مراکز اربعه علمی فرهنگی آذربایجان در عصر ایلخانی ونقش آنها در شکوفائی تمدن اسلام و ایران

چکیده

چهار دهه پس از هجوم چنگیز ، مغولان بار دیگر در سپاهی به رهبری هلاکو عازم ایران شدند. هلاکو پس از قلع و قمع اسماعیلیان ، با فتح بغدادخلافت عباسیان را خاتمه بخشید و حکومت ایلخانی را بنیاد نهاد. با تاسیس این حکومت ، عصر جدیدی در تاریخ این سرزمین آغاز شد. نوادگان چنگیز بر سرزمینی مسلط شدند که دارای فرهنگی غنی و سابقه ای کهن در تاریخ بود و پس از یک دوره چهل ساله ی جنگ و نابسامانی ، نیاز به بازسازی و ترمیم داشت. ایلخانان مغول دریافته بودندکه به تنهایی قادر به فرمانروایی بر این سرزمین نیستند،از این رو اداره قلمرو عظیم خویش را به دانشمندان و بزرگان ایرانی همچون خواجه نصیرالدین طوسی و خواجه رشید الدین فضل الله همدانی و... سپردند و همین امر موجب پدید آمدن تحولات اساسی و بنیادین در حیات علمی و فرهنگی آن دوران گردید. در این میان آذربایجان، با قرار گرفتن در مرکزیت دولت ایلخانی به یکی از کانون های مهم و تاثیر گذار این تحولات در ایران تبدیل گشت و به عنوان یک مرکز علمی فرهنگی مهم ،نقش ارزنده ای در شکوفائی فرهنگ وتمدن آن دوران ایفا نمود.