جنبه های قانونی پزشکی از راه دور (نامه به سردبیر)

پزشکی از راه دور یکی از تکنولوژیهایی است که پیش‏بینی می‏شود به طور چشمگیری الگو ارائه خدمات بهداشتی درمانی را متحول می‏سازد.این تکنولوژی به عنوان ابزار ارتباطی است که متخصصان مراقبت بهداشتی و بیماران را در محل‏های مختلف از طریق تلفن، بی‏سیم، نمابر، قابلیت کنفرانس از راه دور و اینترنت، شبکه‏های محلی در سازمان‏های مراقبت بهداشتی را به هم متصل می‏کند و امکان ارایه خدمات مراقبتی و درمانی به بیماران را بدون نیاز به حضور فیزیکی آنان فراهم می‏سازد(2-1)به طور یقین افزایش کامپیوتری کردن داده‏های مرقبت بهداشتی و ظهور ابزار تکنولوژی‏های ارتباطات از راه دور با کرابرد وسیع در تخصص‏های مختلفی از جمله رادیولوژی، روانپزشکی، کاردیولوژی، پاتولوژی، درماتولوژی و جراحی، مسایل سازمانی، سیاسی، اخلاقی و قانونی جدیدی را به دنبال خواهد داشت که می‏باید مد نظر قرار گیرد(5-3).

در این زمینه سؤالاتی در خصوص مسئولیت ایجاد، نگهداری، مستندسازی و تکمیل و ارایه پرونده‏های پزشکی به سایر درمانگران و مؤسسات بیمه مطرح خواهد بود.

بروسه درمانی که از راه دور صورت می‏پذیرد چگونه در پرونده منعکس خواهد شد؟آیا مکالمات تلفنی و ارایه توصیه‏های پزشکی از طریق تلفن می‏تواند جایگزین مکالمات حاصل از ارتباط رو در روی بیمار و پزشک شود؟آیا پزشک حاضر در محلی دور از بیمار و ارایه مشاوره از طریق کنفرانس‏های ویدیویی از نظر قانونی می‏تواند مسئول نتیجه خدمات باشد و عدم حضور فیزیکی پزشک مشکلی را در پی نخواهد داشت؟از سوی دیگر ارسال گزارشات مشاوره حاوی نام، نام خانوادگی، آدرس و وضعیت پزشکی بیمار از مرکز ارایه دهنده خدمات و ارسال آنها جهت مشاوره به مرکزی دیگر، به معنی مخابره اطلاعات محرمانه بیمار به مکان‏های متفاوت، در معرض مخاطره قرار دادن امنیت و افزایش دسترسی افراد غیر مجاز به این اطلاعات می‏باشد 9-6P}

.

با اتکا به موارد پیشگفت می‏توان اذعان داشت که تغییر در شیوه درمان بیماران، رابطه پزشک و بیمار و تغییر در ملزومات نگهداری، محرمانگی و مستندسازی پرونده‏های پزشکی از جمله مهمترین مسایل و موانع ایجاد و به کارگیری اینگونه سیستم‏ها می‏باشند.پاسخگویی به این مسایل، ارایه تعاریف، طراحی و تدوین دستورالعمل‏های جدیدی را می‏طلبد تا قوانین پزشکی با این تغییرات همگام شود.تعاریف جدید باید به گونه‏ای ارایه شود که علم پزشکی، خدمات مراقبتی و درمانی را که بوسیله پرونده‏های دستی یا هر ابزار دیگری مستند می‏شوند شامل شود 10P}.

از سوی دیگر بررسی‏ها نشان می‏دهد که این ابزار در کشورهای در حال توسعه که با چالش‏های مهمی اعم از کمبود نیروی متخصص و عدم توزیع مناسب نیرو، زیر ساخت و خدمات پزشکی ناکافی و نامناسب و وضعیت نامطلوب بهداشتی روبرو هستند، می‏تواند به نحو مطلوب‏تری مورد استفاده قرار گیرند، اما متأسفانه در اینگونه کشورها از جمله ایران هنوز دستورالعمل‏ها و استانداردهای مناسبی جهت پرونده‏های دستی وجود ندارد. 11P}.

پژوهش‏های انجام شده در این زمینه مؤید این مطلب است که علاوه بر اینکه ایران در مقایسه با سایر کشورها حداقل استانداردها را در خصوص مدارک پزشکی لحاظ کرده است حتی این استانداردها، بهبود عملکرد و کیفیت خدمات این بخش را مد نظر قرار نمی‏دهد 12P}.

لذا بکارگیری این ابزار حتی در حد ابتدایی‏ترین سطوح مانند انتقال اطلاعات از طریق نمابر، نه تنها اهداف اولیه پزشکی از راه دور را محقق نمی‏سازد، بلکه منجر به پیچیده ساختن بحث پرونده‏های پزشکی و مسایل قانونی مربوط به آن خواهد شد.شواهد نشان می‏دهد که جز با اغناء و توسعه پرونده‏های پزشکی و بحث مدیریت اطلاعات، اهداف کامپیوتری‏سازی و تکنولوژی اطلاعات در نظام مراقبتی تحقق نمی‏یابد 13P}.

در این راستا در سطح جهان حرکت‏هایی در جهت ایجاد چارچوب‏#$#قانونی جهت پاسخگویی با مسایل ناشی از کاربرد تکنولوژی اطلاعات در بخش مراقبت بهداشتی صورت گرفته است که با توجه به مسایل مذکور، شناخت اهمیت اطلاعات پزشکی و نقش متخصصان مدیریت اطلاعات و لحاظ کردن دستورالعمل‏ها و استانداردهای مناسب در خصوص پرونده‏های پزشکی از جمله اولویت‏های ضروری می‏باشد. (15-14).