بازنمایی خود

این مقاله به تحلیل سازوکار قالب سازی شناسه های تصویر در شبکه اجتماعی برخط یاهو٣٦٠ و بازتاب آن در ذهن مخاطبان می پردازد. به طور روشن تر باید اشاره کنیم که این مقاله به تحلیل انگاره سازی های هویتی در پرتو شیوه زندگی بازنمایی شده در جامعه مجازی ایرانی از طریق تحلیل نشانه شناختی می پردازد. به لحاظ نظری چنین تحلیلی در قالب ملاحظه های نظری «بودریار» درباره «حاد واقعیت» و شبیه سازی قرار می گیرد. همچون بودریار، ما نیز در این مقاله دنیای معاصر ایرانی را دنیای دیداری و مجازی در نظر می گیریم. مطالعه هایی که به صورت تجربی انجام داده ایم، نشان می دهد که در تعریف تصویر شیوه زندگی ایرانی، «شبیه سازی» جای «بازنمایی» نشسته و واقعیت به حاد واقعیت بدل شده است. روش شناسی این کار نیز در قالب تفسیری و با استفاده از کاربرد نشانه شناسی است. ارتباط صمیمی با فضای شبکه های مجازی در مقایسه با سایت های اینترنتی، باورپذیری این شبکه ها را افزون می کند و موجب تسری این تصویر سازی های غیرایرانی در زندگی روزمره ایرانی خواهد شد. این امر لزوم پر کردن خلأ تعریف تصویر زندگی ایرانی را گوشزد می کند که ما در این مقاله بخشی از آن را انجام داده ایم.

سایت های شبکه اجتماعی در دو دهه اخیر جایگاه ویژه ای بین کاربران پیدا کرده اند و در این بین سایت فیس بوک محبوب ترین شبکه اجتماعی مورد استفاده بوده است. این سایت در ایران نیز کاربران زیادی دارد و به همین دلیل تحقیق درباره جوانب مختلف آن ضرورت دارد. این مقاله به مطالعه عوامل مؤثر بر جنبه های روان شناختی جامعه شناختی کاربری فیس بوک می پردازد. ما برای شناخت این جنبه ها، نظریه استفاده و خشنودی و نمایش را مثلث بندی کرده ایم و از این طریق پنج جنبه اصلی روان شناختی جامعه شناختی کاربری فیس بوک را شناسایی کرده ایم که عبارتند از: جنبه جبرانی کاربری فیس بوک، بازنمایی خود، فرایند جامعه پذیری، اعتیاد به فیس بوک و هویت مجازی. برای مطالعه عوامل مؤثر بر این جنبه ها، سه دسته متغیرهای جمعیت شناختی، ویژگی های روان شناسانه و میزان حضور در فیس بوک در نظر گرفته شد و با استفاده از روش پیمایش آنلاین، تحقیق اجرا شد. پرسشنامه به مدت 3 ماه در دسترس بود و 354 پاسخنامه در این مدت گردآوری شد. سپس همبستگی بین متغیرهای مختلف و وجود تأثیر علی بین متغیرهای همبسته با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس تحلیل و در نهایت مدل علی تحقیق با استفاده از نرم افزار آموس ارائه شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که تمام عوامل روان شناسانه فرد با تمام جنبه های روان شناختی جامعه شناختی کاربری فیس بوک بین کاربران ایرانی همبستگی دارد؛ اما تمام این همبستگی ها علّی نیست. نتایج همچنین نشان داد که از بین عوامل روان شناسانه، روان رنجوری و خطرپذیری قدرت تبیین کنندگی بیشتری دارند، در حالی که خودشیفتگی بر هیچ یک از جنبه های کاربری تأثیر علّی ندارد.