خیرگی

بهره برداری از نور روز در معماری، علاوه بر تأمین نیازهای روانی و جسمی انسان، مصرف انرژی های فسیلی را نیز کاهش می دهد. از این دیدگاه، معماری غنی کشور ما دستاوردها و تجربیات ارزشمندی دارد که نیازمند بازشناسی و معرفی به جامعه معماری ایران و جهان است. تحقیق حاضر با استفاده از اندازه گیری های میدانی و شبیه سازی کامپیوتری، تلاش می کند تا نحوه توزیع نور و میزان آن در انواع فضاها و نورگیرهای قدیمی نشان دهد و گامی در جهت بهره گیری مجدد از این ایده ها در معماری امروز بردارد. برای شناسایی عملکرد نورگیرها در معماری ایرانییکی از خانه های قدیمی کاشان به نام خانه عامری ها انتخاب شد. این خانه دارای هفت حیاط و 85 فضابا ابعاد متفاوت و نورگیرهای متنوعو مستقر در جبهه های مختلف است. در روزهای بهار، تابستان و زمستان 1390 برداشت های میدانی از چهاردهفضای این مجموعه انجام شد. ابعاد دقیق فضاها و نورگیرهای آن، موقعیت فضا در مجموعه، جهت جغرافیایی، موقعیت آن در حیاط، موقعیت نورگیر در دیوار، نسبت سطح نورگیر به سطح فضا،بازتاب نور و ویژگی های رنگ روکار دیوارها و میزان روشنایی دریافتی در فضابه دست آورده شد.سپس با استفاده از معیارها و روش های محاسباتی معرفی شده در کتاب های راهنمای نورپردازی، اعم از طبیعی و مصنوعی، اطلاعات گردآوری شده در چهار مرحله تحلیل گردید. مرحله اول ویژگی های فضا، مرحله دوم هندسه و همسایگی های فضا، مرحله سوم وضعیت نورگیریفضاها در زمان برداشت و مرحله چهارم وضعیت نورگیری فضاها در یک سال که با استفاده از برنامهشبیه سازی ریدینس انجام شد. نتایج تحقیق، رابطه شکل و محل قرارگیری نورگیر را با کیفیت نور داخلی از نظر فیزیک نور، روشن کرده و توانسته الهام بخش طراحان معاصر برای ارتقای عملکرد نوری فضا و طراحی نورگیر در فضاهایی با عملکرد امروزی باشد.

مطالعات مختلف در دهه های گذشته حاکی از آن است که شرایط مختلف روشنایی و نورپردازی در سالن های مطالعه و دانشگاه، بر روی میزان یادگیری و قدرت مطالعه افراد اثرگذار است. اگر میزان و شدت روشنایی بیش از حد نرمال خود باشد باعث مشکلاتی از جمله خیرگی در افراد می شود. خیرگی خود باعث بروز اختلالاتی همچون خستگی، سردرد، عدم تمرکز حواس و ... خواهد شد بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل موثر بر خیرگی و راه های کاهش آن در کتابخانه ملی مرکزی شهرستان کرمان می باشد و بر همین اساس تمامی افرادی که از سالن مطالعه بیش از دوبار در هفته استفاده می کنند به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند که تعداد 110 نفر به عنوان نمونه وارد پژوهش شدند. برای دستیابی به نتایج بهتر میزهای کتابخانه که در طول ساعات 8 صبح تا 4 بعد از ظهر که شدت روشنایی نور خورشید بین 850 تا8990 لوکس متغییر روی سطح آنها می تابید انتخاب شدند. و تمامی شرایط برای یک مطالعه راحت مثل صندلی و میز مطالعه مناسب قرار گرفت به طور کلی نتایج پژوهش نشان داد که بین خصوصیات نور مصنوعی، نور طبیعی و درخشندگی مصالح با خیرگی رابطه معنی داری وجود دارد و متغیر درخشندگی مصالح بیشترین توانایی برای پیش بینی تغییرات خیرگی را دارد. همچنین دو متغیر خصوصیات نور مصنوعی و نور طبیعی نیز دارای قدرت اثرگذاری مناسب بر خیرگی هستند. بنابراین برای تنظیم روشنایی و نور محیط جهت جلوگیری از خیرگی در سالن های مطالعه ابتدا باید شدت نور طبیعی را در نظر گرفت زیرا بیشترین میزان ضریب همبستگی را با شدت روشنایی داشت.

پیش بینی موفقیت آمیز از کلیدی ترین عوامل موفقیت در مهار ضربه پنالتی در فوتبال برای دروازه بانان است و معرفی مداخله های بهینه برای بهبود این توانایی می تواند در ارتقای سطح عملکرد مفید باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تمرینات مبتنی بر چشم آرام بر پیش بینی ضربه پنالتی توسط دروازه بان های خبره و رفتارهای خیرگی آنها در حین پیش بینی بود. شرکت کنندگان پژوهش حاضر، 20 دروازه بان خبره شاغل در مسابقات لیگ برتر تهران بودند که به صورت تصادفی در دو گروه تمرین و مداخله نما قرار گرفتند و آزمون ها و مداخله های تمرینی را پشت سر گذاشتند. از دستگاه ردیاب چشم پاپیل برای ثبت داده های خیرگی و از تکنیک انسداد زمانی برای سنجش پیش بینی استفاده شد. فیلمِ 30 ضربه پنالتی توسط بازیکنان خبره فوتبال در شرایط واقعی فیلم برداری شده و در لحظه تماس پا با توپ تصویر مسدود شد که دروازه بان ها با نگاه به فیلم ها باید پیش بینی خود از مسیر ضربه را اعلام می کردند. نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب 2×4 نشان داد که با وجود یکسان بودن گروه تمرین و مداخله نما در پیش آزمون (05/0P>)، گروه تمرین در سایر مراحل برتری داشت و این برتری را در شرایط فشار نیز حفظ کرد (05/0P

مکانیزم های درگیر در خبرگی در دهه اخیر به شدت مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. آنها به دنبال کشف این مطلب هستند که چگونه افراد برای کسب مهارت بیشتر با تکالیف پیچیده روبه رو می شوند و بر محدودیت ها غلبه می کنند. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه رفتارهای خیرگی و مهارت تصمیم گیری در فوتبالیست های ماهر (12 نفر) و مبتدی (12 نفر) بود. شرکت کنندگان در این پژوهش 24 فوتبالیست پسر 19 تا 25 ساله بودند که در دو گروه ماهر و مبتدی قرار گرفتند. بازیکنان ماهر و مبتدی تصاویری از موقعیت های مختلف را مشاهده کردند و پیش بینی خود را در مورد ضربه موردنظر با انتخاب کلید مناسب در حداقل زمان ممکن ارائه دادند. تعداد و مدت تثبیت ها از طریق دستگاه ردیابی حرکات چشم به همراه دقت و سرعت تصمیم گیری برای هر آزمودنی ثبت شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس در مورد مهارت تصمیم گیری نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه در سرعت و دقت تصمیم گیری وجود دارد؛ اما نتایج حاصل از رفتارهای خیرگی نشان داد که تفاوت معناداری بین تعداد و مدت تثبیت های دو گروه وجود ندارد. این نتایج نشان می دهد که بازیکنان ماهر براساس ادراک چشمگیری قادر به انتخاب نشانه های مربوطه از صفحه نمایش هستند. علاوه بر این نتایج نشان می دهد که بازیکنان ماهر ادراک بینایی بالاتر و تصمیم گیری بهتری را در مقایسه با بازیکنان مبتدی نشان می دهند.

اهداف: نور روز تاثیر زیادی بر کیفیت فضاهای داخلی و خصوصاً فضاهای آموزشی دارد. در فضاهای آموزشی آسایش بصری در کنار استفاده از نور روز از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی آسایش بصری در کلاس های درس است. روش ها: به منظور ارزیابی آسایش بصری دو شاخص روشنایی و خیرگی در ۹ کلاس درس از سه دانشکده در دانشگاه صنعتی شاهرود بررسی شد. سعی شد تا از هر جهت جغرافیایی حداقل یک نمونه مورد بررسی قرار گیرد. موارد در نرم افزار گرس هاپر و پلاگین هانی بی شبیه سازی و تحلیل شد. یافته ها: ارزیابی شاخص روشنایی در واحد لوکس نشان داد که این شاخص فقط در کلاس ۲ از دانشکده مکانیک مطابق با استاندارد بوده و از نظر شاخص خیرگی نور روز نیز کلاس ۱ دانشکده فنی در ماه بهمن ساعات ۱۰ و ۱۴ در طیف آزاردهنده بوده است. در بقیه کلاس ها خیرگی ناشی از نور انعکاسی و زاویه تابش نامناسب بوده است. نتیجه گیری: نتایج بررسی و تحلیل یافته ها نشان داد در وضع موجود با تغییر در شرایط مکانی متغیرهایی مثل چیدمان صندلی و تابلو نسبت به موقعیت قرارگیری پنجره ها می توان با کنترل سایه اندازی و بهره برداری بهتر برای تعدیل روشنایی تا حد زیادی کیفیت نورپردازی فضاهای داخلی را افزایش داد. همچنین مهم ترین یافته تحقیق این است که طراحی معماری داخلی فضا برای ایجاد ارتباط چیدمان و سرچشمه نور و تابلو توسط افراد متخصص انجام نمی گیرد یا به افراد غیرصاحب نظر سپرده می شود.

اثر شرایط فشار بر عملکرد ورزشی همواره یکی از موضوعات مهم پژوهش های حوزه روان شناسی ورزش بوده است و اثر اضطراب بر عملکرد و بررسی مکانیزم های آن هنوز موضوع مورد علاقه روان شناسان ورزش است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر اضطراب حالتی بر دقت پیش بینی و شاخص های خیرگی دروازه بان های فوتبال با دو سطح تبحر خبره و مبتدی بود. ده دروازه بان خبره و 10 فرد مبتدی به صورت همتراز شده متقابل در شرایط عادی و شرایط فشار، مسیر ضربات پنالتی پخش شده در یک ویدئو که در لحظه تماس پا با توپ با استفاده از پارادایم انسداد زمانی، مسدود شده بود را پیش بینی کردند. در حین پیش بینی با استفاده از عینک دوچشمی ردیاب چشم اطلاعات خیرگی شرکت کنندگان (مدت تثبیت و تعداد تثبیت ها) ضبط شد. با استفاده از نرم افزارهای Pupil و افزونه های آن، اطلاعات خیرگی استخراج و مقادیر با تحلیل واریانس مرکب و آزمون t همبسته تحلیل شدند. یافته ها نشان داد اثر اصلی اضطراب بر مدت تثبیت (کاهش) و تعداد تثبیت ها (افزایش) در هر دو گروه معنا دار بود و اضطراب بر دقت پیش بینی در گروه خبره تأثیر معنا داری نداشت؛ اما باعث کاهش دقت پیش بینی گروه مبتدی شد. به طور کلی اثر اضطراب در گروه خبره با پیش بینی های نظریه کنترل توجهی هم راستا بود و نشان داد اضطراب باعث کاهش کارایی پردازش می شود. اما الزاماً به کاهش اثربخشی عملکرد ادراکی-حرکتی منجر نمی شود.

کیفیت نور روز از مهم ترین عوامل کیفی طراحی فضاهای آموزشی است که تأثیر بسیاری بر کارایی دانش آموزان دارد. هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر مؤلفه های کاربردی پنجره بر بهره گیری مناسب از نور روز و کیفیت روشنایی در شرایط گوناگون می باشد. متغیرهای اصلی در این تحقیق؛ جهت، مساحت پنجره و انعکاس مصالح هستند که به عنوان عوامل مورد تحلیل در طرح خیرگی و کیفیت روشنایی مورد بررسی قرار گرفته اند. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و ازنظر نوع تحقیق توصیفی - کمی می باشد. روش تحقیق تحلیلی - عددی بر مبنای مدل سازی رایانه ای است. نمونه پایه ای تحقیق یک کلاس متداول دروس عملی در تهران است، کیفیت روشنایی آن در جهات مختلف در اولین روز هر ماه بررسی شده و سپس تأثیر ابعاد پنجره کلاس توسط نرم افزار دیالوکس ارزیابی می گردد. نتایج تحقیق نشان می دهد رابطه دقیقى میان جهت استقرار پنجره، مساحت نور گذر و بافت مصالح وجود دارد که تأثیر عمده ای بر عمق نفوذ نور و ایجاد خیرگی و کیفیت روشنایی در کلاس می گذارد.

بهره گیری از نور طبیعی در فضا های داخلی، افزون بر کاهش مصرف انرژی، تأثیرات مثبت فیزیکی و روانی بر کاربران را نیز در پی دارد. در کنار فواید استفاده از نور طبیعی باید توجه داشت که زیاده از حد بودن مقدار نور در فضا، منجر به بروز نارضایتی بصری و خیرگی می شود. در این مطالعه بهره وری روشنایی یک پوسته متحرک با طرح اسلیمی مورد بررسی قرار گرفته است. شش ضلعی های این طرح به عنوان بازشو در نظر گرفته شده اند و حرکت آن ها وابسته به موقعیت خورشید می باشد. هدف از طراحی این پوسته و سناریوی حرکتی آن، تأمین آسایش بصری در یک فضای اداری با نمای جنوبی در شهر تهران است. همچنین در مقابل پوسته، پانل های افقی با هدف کاهش تابش مستقیم نور خورشید در نظر گرفته شده اند. برای مدل سازی از نرم افزار گرس هاپر برای راینو، استخراج داده های آب و هوایی و موقعیت خورشید از پلاگین لیدی باگ، آنالیز نور از پلاگین هانی بی و برای یافتن حالات بهینه از نرم افزار دیزاین اکسپلورر استفاده شده است. آنالیز های خیرگی در ساعات بحرانی در 4 روز بحرانی سال انجام شده اند. نتایج آنالیز های روشنایی سالانه نشان داد که اعمال پوسته متحرک، نقش قابل توجهی در افزایش بهره وری روشنایی دارد و با معیار های آسایش بصری سیستم ارزشیابی لید مطابقت می کند و در اغلب ساعاتی که آنالیز خیرگی صورت گرفته، میزان خیرگی در حد نامحسوس است.

هدف از این پژوهش، مطالعه اثر خستگی بر تصمیم گیری و رفتار جستجوی بینایی بازیکنان مبتدی و ماهر فوتبال بود. شرکت کنندگان 14 فوتبالیست مرد مبتدی با میانگین سنی 5/22 سال و 14 فوتبالیست مرد ماهر با میانگین سنی 4/27 سال بودند. هر دو گروه ﻓﯿﻠﻢﻫﺎﯾﯽ از ﻣﻮﻗﻌﯿ ﺖ 1در مقابل 1 حمله ای را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮدﻧﺪ. سپس تصمیم خود را که حرکت به چپ، راست و شوت بود در دو حالت بدون خستگی و خستگی اعلام کردند. نتایج آزمون t همبسته نشان داد که بین نمرات تصمیم گیری بازیکنان ماهر و مبتدی در قبل و بعد از خستگی تفاوت معنی داری وجود ندارد (05/0<P). تعداد و زمان تثبیت ها با آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه گیری مکرر ارزیابی شد. نتایج تعداد تثبیت ها نشان داد که اثر اصلی سطح مهارت معنی دار بود (05/0>P)، امّا اثر اصلی مراحل آزمون معنی دار نبود (05/0<P). همچنین اثر تعاملی سطح مهارت در نقطه خیرگی، تعامل مهارت با مراحل آزمون، تعامل مناطق خیرگی با مراحل آزمون و تعامل سطح مهارت در مناطق خیرگی با مراحل آزمون معنی دار نبودند (05/0<P). نتایج زمان تثبیت ها نشان داد که اثر اصلی سطح مهارت و مراحل آزمون معنی دار نبودند (05/0<P). اثر تعاملی سطح مهارت در مراحل آزمون و تعامل سطح مهارت، نقاط خیرگی در مراحل آزمون معنی دار بودند (05/0>P). پیشنهاد می شود که بر اساس شناسایی نقاط مهم اطلاعات به بازیکنان آموزش داده شود که در شرایط خستگی به مناطق مهم تر توجه کنند.

ضرورت بهینه سازی مصرف انرژی و تلاش برای کاهش مصرف آن، معماریمعاصر را بخصوص در کشورهای در حال توسعه به سمت استفاده از انرژی های تجدید پذیر سوق داده است. یکی از راهکارها در این زمینه، استفاده حداکثری از انرژی خورشید و روشنایی آن در طول روز می باشد. استفاده از نور روز در گستره وسیعی از شهرهای ایران از جمله شهر تهران به سبب برخورداری از ساعات آفتابی زیاد در طول سال، قابل توصیه است. این پژوهش، با تاکید بر تناسبات بهینه جهت استفاده حداکثری از نور روز در فضای داخلی، با استفاده از یک سطح بازتابنده و انتقال دهنده نور به عمق فضا برنامه ریزی شده است. سیستم رف نوری با پیشنهادی همزمان از دو ویژگی سایه اندازی در فضای مجاور پنجره و افزایش نور در عمق فضا، باعث فراهم آمدن نوری یکنواخت در فضای داخلی می شود. از این رو از نرم افزارهای شبیه سازی اکوتکت و ردینس برای بررسی نحوه عملکرد رف نوری و تناسبات آن برای شهر تهران استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که استفاده از سامانه های ترکیبی از طریق تلفیق رف نوری به همراه سایبان می تواند نوری یکنواخت با میانگین شدت روشنایی 300 لوکس در سطح میز دانش آموزان در کلاس درس مورد آزمایش ایجاد کند.