلی این روزنامه نامه نوشتم و ضمن اعتراض به این مسابقه اعلام کردم برگزاری این مسابقه به معنای این است که به قلب هر یهودی تیری شلیک کرده باشید. چرا که یکی از بزرگترین فجایع تاریخ که باز هم تأکید می‌کنم یهودیان یکی از قربانیان بزرگ آن هستند به تمسخر گرفته شده است. در ارتباط با کنفرانس هولوکاست هم که شاهد بودیم وزارت محترم امور خارجه متولی برگزاری این کنفرانس بود. شاهد بودیم شرکت‌کنندگان از ترکیب مشخصی از آدم‌های غربی بودند. یا از نازی‌های آلمانی بودند یا از کسانی بودند که مخالفت آنها با یهودیان و حتی مسلمانان و سیاهپوستان محرز بود. مثلا دعوت از رهبرکوکلاکس‌کلان‌های آمریکا چه معنایی دارد؟
به نظر شما علت طرح این بحث در ایران چیست؟
دلیل خاصی نمی‌بینم و تاکنون نتوانسته‌ام پیدا کنم. البته بعدا آقای رئیس‌جمهور دلایلی را بیان کردند و گفتند در گوشه‌ای از دنیا نسبت به یک طایفه، قوم، نژاد یا مذهبی ظلمی روا شده است چرا تاوان آن در گوشه‌ای دیگر از دنیا پس داده شود. خوب، این مسئله می‌توانست به صورت‌های خیلی بهتر و دیپلماتیک‌تری بیان شود.
البته آقای احمدی‌نژاد استدلال‌های دیگری هم آورده است مثلا عنوان کرد که طرح بحث هولوکاست در غرب جرم است و به کسی اجازه تحقیق علمی و تاریخی درباره آن داده نمی‌شود و اگر مدافعین هولوکاست نسبت به صحت این واقعه تاریخی اطمینان دارند چرا اجازه تحقیق نمی‌دهند. آیا شما به عنوان نماینده جامعه یهودیان ایران در مجلس با این بخش از استدلال‌های آقای احمدی‌نژاد موافق هستید؟
اگر می‌گوییم در برخی کشورهای غربی طرح هولوکاست و ایجاد تشکیک در آن جرم محسوب می‌شد و احتمال مجازات وجود دارد نیاز به شرح دارد. منتهی برخی از کشورهای غربی از جمله آلمان که تمامی مسئله از آنجا سرچشمه گرفته است به دلیل حساسیتی که نسبت به این مسئله داشت ونیز به خاطر احساس ندامت به اقداماتی دست زد و از جمله مجازات‌هایی را برای منکرین هولوکاست تصویب کرد. البته با توجه به گرایشات نازیسمی در این کشور احتمال می‌رفت که به تدریج برخی افراد و گروه‌های نئونازی به افکار هولوکاست و تطهیر نازی‌ها بپردازند از همین روی، دولت آلمان چنین قوانینی را به تصویب رسانده است.
آیا چنین حادثه‌ای رابطه جامعه یهودیان با حاکمیت تأثیرگذار بود؟
به هیچ وجه. به خاطر اینکه توجیه بنده به عنوان یک یهودی این است که این دیدگاه، دیدگاه نظام نیست. به همین دلیل به خودم اجازه ندادم این‌گونه صحبت‌ها را دلیلی بر تغییر دیدگاه خودم نسبت به حکومت بدانم.
آیا اقلیت‌های دینی به لحاظ عرفی و هنجاری هم در جامعه ایرانی مشکلاتی دارند؟
اگر منظورتان برگزاری مراسم و جشن‌های مذهبی و دینی است مشکلی نداریم. ما اکنون تمام اعیاد دینی خود را در کنیسه‌ها برگزار می‌کنیم. تا به حال هم محدودیتی برای ما پیش نیامده است.
بگذریم از این داستان آیا نمایندگان اقلیت‌های دینی در مجلس ایران در قالب یک فراکسیون مستقل کار می‌کنند؟
از ابتدای مجلس ششم تصمیم گرفتیم فراکسیون اقلیت‌های دینی را تشکیل دهیم. و با تعامل و همفکری با یکدیگر آن بخش از مشکلات را که فصل مشترک همه ادیان اقلیت در ایران به شمار می‌آید، پیگیری کنیم. در این راستا فعالیت‌ها و موفقیت‌هایی هم داشته‌ایم. از جمله در مجلس ششم قانون برابری دیه اقلیت‌های دینی با مسلمانان تصویب شد. در سال سوم مجلس ششم به این نتیجه دست پیدا کردیم. تلاش برای تجدیدنظر در ماده 881 مکرر قانون مدنی درباره ارث در جوامع اقلیت‌های دینی هم از نمونه‌های دیگر است. در مجلس هفتم پگیر این مسئله هستیم تا آن را تصویب کنیم. مشکلات استخدامی اقلیت‌های دینی در سازمان و ادارات دولتی هم از موارد دیگری است که به نتیجه رسیدیم و پاره‌ای از مشکلات استخدامی ما رفع شد. در مجلس ششم توانستیم در لایحه بودجه، سالیانه ردیفی را تحت عنوان بودجه اقلیت‌های دینی بگنجانیم و خوشبختانه الان سال سومی است که این بودجه به اقلیت‌های دینی اختصاص داده می‌شود.
تبلیغات
