سرباز معلم و نظام تعلیم و تربیت کشور
چکیده
متن
اندیشه بهره گیرى از سربازان وظیفه در برنامههاى آموزشى کشور ما سابقهاى دیرینه دارد. هدف اصلى بهره گیرى از وجود جوانان تحصیل کرده و موظف به خدمت نظام وظیفه در فرایند تعلیم و تربیت کشورها، اساسا ریشهکن کردن پدیده نامیمون بىسوادى و آموزش سواد پایه(خواندن و نوشتن)به گروههاى سنى مختلف، به ویژه در مناطق دور افتاده و روستایى بوده است.
در واقع سربازان وظیفه در جوامع گوناگون، بالاخص در جوامع وسیع و پرجمعیتى همچون چین، در مبارزه با جهل و بىسوادى، این دشمن سرسخت توسعه و رشد یافتگى، نقش قابل توجهى ایفا کردهاند.در کشور ما نیز سالها قبل از پیروزى انقلاب اسلامى، دیپلمههاى وظیفه در کسوت سپاهیان دانش، به رغم برخى نارسایىها، تعرضها و آسیبهاى فرهنگى، در سوادآموزى روستاییان، توفیقات نسبتا قابل قبولى داشتند.
به طور کلّى زمانى که اولویت برنامههاى نظام تعلیم و تربیت یک کشور، به لحاظ بالا بودن درصد جمعیت بىسواد شهرى و روستایى بر امر سوادآموزى و کاهش درصد بىسوادى مبتنى مىگردد، هر شخص باسواد، توانا و علاقهمندى مىتواند در چنین نهضتى نقش و سهمى ولو اندک داشته باشد.در این رهگذر استفاده از وجود جوانان باسواد، دیپلمهها و لیسانسیههاى وظیفه، با برگزارى دورههاى فشرده آموزش روشهاى تدریس مىتواند امرى مفید و مؤثر باشد.چرا که هدف اصلى صرفا ریشهکن کردن بىسوادى و سوادآموزى اولیه و پایه و بعضا تعلیم برخى از مهارتهاى ساده حرفهاى است.
البته تردیدى نیست که در فرایند سوادآموزى نخستین نیز همه متعلمین، اعم از خردسال و بزرگسال، خواسته و ناخواسته و مستقیم و غیر مستقیم، از خصیصههاى شخصیتى، نظام فکرى، باورهاى دینى و تعهدات اخلاقى و رفتارى معلم، سرباز معلم، سپاهى معلم و...متأثر مىگردند. لیکن فرض این است که همه آنانى که در کسوت سرباز معلمى به امر سوادآموزى مشغول مىشوند از بیشترین تعهدات اخلاقى برخوردارند.
امّا همه سخن این است که اینک ما در آستانه بیست و سومین سالگرد انقلاب شکوهمند اسلامى قرار داریم، انقلابى که براساس نظام ارزشها پىریزى شده و هدف اصلى آن اعتلاى فرهنگ و ارزشهاى والاى الهى و انسانى بوده است.حال چرا بدان جا رسیدهایم که براى تأمین مهمترین نیاز فرهنگى در عرصه تعلیم و تربیت کشور دست نیاز به طربف سربازان وظیفه، ولو در ردههاى درجهدارى و ستوانى دراز کنیم و در اندیشه بهرهگیرى از مشمولان نظام وظیفه به جاى معلمان واجد شرایط باشیم؟معلمانى که مىبایست با برخوردارى از بالاترین درجه هوشمندى، قدرت خلاقیت و دانش و بینش تخصصى و تربیتى، آشنایى با روان شناسى رشد و تحول، روشهاى ارتباط و روشهاى تدریس و با بهرهمندى از شخصیتى مطلوب و محبوب، پر افتخارترین منزلت اجتماعى را داشته، حقوق و مزایایى بالاتر از میانگین جامعه دریافت دارند.
بارزترین میزان و روشنترین معیار رشد فرهنگى در هر جامعه این است که جوانان تحصیل کرده، اندیشمند، خلاّق، وارسته و رشد یافته آن در اندیشه پیوستن به جرگه معلمان و مربیان آن جامعهباشند و حاکمیت نظام نیز، اعم از قواى مقننّه و مجربه، بیشترین تسهیلات و امکانات را براى جذب نخبگان و الگوهاى برتر شخصیتى جامعه در مقام و منزلت معلمى فراهم کنند.
به عبارت دیگر رشد یافتگى و مصونیت فرهنگى هر جامعه در گرو آن است که بزرگترین آرزوى جوانان آن این باشد که وجودشان به جامه افتخار آفرین معلمى آراسته گردد.
ادبیاتى که در ارتباط با مقام و منزلت معلم در ایران اسلامى ما شکل گرفته است و همه ساله، به ویژه در هفته معلم بر آن افزوده مىگردد، شاید در هیچ نقطه از گستره گیتى یافت نشود!مجموعه سخنرانىها، خطابهها و توصیههاى مسئولان محترم طراز اوّل کشورمان در ارتباط با مقام و منزلت و بزرگداشت معلم نیز در گنجینه آثار ملى و فرهنگى کمتر کشورى دیده مىشود.هم چنین درصد جمعیت معلمانى که به عنوان نمایند، مردم به مجلس شوراى اسلامى در ادوار گذشته تاکنون راه یافتهاند، با ترکیب جمعیتى هیچ مجلسى در کشورهاى مختلف قابل مقایسه نیست.
در حال حاضر به احتمال قریب به یقین، کشور ما از لحاظ نسبت جمعیت دانشجویى به کل جمعیت کشور، در زمره ده تا بیست کشور اوّل جهان قرار دارد، امّا چرا بیشترین ظرفیت دانشگاههاى ما، به ویژه در بخشهاى علوم پایه و علوم انسانى در مقاطع کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکترا به تربیت و تأمین معلمان مورد نیاز کشور اختصاص ندارد؟
چرا میانگین تحصیلات و دانش تخصصى و تربیتى معلمان ما در مقاطع مختلف به طور معنىدارى از اغلب کشورهاى جهان، به ویژه کشورهاى امریکایى و اروپایى و بسیارى از کشورهاى آسیایى کمتر است؟
چرا میانگین حقوق و مزایاى معلمان کشور ما از حقوق و مزایاى اکثر کشورهاى جهان، به خصوص کشورهاى غربى و بسیارى از کشورهاى شرقى پایینتر است؟
آیا وقت آن نرسیده است که نسبت به جایگاه و منزلت معلم و ایجاد تحولى اساسى و پایدار در نظام تعلیم و تربیت کشور، بالاخص در ارتباط با معلم دوباره بیندیشیم؟
آیا وقت آن نرسیده است که همه سخنرانىهاى زیبا، قطعات ادبى دلنشین و اشعار ظریف و لطیف را در قالب هدفها، روشها، طرحها و راه کارها تجربه کنیم؟
آیا وقت آن نرسیده است که در تدوین قوانین، تنظیم بودجه کلان کشور، تدبیر برنامههاى فرهنگى و اعتلاى علم و مقام عالم، بستر آفرینى براى تبلور اندیشههاى خلاق و تربیت نوجوانان و جوانانى سالم، صالح، پویا و نوآور:اصلىترین دغدغه ما ایجاد تحول بنیادى در نظام تعلیم و تربیت کشور باشد و همه سعى و تلاش و قول و عملمان در جهت ایجاد مطلوبترین بستر براى جذب و تربیت هوشمندترین، خلاقترین و متعهدترین جوانان جامعه(از زن و مرد)، براى پذیرش خطیرترین مسئولیت یعنى معلمى و مربیگرى کودکان و نوجوانان جامعه اسلامى ایران، این ارزشمندترین سرمایه کشور، شکل گیرد؟
آرى سخن گفتن از سرباز معلم در جامعه ارزشى و فرهنگى ایران اسلامى، با گرانقدرترین میراث علمى و فرهنگى، انسان را در برابر سؤالات فراوانى قرار مىدهد!!
در دورانى که شاهد ستیز خلاقیتهاى ذهنى و فناورىهاى برتر هستیم و صاحبان قدرتهاى جهانى همه عزم و همت خود را در جهت شناسایى، جذب و تربیت کودکان و نوجوانان خلاّق صرف مىکنند و براى این منظور از برجستهترین شخصیتهاى فهیم، هوشمندو خلاق در امر معلمى و مربیگرى بهره مىگیرند، چرا باید ما که داعیه پرورش نسلى سالم، صالح، مؤمن، متعهد، ارزشمدار، هوشمند و خلاق را داریم، در انتخاب معلم، چنین طرح و برنامهاى ارائه دهیم؟!
و السلام
در واقع سربازان وظیفه در جوامع گوناگون، بالاخص در جوامع وسیع و پرجمعیتى همچون چین، در مبارزه با جهل و بىسوادى، این دشمن سرسخت توسعه و رشد یافتگى، نقش قابل توجهى ایفا کردهاند.در کشور ما نیز سالها قبل از پیروزى انقلاب اسلامى، دیپلمههاى وظیفه در کسوت سپاهیان دانش، به رغم برخى نارسایىها، تعرضها و آسیبهاى فرهنگى، در سوادآموزى روستاییان، توفیقات نسبتا قابل قبولى داشتند.
به طور کلّى زمانى که اولویت برنامههاى نظام تعلیم و تربیت یک کشور، به لحاظ بالا بودن درصد جمعیت بىسواد شهرى و روستایى بر امر سوادآموزى و کاهش درصد بىسوادى مبتنى مىگردد، هر شخص باسواد، توانا و علاقهمندى مىتواند در چنین نهضتى نقش و سهمى ولو اندک داشته باشد.در این رهگذر استفاده از وجود جوانان باسواد، دیپلمهها و لیسانسیههاى وظیفه، با برگزارى دورههاى فشرده آموزش روشهاى تدریس مىتواند امرى مفید و مؤثر باشد.چرا که هدف اصلى صرفا ریشهکن کردن بىسوادى و سوادآموزى اولیه و پایه و بعضا تعلیم برخى از مهارتهاى ساده حرفهاى است.
البته تردیدى نیست که در فرایند سوادآموزى نخستین نیز همه متعلمین، اعم از خردسال و بزرگسال، خواسته و ناخواسته و مستقیم و غیر مستقیم، از خصیصههاى شخصیتى، نظام فکرى، باورهاى دینى و تعهدات اخلاقى و رفتارى معلم، سرباز معلم، سپاهى معلم و...متأثر مىگردند. لیکن فرض این است که همه آنانى که در کسوت سرباز معلمى به امر سوادآموزى مشغول مىشوند از بیشترین تعهدات اخلاقى برخوردارند.
امّا همه سخن این است که اینک ما در آستانه بیست و سومین سالگرد انقلاب شکوهمند اسلامى قرار داریم، انقلابى که براساس نظام ارزشها پىریزى شده و هدف اصلى آن اعتلاى فرهنگ و ارزشهاى والاى الهى و انسانى بوده است.حال چرا بدان جا رسیدهایم که براى تأمین مهمترین نیاز فرهنگى در عرصه تعلیم و تربیت کشور دست نیاز به طربف سربازان وظیفه، ولو در ردههاى درجهدارى و ستوانى دراز کنیم و در اندیشه بهرهگیرى از مشمولان نظام وظیفه به جاى معلمان واجد شرایط باشیم؟معلمانى که مىبایست با برخوردارى از بالاترین درجه هوشمندى، قدرت خلاقیت و دانش و بینش تخصصى و تربیتى، آشنایى با روان شناسى رشد و تحول، روشهاى ارتباط و روشهاى تدریس و با بهرهمندى از شخصیتى مطلوب و محبوب، پر افتخارترین منزلت اجتماعى را داشته، حقوق و مزایایى بالاتر از میانگین جامعه دریافت دارند.
بارزترین میزان و روشنترین معیار رشد فرهنگى در هر جامعه این است که جوانان تحصیل کرده، اندیشمند، خلاّق، وارسته و رشد یافته آن در اندیشه پیوستن به جرگه معلمان و مربیان آن جامعهباشند و حاکمیت نظام نیز، اعم از قواى مقننّه و مجربه، بیشترین تسهیلات و امکانات را براى جذب نخبگان و الگوهاى برتر شخصیتى جامعه در مقام و منزلت معلمى فراهم کنند.
به عبارت دیگر رشد یافتگى و مصونیت فرهنگى هر جامعه در گرو آن است که بزرگترین آرزوى جوانان آن این باشد که وجودشان به جامه افتخار آفرین معلمى آراسته گردد.
ادبیاتى که در ارتباط با مقام و منزلت معلم در ایران اسلامى ما شکل گرفته است و همه ساله، به ویژه در هفته معلم بر آن افزوده مىگردد، شاید در هیچ نقطه از گستره گیتى یافت نشود!مجموعه سخنرانىها، خطابهها و توصیههاى مسئولان محترم طراز اوّل کشورمان در ارتباط با مقام و منزلت و بزرگداشت معلم نیز در گنجینه آثار ملى و فرهنگى کمتر کشورى دیده مىشود.هم چنین درصد جمعیت معلمانى که به عنوان نمایند، مردم به مجلس شوراى اسلامى در ادوار گذشته تاکنون راه یافتهاند، با ترکیب جمعیتى هیچ مجلسى در کشورهاى مختلف قابل مقایسه نیست.
در حال حاضر به احتمال قریب به یقین، کشور ما از لحاظ نسبت جمعیت دانشجویى به کل جمعیت کشور، در زمره ده تا بیست کشور اوّل جهان قرار دارد، امّا چرا بیشترین ظرفیت دانشگاههاى ما، به ویژه در بخشهاى علوم پایه و علوم انسانى در مقاطع کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکترا به تربیت و تأمین معلمان مورد نیاز کشور اختصاص ندارد؟
چرا میانگین تحصیلات و دانش تخصصى و تربیتى معلمان ما در مقاطع مختلف به طور معنىدارى از اغلب کشورهاى جهان، به ویژه کشورهاى امریکایى و اروپایى و بسیارى از کشورهاى آسیایى کمتر است؟
چرا میانگین حقوق و مزایاى معلمان کشور ما از حقوق و مزایاى اکثر کشورهاى جهان، به خصوص کشورهاى غربى و بسیارى از کشورهاى شرقى پایینتر است؟
آیا وقت آن نرسیده است که نسبت به جایگاه و منزلت معلم و ایجاد تحولى اساسى و پایدار در نظام تعلیم و تربیت کشور، بالاخص در ارتباط با معلم دوباره بیندیشیم؟
آیا وقت آن نرسیده است که همه سخنرانىهاى زیبا، قطعات ادبى دلنشین و اشعار ظریف و لطیف را در قالب هدفها، روشها، طرحها و راه کارها تجربه کنیم؟
آیا وقت آن نرسیده است که در تدوین قوانین، تنظیم بودجه کلان کشور، تدبیر برنامههاى فرهنگى و اعتلاى علم و مقام عالم، بستر آفرینى براى تبلور اندیشههاى خلاق و تربیت نوجوانان و جوانانى سالم، صالح، پویا و نوآور:اصلىترین دغدغه ما ایجاد تحول بنیادى در نظام تعلیم و تربیت کشور باشد و همه سعى و تلاش و قول و عملمان در جهت ایجاد مطلوبترین بستر براى جذب و تربیت هوشمندترین، خلاقترین و متعهدترین جوانان جامعه(از زن و مرد)، براى پذیرش خطیرترین مسئولیت یعنى معلمى و مربیگرى کودکان و نوجوانان جامعه اسلامى ایران، این ارزشمندترین سرمایه کشور، شکل گیرد؟
آرى سخن گفتن از سرباز معلم در جامعه ارزشى و فرهنگى ایران اسلامى، با گرانقدرترین میراث علمى و فرهنگى، انسان را در برابر سؤالات فراوانى قرار مىدهد!!
در دورانى که شاهد ستیز خلاقیتهاى ذهنى و فناورىهاى برتر هستیم و صاحبان قدرتهاى جهانى همه عزم و همت خود را در جهت شناسایى، جذب و تربیت کودکان و نوجوانان خلاّق صرف مىکنند و براى این منظور از برجستهترین شخصیتهاى فهیم، هوشمندو خلاق در امر معلمى و مربیگرى بهره مىگیرند، چرا باید ما که داعیه پرورش نسلى سالم، صالح، مؤمن، متعهد، ارزشمدار، هوشمند و خلاق را داریم، در انتخاب معلم، چنین طرح و برنامهاى ارائه دهیم؟!
و السلام