تبحرگرایی

مقدمه: نظریه اهداف پیشرفت یا جهت­گیری هدف از جمله کاربردی­ترین دیدگاه­های انگیزش پیشرفت محسوب می­شود و در سال­های اخیر به خوبی توانست موضوع اهمال­کاری تحصیلی را تبیین کند. در تحقیق جاری رابطه ساده و چندگانه تبحرگرایی و رویکردگرایی با اهمال­کاری تحصیلی مورد بررسی قرار گرفته است. روش: دانشجویان دانشگاه پیام­نور اهواز جامعه آماری تحقیق را تشکیل داده بودند که از بین آن­ها 200 نفر (100 پسر و 100دختر) به شیوه تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده­ها از پرسشنامه­های محقق ساخته اهداف پیشرفت (1391) و اهمال­کاری تحصیلی سواری (1390) استفاده به عمل آمد. تحلیل داده­ها با کمک آمار استنباطی صورت گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد که بین تبحرگرایی و اهمال کاری تحصیلی همبستگی منفی و بین رویکرد گرایی و اهمال­کاری تحصیلی همبستگی مثبت و معنی­داری وجود دارد. نتیجه­گیری: نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون با روش گام­به­گام نشان داد که تبحرگرایی و رویکردگرایی به­طور معنی داری واریانس اهمال­کاری تحصیلی را پیش­بینی و تبیین می­کند.

اهداف پیشرفت به عنوان بازنمایی شناختی دلایلی که افراد برای درگیر شدن در تکالیف تحصیلی دارند و استانداردهایی که افراد برای قضاوت یا ارزیابی عملکردشان استفاده می کنند، اشاره دارد. پژوهش های اخیر روی هدف پیشرفت بر اثرات عوامل محیطی تأکید نموده اند که بر باور ها و گرایش های هدف دانش آموزان اثرگذارند. این پژوهش، ادراک دانش آموزان از تأکید معلمان و والدین بر جهت گیری هدف پیشرفت و رابطه ی این اهداف با جهت گیری هدف شخصی و راهبرد های مقابله ای را مورد مطالعه قرار داد. جامعه ی آماری پژوهش دانش آموزان ناحیه 4 شهر تبریز بودند. 250 نفر از دانش آموزان سال اول دبیرستان با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. پرسشنامه های هدف پیشرفت تصوری والدین، هدف پیشرفت تصوری معلمان، هدف پیشرفت شخصی دانش آموزان و راهبرد های مقابله ی تحصیلی به منظور جمع آوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل آماری داده ها به کمک نرم افزار AMOS و با روش تحلیل مسیر انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد جهت گیری هدف پیشرفت عملکرد گرایی دانش آموزان از طریق جهت گیری عملکردگرایی والدین و معلمان به صورت توأمان پیش بینی می شود، در حالی که هدف پیشرفت تبحرگرایی دانش آموزان فقط از طریق هدف تبحر گرایی والدین پیش بینی می شود. نتایج دیگر پژوهش نشان داد که راهبرد های مقابله ای مثبت تحصیلی دانش آموزان از طریق جهت گیری تبحر گرایی و روش های مقابله ای انکار، فرافکنی و فقدان مقابله از طریق جهت گیری عملکرد گرایی پیش بینی می شود. جنبه ی کاربردی پژوهش حاضر این است که در پژوهش های آینده نقش فرایند های درون خانواده بر اهداف پیشرفت دانش آموزان و نقش آنها برای رشد رفتار ها و باور های سازگارانه بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.  

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش انگیزش تحصیلی بر ابعاد شناختی-انطباقی، شناختی-غیرانطباقی، رفتاری-انطباقی و رفتاری-غیرانطباقی انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش آموزان سال دوم دبیرستان های پسرانه شهر بوشهر بود. آموزش انگیزش تحصیلی (طی 16 جلسه آموزشی) به عنوان متغیر مستقل و خوداثربخشی، تبحرگرایی، ارزش گذاری، پایداری، برنامه ریزی، مدیریت تکلیف، اضطراب، اجتناب از شکست، کنترل نامطمئن، خودناتوان سازی، عدم التزام تحصیلی و عملکرد تحصیلی به عنوان متغیرهای وابسته بودند. پژوهش حاضر یک طرح آزمایشی میدانی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه انگیزش و التزام تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی مارتین، پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودگردان زیمرمن و مارتینز-پونز و پرسشنامه راهبردهای انگیزشی یادگیری ایکلس بودند. نمونه پژوهش شامل 60 دانش آموز پسر سال دوم دبیرستانی شهر بوشهر در سال تحصیلی 88-1387 بود، که با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله یی انتخاب و به دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. نتیجه ی تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) نشان داد که آموزش انگیزش تحصیلی باعث افزایش معنی دار خوداثربخشی، تبحرگرایی، ارزش گذاری، پایداری، مدیریت تکلیف و عملکرد تحصیلی و کاهش معنی دار اضطراب، اجتناب از شکست و کنترل نامطمئن می شود. اما، در متغیرهای برنامه ریزی، خودناتوان سازی و عدم التزام تحصیلی تغییر معنی داری صورت نگرفت.