تزیین شیشه

در مورد قدمت صنعت شیشه سازی در شام اختلاف نظر وجود دارد. بعضی آن را مربوط به دوره پس از اسلام و با الهام از صنعتگران رومی که برای ساخت بناها در عصر اموی استخدام شده بودند، می دانند، اما گروهی دیگر معتقدند پیشینه این صنعت به قرن ها قبل از ورود اسلام به شام بر می گردد و در عصر اسلامی با حمایت خلفا و امیران این صنعت احیا شد وگسترش یافت و در بناهایی که در عصر اموی ودیگر دولت های اسلامی در شام ساخته شد مورد توجه قرار گرفت. صنعت شیشه سازی در عصر فاطمیان و زنگیان به اوج خود رسید. به طوریکه شهرهای دمشق، حلب، صور و رقه به عنوان مراکز ساخت شیشه مطرح بودند. در این عصر مصنوعات شیشه ای از نظر تنوع تزیینات و میناکاری و نقاشی با طلا بر روی آن رشد بی نظیری کرد. از نظر تنوع محصولات نیز انواع ظروف، گلدان، مجسمه، ظروف ادویه وعطردان و حتی قطعات شطرنج را شامل می شد. در عصر فاطمی شیشه هایی با کیفیت خوب، شفاف، سفید و بدون خط تولید می شد که مورد استقبال طبقه مرفّه و تجار قرار گرفت و به عنوان یکی از محصولات مهم شام به نقاط مختلف جهان از شرق اسلامی گرفته تا اروپای غربی صادر می شد.

پیشینه تزیین شیشه را می توان هم زمان با ساخت اولین آثار شیشه ای در نظر گرفت. آثار شیشه ای برجای مانده از سرزمین ایران با استفاده از ابزار های مختلف، ذوق و خلاقیت هنرمندان شیشه گر با روش های متنوعی تزیین شده اند. تزیین شیشه، روشی تکمیلی در تولید آثار شیشه ای است که با هدف افزایش جلوه و زیبایی آن به کار برده شده و جزو مهم ترین مراحلی است که در فرآیند ساخت آثار شیشه ای در نظر گرفته می شود. تزیین شیشه شامل دو نوع سرد و گرم است. بنابراین پرسش مطرح شده در پژوهش حاضر این است که تکنیک سرد تزیین شیشه چیست و تکنیک های سرد تزیین شیشه کدام است؟ در راستای پاسخ به این پرسش، اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری شده و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است . نتایج پژوهش نشان می دهد تکنیک های سرد تزیین، پس از ساخت اثر شیشه ای و سرد شدن کامل آن انجام می شود. تراش، حکاکی، نقاشی با رنگ های سرد و شیوه های مات کردن شیشه اعم از سندبلاست و اسیدکاری از جمله تکنیک های سرد تزیین شیشه است که هر کدام بنابر نوع شیشه و طرح مورد نظر قابلیت اجرا دارند.