شرح قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح
چکیده
متن
«فرار در زمان جنگ و درگیری‌های مسلحانه (مواد 61 الی 70)»
ماده (61): «اعضای ثابت نیروهای مسلح هر گاه در زمان جنگ بیش از پنج روز متوالی غیبت نمایند و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و پس از دستگیری به حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شوند و اگر فرار از جبهه باشد از زمان غیبت فراری محسوب و به حبس از سه تا پانزده سال محکوم می‌گردند.»
ماده (62): «فراریان مذکور در ماده (61) این قانون، چنانچه شخصاً خود را معرفی و مشغول خدمت شوند در صورتی که فرار آنان از خدمت در زمان جنگ باشد به حبس از یک تا سه سال و اگر فرار از جبهه باشد به دو تا پنج سال حبس محکوم می‌شوند.»
ماده (63): «کارکنان وظیفه نیروهای مسلح هرگاه در زمان جنگ بیش از پنج روز متوالی غیبت نمایند و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و پس از دستگیری به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌گردند و اگر فرار از جبهه باشد از زمان غیبت فراری محسوب و به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شوند.»
ماده (64): «فراریان مذکور در ماده (63) این قانون، هرگاه شخصاً خود را معرفی و مشغول خدمت شوند درصورتی که فرار آنان فرار از خدمت در زمان جنگ باشد به حبس از سه ماه تا یک سال و اگر فرار از جبهه باشد به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌گردند.
تبصره: منظور از جبهه مندرج در این قانون منطقه‌ای است که یگانی درگیری مستقیم و سریع رزمی داشته یا مأموریت آن را دریافت کرده باشد.»
ماده (65): «چنانچه فرار افراد مذکور در مواد (61)، (62)، (63) و (64) این قانون، موجب شکست جبهه اسلام یا واردشدن تلفات جانی به نیروهای خودی شود به مجازات محارب محکوم می‌شوند.»
ماده (66): «هر نظامی که در جریان عملیات علیه عوامل خرابکار، ضدانقلاب، اشرار و قاچاقچیان مسلح از محل مأموریت و یا منطقه درگیری فرار نماید در حکم فرار از جبهه محسوب و حسب مورد مشمول مجازات‌های مقرر در این بخش خواهد بود.»
ماده (67): «نظامیانی که در زمان جنگ در مأموریت یا مرخصی هستند یا مشغول گذراندن دوره آموزشی در داخل یا خارج کشور می‌باشند، هرگاه پس از خاتمه مأموریت یا مرخصی یا دوره آموزشی یا پس از فراخوانی قبل از خاتمه آن به فاصله پنج روز خود را جهت بازگشت به محل خدمت به قسمت‌های مربوط در داخل یا سفارت‌خانه‌ها یا کنسول‌گری‌ها یا نمایندگی‌های دائمی دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج معرفی ننمایند چنانچه عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و حسب مورد مشمول مجازات‌های مقرر در این بخش خواهند بود.»
ماده (68): «هر نظامی که در زمان بسیج یا هنگامی که یگان مربوط در مأموریت آماده باش رزمی می‌باشد مرتکب فرار شود حسب مورد مشمول مجازات‌های مقرر در این بخش خواهد بود.»
ماده (69): «افراد وظیفه دوره احتیاط و ذخیره که در زمان جنگ احضار شده و به فاصله پنج روز از تاریخ احضار یا فراخوان بدون عذر موجه خود را معرفی نکنند فراری محسوب و به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شوند. درصورتی که افراد یادشده قبل از خاتمه جنگ شخصاً خود را معرفی نمایند، دادگاه مجازات آنان را تخفیف می‌دهد.»
ماده (70): «فراریان مشمول مواد (62) و (64) این قانون، فقط برای بار اول فرار از خدمت می‌توانند از تخفیف مقرر در این مواد استفاده نمایند و در صورت تعدد و یا تکرار فرار از خدمت حسب مورد مطابق مواد (61) و (63) این قانون مجازات خواهند شد.»
شرح مواد:
1- مرتکب جرم: مواد (61) و (62) ناظر بر اعضای ثابت و مواد (63) و (64) و (69) در مورد کارکنان وظیفه و مواد (66)، (67) و (68) شامل کلیه ی افرادی که برابر مقررات ماده (1) همین قانون، نظامی محسوب می‌شوند، است. کادر ثابت به کارکنانی گفته می‌شود که برای انجام خدمت مستمر در نیروهای مسلح استخدام می‌شوند و عبارتند از: الف) نظامیان، ب) کارمندان، ج) محصلین(1) که شرح آن در مواد قبل از نظر گذشت. پرسنل وظیفه نیز کسانی هستند که وفق قانون خدمت وظیفه عمومی در یکی از دوره‌های ضرورت، احتیاط یا ذخیره مشغول خدمت باشند.(2) مدت دوره‌های مزبور در ماده (4) قانون خدمت وظیفه عمومی مشخص شده است. علاوه بر کادر ثابت و کارکنان وظیفه، کارکنان پیمانی و بسیجیان نیز برابر مقررات استخدامی نیروهای مسلح، نظامی محسوب می‌شوند.
2- موضوع مواد این بخش«فرار از خدمت در زمان جنگ و درگیری‌های مسلحانه است» که به لحاظ اهمیت و حساسیت موضوع و تبعات و خسارات ناشی از جرم از خدمت در زمان جنگ و یا درگیری‌های مسلحانه، مقنن مقررات مربوط را در بخش جداگانه و با مجازات شدیدتر نسبت به فرار از خدمت در زمان صلح بیان نموده است.
3- عنصر مادی مواد (61) و (63): شامل «غیبت متوالی بیش از پنج روز بدون عذر موجه و یا فرار از جبهه از زمان غیبت» می‌باشد. منظور از جبهه برابر مقررات تبصره ماده (64) منطقه‌ای است که یگانی درگیری مستقیم و سریع رزمی داشته یا مأموریت آن را دریافت کرده باشد. عنصر مادی جرم ماده (66) «فرار از محل مأموریت و یا منطقه درگیری» در جریان عملیات علیه عوامل خرابکار، ضد انقلاب، اشرار و قاچاقچیان مسلح است. فرار موضوع این ماده در حکم فرار از جبهه محسوب و مجازات مرتکب حسب مورد وفق مقررات این بخش تعیین می‌شود. رکن مادی بزه موضوع ماده (67)، «عدم معرفی به محل خدمت پس از خاتمه مأموریت یا مرخصی یا دوره آموزشی یا پس از فراخوانی و قبل از خاتمه آن به فاصله پنج روز» است.
عنصر مادی جرم موضوع ماده (69)،«عدم معرفی به فاصله پنج روز از تاریخ احضار یا فراخوان بدون عذر موجه» است.
4- در صورتی که فراریان موضوع مواد (61) و (63) شخصاً خود را معرفی و مشغول خدمت شوند، حسب مورد مشمول مقررات مواد (62) یا (64) یعنی تخفیف مجازات می‌شوند، کیفیت مخففه مذکور در مواد (62) و(64) از جهات مخففه اجباری یا قانونی محسوب می‌گردد. به عبارت دیگر، در صورت تحقق شرایط مذکور در مواد یاد شده یعنی«معرفی به یگان و شروع به خدمت»، تعیین مجازات بر اساس مقررات مواد مورد اشاره الزامی می‌باشد.
5- در ماده (65) بر عکس مواد (62) و (64) کیفیات مشدده مجازات که از نوع اجباری یا قانونی نیز تلقی می‌شوند، قید شده است. براساس مقررات این ماده چنان چه فرار افراد مذکور در مواد (61) الی (64) موجب شکست جبهه اسلام یا وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی شود، مرتکب به مجازات محارب محکوم می‌شود. با جمع مقررات مواد (62) و (64) و ماده (65) نتیجه می‌گیریم که فراریان موضوع مادتین (62) و (64) در صورتی می‌توانند از مزایای کیفیات مخففه قانونی یعنی تخفیف مجازات استفاده کنند که فرار آنان منجر به شکست جبهه اسلام یا وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی نشده باشد، در غیر این صورت نه تنها نمی‌توانند از کیفیات مخففه مزبور استفاده کنند، بلکه مشمول کیفیات مشدده اجباری مندرج در ماده (65) نیز می‌شوند. به بیان ساده‌تر شرط استفاده از جهات تخفیف مجازات مصرحه در مواد (62) و (64) این است که فرار مرتکب منجر به بروز آثار و تبعات قید شده در ماده (65) نگردد.
6- موضوع ماده (65) مقید به حصول نتیجه یعنی شکست جبهه اسلام یا وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی است. در صورت عدم تحقق این نتایج، مرتکب را نمی‌توان با مقررات این ماده به مجازات محارب محکوم نمود، البته لازم نیست که کل جبهه اسلام که رزمندگان در آن با دشمن درگیری دارند، شکست بخورد، بلکه با توجه به تعریف مذکور در تبصره ماده (64) همین قانون، شکست در یک منطقه نیز جهت اعمال مجازات مقرر در ماده (65) کفایت می‌کند.
ماده (61): «اعضای ثابت نیروهای مسلح هر گاه در زمان جنگ بیش از پنج روز متوالی غیبت نمایند و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و پس از دستگیری به حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شوند و اگر فرار از جبهه باشد از زمان غیبت فراری محسوب و به حبس از سه تا پانزده سال محکوم می‌گردند.»
ماده (62): «فراریان مذکور در ماده (61) این قانون، چنانچه شخصاً خود را معرفی و مشغول خدمت شوند در صورتی که فرار آنان از خدمت در زمان جنگ باشد به حبس از یک تا سه سال و اگر فرار از جبهه باشد به دو تا پنج سال حبس محکوم می‌شوند.»
ماده (63): «کارکنان وظیفه نیروهای مسلح هرگاه در زمان جنگ بیش از پنج روز متوالی غیبت نمایند و عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و پس از دستگیری به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌گردند و اگر فرار از جبهه باشد از زمان غیبت فراری محسوب و به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شوند.»
ماده (64): «فراریان مذکور در ماده (63) این قانون، هرگاه شخصاً خود را معرفی و مشغول خدمت شوند درصورتی که فرار آنان فرار از خدمت در زمان جنگ باشد به حبس از سه ماه تا یک سال و اگر فرار از جبهه باشد به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌گردند.
تبصره: منظور از جبهه مندرج در این قانون منطقه‌ای است که یگانی درگیری مستقیم و سریع رزمی داشته یا مأموریت آن را دریافت کرده باشد.»
ماده (65): «چنانچه فرار افراد مذکور در مواد (61)، (62)، (63) و (64) این قانون، موجب شکست جبهه اسلام یا واردشدن تلفات جانی به نیروهای خودی شود به مجازات محارب محکوم می‌شوند.»
ماده (66): «هر نظامی که در جریان عملیات علیه عوامل خرابکار، ضدانقلاب، اشرار و قاچاقچیان مسلح از محل مأموریت و یا منطقه درگیری فرار نماید در حکم فرار از جبهه محسوب و حسب مورد مشمول مجازات‌های مقرر در این بخش خواهد بود.»
ماده (67): «نظامیانی که در زمان جنگ در مأموریت یا مرخصی هستند یا مشغول گذراندن دوره آموزشی در داخل یا خارج کشور می‌باشند، هرگاه پس از خاتمه مأموریت یا مرخصی یا دوره آموزشی یا پس از فراخوانی قبل از خاتمه آن به فاصله پنج روز خود را جهت بازگشت به محل خدمت به قسمت‌های مربوط در داخل یا سفارت‌خانه‌ها یا کنسول‌گری‌ها یا نمایندگی‌های دائمی دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج معرفی ننمایند چنانچه عذر موجهی نداشته باشند فراری محسوب و حسب مورد مشمول مجازات‌های مقرر در این بخش خواهند بود.»
ماده (68): «هر نظامی که در زمان بسیج یا هنگامی که یگان مربوط در مأموریت آماده باش رزمی می‌باشد مرتکب فرار شود حسب مورد مشمول مجازات‌های مقرر در این بخش خواهد بود.»
ماده (69): «افراد وظیفه دوره احتیاط و ذخیره که در زمان جنگ احضار شده و به فاصله پنج روز از تاریخ احضار یا فراخوان بدون عذر موجه خود را معرفی نکنند فراری محسوب و به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شوند. درصورتی که افراد یادشده قبل از خاتمه جنگ شخصاً خود را معرفی نمایند، دادگاه مجازات آنان را تخفیف می‌دهد.»
ماده (70): «فراریان مشمول مواد (62) و (64) این قانون، فقط برای بار اول فرار از خدمت می‌توانند از تخفیف مقرر در این مواد استفاده نمایند و در صورت تعدد و یا تکرار فرار از خدمت حسب مورد مطابق مواد (61) و (63) این قانون مجازات خواهند شد.»
شرح مواد:
1- مرتکب جرم: مواد (61) و (62) ناظر بر اعضای ثابت و مواد (63) و (64) و (69) در مورد کارکنان وظیفه و مواد (66)، (67) و (68) شامل کلیه ی افرادی که برابر مقررات ماده (1) همین قانون، نظامی محسوب می‌شوند، است. کادر ثابت به کارکنانی گفته می‌شود که برای انجام خدمت مستمر در نیروهای مسلح استخدام می‌شوند و عبارتند از: الف) نظامیان، ب) کارمندان، ج) محصلین(1) که شرح آن در مواد قبل از نظر گذشت. پرسنل وظیفه نیز کسانی هستند که وفق قانون خدمت وظیفه عمومی در یکی از دوره‌های ضرورت، احتیاط یا ذخیره مشغول خدمت باشند.(2) مدت دوره‌های مزبور در ماده (4) قانون خدمت وظیفه عمومی مشخص شده است. علاوه بر کادر ثابت و کارکنان وظیفه، کارکنان پیمانی و بسیجیان نیز برابر مقررات استخدامی نیروهای مسلح، نظامی محسوب می‌شوند.
2- موضوع مواد این بخش«فرار از خدمت در زمان جنگ و درگیری‌های مسلحانه است» که به لحاظ اهمیت و حساسیت موضوع و تبعات و خسارات ناشی از جرم از خدمت در زمان جنگ و یا درگیری‌های مسلحانه، مقنن مقررات مربوط را در بخش جداگانه و با مجازات شدیدتر نسبت به فرار از خدمت در زمان صلح بیان نموده است.
3- عنصر مادی مواد (61) و (63): شامل «غیبت متوالی بیش از پنج روز بدون عذر موجه و یا فرار از جبهه از زمان غیبت» می‌باشد. منظور از جبهه برابر مقررات تبصره ماده (64) منطقه‌ای است که یگانی درگیری مستقیم و سریع رزمی داشته یا مأموریت آن را دریافت کرده باشد. عنصر مادی جرم ماده (66) «فرار از محل مأموریت و یا منطقه درگیری» در جریان عملیات علیه عوامل خرابکار، ضد انقلاب، اشرار و قاچاقچیان مسلح است. فرار موضوع این ماده در حکم فرار از جبهه محسوب و مجازات مرتکب حسب مورد وفق مقررات این بخش تعیین می‌شود. رکن مادی بزه موضوع ماده (67)، «عدم معرفی به محل خدمت پس از خاتمه مأموریت یا مرخصی یا دوره آموزشی یا پس از فراخوانی و قبل از خاتمه آن به فاصله پنج روز» است.
عنصر مادی جرم موضوع ماده (69)،«عدم معرفی به فاصله پنج روز از تاریخ احضار یا فراخوان بدون عذر موجه» است.
4- در صورتی که فراریان موضوع مواد (61) و (63) شخصاً خود را معرفی و مشغول خدمت شوند، حسب مورد مشمول مقررات مواد (62) یا (64) یعنی تخفیف مجازات می‌شوند، کیفیت مخففه مذکور در مواد (62) و(64) از جهات مخففه اجباری یا قانونی محسوب می‌گردد. به عبارت دیگر، در صورت تحقق شرایط مذکور در مواد یاد شده یعنی«معرفی به یگان و شروع به خدمت»، تعیین مجازات بر اساس مقررات مواد مورد اشاره الزامی می‌باشد.
5- در ماده (65) بر عکس مواد (62) و (64) کیفیات مشدده مجازات که از نوع اجباری یا قانونی نیز تلقی می‌شوند، قید شده است. براساس مقررات این ماده چنان چه فرار افراد مذکور در مواد (61) الی (64) موجب شکست جبهه اسلام یا وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی شود، مرتکب به مجازات محارب محکوم می‌شود. با جمع مقررات مواد (62) و (64) و ماده (65) نتیجه می‌گیریم که فراریان موضوع مادتین (62) و (64) در صورتی می‌توانند از مزایای کیفیات مخففه قانونی یعنی تخفیف مجازات استفاده کنند که فرار آنان منجر به شکست جبهه اسلام یا وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی نشده باشد، در غیر این صورت نه تنها نمی‌توانند از کیفیات مخففه مزبور استفاده کنند، بلکه مشمول کیفیات مشدده اجباری مندرج در ماده (65) نیز می‌شوند. به بیان ساده‌تر شرط استفاده از جهات تخفیف مجازات مصرحه در مواد (62) و (64) این است که فرار مرتکب منجر به بروز آثار و تبعات قید شده در ماده (65) نگردد.
6- موضوع ماده (65) مقید به حصول نتیجه یعنی شکست جبهه اسلام یا وارد شدن تلفات جانی به نیروهای خودی است. در صورت عدم تحقق این نتایج، مرتکب را نمی‌توان با مقررات این ماده به مجازات محارب محکوم نمود، البته لازم نیست که کل جبهه اسلام که رزمندگان در آن با دشمن درگیری دارند، شکست بخورد، بلکه با توجه به تعریف مذکور در تبصره ماده (64) همین قانون، شکست در یک منطقه نیز جهت اعمال مجازات مقرر در ماده (65) کفایت می‌کند.
تبلیغات
