روایی صوری

اهداف: شناخت انگیزه های یادگیری در دانشجویان پزشکی از عوامل مهم و موثر در ارتقای سطح آموزش پزشکی است. هدف این پژوهش، بررسی انگیزه های یادگیری دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه بر اساس مدل انگیزشی کلر بود. روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در 308 دانشجوی مشغول به تحصیل در نیمسال دوم 91-1390 در مقطع علوم پایه پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که براساس مدل انگیزشی جان کلر طراحی شده بود. پرسش نامه در 4 محور جلب توجه، تناسب، اطمینان و رضایت با 20 سئوال طراحی شد. روایی صوری و محتوایی و پایایی پرسش نامه (83/0) مورد تایید قرار گرفت. داده های جمع آوری شده، با استفاده از نرم افزار SPSS 16 و آزمون های T استیودنت و مجذور کای تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره دانشجویان از پرسش نامه انگیزشی کلر در محدوده 20 تا 77 بود. میانگین نمره کل دانشجویان دختر به طور معنی داری پایین تر از دانشجویان پسر بود (01/0=p). عوامل انگیزشی مرتبط با تناسب در دختران دانشجو نقش مهم تری در افزایش انگیزه آنها برای یادگیری، نسبت به پسران داشتند (01/0=p). نمره دانشجویان از پرسش نامه انگیزشی ارتباطی با سن و تعداد ترم های گذشته از تحصیل آنها نداشت، اما ارتباط معکوس معنی داری با معدل دانشجویان مشاهده شد. نتیجه گیری: طرح سئوال در شروع درس، استفاده از وسایل کمک آموزشی، صحبت از آینده و جنبه های معنوی و انسانی رشته پزشکی، واضح تربودن اهداف درس و دانستن اهداف آموزشی، خواندن مطالب مورد علاقه و چالش برانگیزبودن یک درس از مهم ترین عوامل انگیزشی مرتبط با یادگیری در دانشجویان پزشکی هستند.

پژوهش حاضر بر آن بوده که با بررسی مقالات منتشرشده در مجلات حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران در یک دوره ده ساله، میزان توجه به فرایند سنجش روایی ابزار پژوهش را در این حوزه مورد ارزیابی قرار دهد. در این پژوهش مقالات هشت مجله علمی-پژوهشی حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی فارسی در ایران که در فاصله سال های 1385 تا 1394 منتشر شده، به شیوه تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع، محتوای 1763 عنوان از مقالات پژوهشی مربوط به 211 شماره از مجلات، تحلیل و ابزارهای پژوهش و روش های تعیین روایی ابزار مورد استفاده آن ها بررسی شد. بر اساس یافته های پژوهش در 87/36 درصد از مقالات مورد بررسی هیچ گونه اشاره ای به تعیین روایی ابزار نشده بود. در 22/23 درصد از مقالات تنها به بیان این نکته که روایی ابزار تأیید شده است، بسنده کرده و روش و فرایند تعیین روایی ذکر نشده بود. در 31/4 درصد از مقالات، پژوهشگران اظهار کرده بودند که روایی ابزار در مطالعات پیشین تأیید شده و بنابراین، خود به تعیین روایی ابزار نپرداخته اند. تنها در 375 عنوان مقاله (38/32 درصد)، روش تعیین روایی ابزار ذکر شده بود. از نظر روش های مورد استفاده جهت سنجش روایی ابزار نیز نتایج بیانگر آن بود که 66/16 درصد مقالات به روش صوری و 30/20 درصد به روش روایی محتوایی اعتبار ابزار خود را مورد ارزیابی قرار داده بودند. از سایر انواع روایی، روایی معیار کمترین فروانی را داشته و تنها 2 عنوان مقاله (17/0 درصد) جهت ارزیابی اعتبار ابزار خود از این روش بهره گرفته بودند. 26/5 درصد مقالات نیز از روایی سازه که بالاترین سطح سنجش روایی است استفاده کرده بودند. همچنین، نتایج نشان داد که تعداد بسیار اندکی از مجلات جامعه پژوهش به انتشار مقالات مرتبط با سنجش روایی ابزار پژوهش پرداخته اند. بر این ساس، مجلات این حوزه لازم است با توجه بیشتر به چاپ مقالات مرتبط با سنجش روایی ابزار پژوهش، زمینه را جهت آشنایی بیشتر پژوهشگران با این فرایند و اهمیت آن در طراحی ابزار فراهم کنند. همچنین، مجلات این حوزه لازم است در فرایند داوری مقالات با حساسیت بیشتری به ضرورت گزارش فرایند سنجش روایی ابزار پژوهش در بخش روش شناسی مقالات بپردازند.