هویت مدنی

ترس از جرم و پیامدهای روانی و اجتماعی آن در میان زنان به نوعی نگرانی عام در سطح جوامع فعلی دنیا تبدیل و سبب شده تا صاحب نظران و محققان در حوزه های مختلف، در ایران و سایر کشورها، به ریشه یابی و تحلیل مسئله در عرصه های مختلف حیات اجتماعی بپردازند. تحقیقات نشان می دهد، با وجود اینکه زنان کمتر قربانی جرایم مختلف می گردند، ترس بیشتری را به لحاظ ذهنی تجربه می کنند و در حیات اجتماعی خود احساس ناامنی بیشتری در مقایسه با مردان دارند. نظر به واقعیت حضور اجتماعی زنان و اهمیت مقولة تأمین امنیت آنان در وجوه عینی و ذهنی بررسی تجربی ترس از جرم و رفتارهای غیرمدنی به عنوان شاخص اصلی فقدان/ضعف امنیت اجتماعی ـ روانی و تهدید حقوق شهری و شهروندی زنان در عرصه های عمومی، ضرورت دارد و ارزیابی شرایط محیطی و عوامل خطرزای فرهنگی ـ اجتماعی که حضور مطلوب زنان در اجتماع عمومی را دچار آسیب و اختلال می سازد حائز اهمیت است. مقالة حاضر، که بر اساس یافته های پژوهشی کیفی دربارة چیستی و چگونگی شکل گیری ترس از جرم و رفتارهای غیرمدنی در فضاهای عمومی در میان زنان شهر تهران تدوین شده است، منشأ اصلی مسئلة هراس زنان از جرم و سوءرفتارهای مدنی را از منظری جامعه شناختی مورد بررسی قرار داده است. این تحقیق با روش کیفی و ابزار مصاحبه عمیق صورت گرفته است. جامعة آماری شامل زنان 18ـ 55 ساله ساکن تهران است که از میان آن ها نمونه ای در دسترس به حجم 40 نفر انتخاب شدند. نتایج مصاحبه های عمیق نشان می دهد که ترس زنان از جرم و رفتارهای غیرمدنی به ویژه ریشه در جنسیت اجتماعی و جریان های جامعه پذیری جنسیتی در بستر تاریخی ـ فرهنگی خاص جامعة ما دارد که هویت جنسی زنان را در نگاه عموم برجسته و بر هویت انسانی و مدنی آنان مسلط ساخته است و از طریق نوعی تقلیل هویتی، موجب آسیب و آزاردید گی عینی، نگرانی و هراس از حضور در فضاهای عمومی شده است.

زمینه و هدف: تأمین نظم وامنیت اجتماعی و پاسخ به نیازهای عمومی جامعه در این باره، نیازمند تعاملات هر چه بیشتر پلیس ومردم، ایجاد وگسترش فضای مشارکت مردمی ونیز گرایش پلیس به استفاده از آرا، نظرات و اندیشههای صاحب نظران ودست اندرکاران دانشگاهی میباشد؛ این امر میسر نخواهد شد جز اینکه پلیس پیرامون انتظارات و مطالبات مردم مطالعات مستمری داشته باشد تا بدینوسیله قادر به انطباق فعالیتها واقدامات خود با خواستههای شهروندان در زمینه تأمین نظم و امنیت اجتماعی گردد. این تحقیق اساساً در پی تحقق این نکته بوده ونیل به اهدافی چون؛ افزایش اگاهی وشناخت پلیس نسبت به فرایند نیازها ومطالبات ساکنان شمال تهران؛ ایجاد زمینه برنامهریزی واقع بینانه برای پوشش مطالبات ساکنان شمال تهران و همچنین بر آن است تا از دامنه وسطح مطالبات خانوارهای ساکن شمال تهران بر اساس موقعیتهای مختلف اقتصادی واجتماعی آنان ابهام زدایی گردد.روش: روش تحقیق پیمایشی ونوع آن کاربردی است, جامعه و نمونه آماری این تحقیق 267 از سرپرستان خانوارهای ساکن شمال تهران هستند که به صورت تصادفی از طریق پرسشنامه در دو مرحله پیش آزمون واجرای اصلی مورد آزمون قرار گرفتهاند. در تجزیه و تحلیل دادهها از دو روش توصیفی (جداول توزیع فراوانی و شاخصهای گرایش مرکزی وانحرافی) و روش استنباطی برای تعمیم نتایج از نمونه به جامعه و آزمون فرضیات پژوهش از آزمونهای فریدمن، تحلیل واریانس و آزمون t یا z استفاده به عمل آمده است.یافتهها: اقتدار پلیس در انجام مأموریتها، قانونمداری کارکنان، کارایی پلیس و هویت مدنی، نوع مطالبات شهروندان از پلیس در انجام مأموریتها میباشد. براساس آزمون فریدمن، بین مطالبات شهروندان، قانونمداری پلیس در انجام مأموریتها از بالاترین و هویت مدنی پلیس بعد از اقتدار وکارایی از کمترین سطح برخوردار بوده است. همچنین بین داﻣﻨه مطالبات شهروندان با میزان تحصیلات و موقعیتهای شغلی، اقتصادی و اجتماعی آنان تفاوت معناداری وجود ندارد و دامنه مطالبات متأثر از موارد مطروحه نمیباشد.بین داﻣﻨه مطالبات شهروندان از پلیس با وضعیت تأهل و جنسیت آنان رابطه معناداری وجود ندارد. بین داﻣﻨه مطالبات شهروندان از پلیس با سن آنان به غیر از مطالبه هویت مدنی که با استفاده از آزمون پیرسون، مشخص گردید دارای رابطه معنادار و مثبتی میباشد درسایر مطالبات، رابطه معنادار ملاحظه نگردید.نتیجهگیری: پلیس در انجام اساسیترین مأموریت خود، نیازمند اگاهی از مطالبات شهروندان و انطباق اقدامات خود با نیازهای آنان دارد. قانون مداری(عدم توسل به شیوههای غیرقانونی) برخورداری از اقتدار (نیروی انسانی مجرب و فن آوری نوین) افزایش کارایی (تعامل با مجامع علمی و آموزشهای مؤثر) و توجه به رویکرد هویت مدنی (رفتار مناسب با شهروندان و پاسخگویی در قبال مسئولیت) به ترتیب مهمترین مطالبات آنان از پلیس در راستای تأمین نظم و امنیت اجتماعی میباشد.