شبکه دسترسی

در سال­های اخیر موضوع توریسم درحوزه­های مختلف علمی مورد بررسی قرار گرفته است، یکی از بخش­های مهم آن توریسم فرهنگی می­باشد که عبارتست از: بازدید و شناخت مکان­های تاریخی ـ فرهنگی، جلوه­های معماری، موسیقی، چشم­اندازهای زیبا، که مجموعاً به «میراث» مربوط می­گردد. این مقاله دو موضوع را مورد بررسی قرار داده است، ابتدا پراکنش فضایی مکان­های تاریخی­ ـ فرهنگی «عناصر اولیه» توریستی، یعنی عواملی که یک گردشگر در مرحله نخست برای مشاهده، شناخت و لذت بردن از آنها مسافرت می­کند، و بعد ارتباط فیزیکی و فضایی مکان­های تاریخی ـ فرهنگی نسبت به «عناصر ثانویه» گردشگری هتل­ها، مسافرخانه­ها که با استفاده از «تحلیل همپوشانی» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. می­توان گفت، ساده­ترین شکل تحلیل در Arc GIS تحلیل همپوشانی است که می­تواند به تولید اطلاعات جدید بیانجامد؛ در این تحلیل لایه­های مختلف با انـواع عوارض در محیط GIS روی هم قـرار گرفته و نـقشه­های جدیـدی با اطلاعات تازه ارائه می­گردد؛ تا با شناخت موضوع که قدم اول در هر برنامه­ریزی است، به ساماندهی مکانی و فضایی فعالیت­ها و عملکردهای شهری، در جهت حذف و یا حداقّل کاهش آثار منفی، توسعه آثار مثبت، همچنین به حفظ و نگهداری میراث شهر کمک کند.

بیان مسئله: فضاهای نمایشگاهی، مکانی برای عرضه و ارائه دستاوردها، محصولات، پیشرفت ها و نوآوری ها و اهداف سازمان ها، نهادها، مؤسسات و افراد به مخاطبان خود هستند؛ به گونه ای که هدف اصلی غرفه داران در نمایشگاه ها بالارفتن میزان بازدید از غرفه های خود و مکث در مکان است. اما بازدید از مجموعه غرفه های نمایشگاهی زمانی می تواند به صورت متعادل یا هدفمند صورت گیرد که طراحی فضاهای حرکتی در نمایشگاه بر اساس شناخت الگوی بهینه حرکتی- رفتاری مراجعه کنندگان صورت گرفته باشد؛ چگونگی چیدمان غرفه های نمایشگاهی با شناسایی شاخص هایی که به ایجاد، هدایت و پیش بینی حرکت در سطح این فضاها منجر خواهد شد. هدف پژوهش: براساس فرضیه پژوهش در مورد روابط مستقیم بین مسیردهی حرکتی و  چگونگی پیکره بندی فضا، سؤالاتی در مورد مشخصه های کالبدی و چگونگی بهبود کارایی و کیفیت برای تعامل سریع انسان در محیط نمایشگاهی ایجاد می شود. هدف از این تحقیق، تبیین رابطه بین کالبدِ فضا و رفتار حرکتی کاربران است که با بررسی نمودارهای تحلیلی و جداول تولیدشده توسط نرم افزار مشخص شده است؛ دستیابی به الگوی بهینه روابط بین شاخصه های دسترسی که بهبود کیفیت معماری فضای نمایشگاهی از طریق ارتقای روابط متقابل انسان و فضاست. روش پژوهش: روش تحقیق کیفی- کمی است. در بخش مبانی نظری با روش توصیفی- تحلیلی ماحصل از شیوه گردآوری اطلاعات به صورت مطالعات کتابخانه ای و اسنادی انجام شده و نتایج توسط جامعه آماری به روش دلفی توسط متخصصان و کارشناسان بررسی شد. همچنین در بخش داده های کمی از روش تحلیل محتوا توسط نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد است که در نتایج از دپت مپ بهره گرفته شده است. هدف کاربردی این روش پژوهش از نظر ماهیت، ترکیبی از روش شبیه سازی و توصیفی- تحلیلی است که در نهایت از استدلال منطقی استفاده کرده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق با توجه به تحلیل الگوهای چیدمان و نحوِ فضا نشان می دهد الگوی بهینه حرکتی استفاده کنندگان از فضای نمایشگاهی با توجه به اثرات نحوه چیدمان غرفه های نمایشگاهی بر مبنای شاخص های پیوندی مشترک، اتصالات در طول دسترسی، عمق و حرکت طبیعی در بیان اهمیت ارتباطات فضایی دارای تأکید بر الگوی شطرنجی (الگوی سوم) به عنوان یک ایده متعادل طراحی است؛ شبکه شطرنجی که در دسترسی ها به ابعاد بلوک ها و نفوذپذیری با گشودگی فضایی در جهت خلق تباین فضایی توجه دارد و با ایجاد مرکزیت در فضا تبیین شده است؛ فضایی که با مرکزیت مشخص شده به شکل گیری راسته های پیرامونی در میزان هم پیوندی می انجامد.

تحلیل ریخت شناسی یا ساختار شکل شهر الگوی پخشایش کاربری و نظام دسترسی را تفسیر و فرایند توسعه در سطح خرد یعنی شبکه ی درون محلات شهری را سمت وسو می دهد. تحلیل نظام دسترسی مبتنی بر هم خوانی فرم و کارکرد است. به این معنا که نحوه اثرگذاری شکل شبکه بر ارتقای کارکرد مکان ها مطلوبیت الگوهای ریخت شناسی را مورد ارزیابی قرار می دهد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تحلیل کیفیت اثرگذاری عوامل ریخت شناسانه ی نظام دسترسی های شهری بر ارتقای کارکرد نمادین مساجد محلی انجام گرفته است. سؤال تحقیق آن است که شیوه پیکربندی شبکه ی دسترسی چه اثرات مثبت یا منفی بر کارکرد نمادین مساجد محلی دارد. کدام عوامل ریخت شناسانه در شبکه ی دسترسی محلی بر کارکرد نمادین ابنیه ی شاخص (مساجد) مؤثر است. روش تحقیق شامل ترکیبی از راهبرد کیفی به صورت تحلیل و تفسیر اطلاعات کتابخانه ای پیرامون شاخص های رویکرد ریخت شناسی شهری و کیفیات دسترسی و نیز راهبرد کمی/کیفی و نرم افزاری برمبنای مطالعه ی موردی است که به صورت مشاهده و تحلیل با ابزار Space Syntax و نرم افزار تخصصی UCL Depthmap جهت بررسی چیدمان فضایی هشت نمونه بافت شهری منتخب و متمایز به لحاظ شکلی، درون دو منطقه از شهر قزوین (منطقه 2و3) انجام گرفته است. نوع داده ها با توجه به مشاهدات میدانی و تحلیل نرم افزاری از دو نوع کمی و کیفی و خروجی تحلیل شامل نقشه های شبیه سازی و مقادیر عددی است. عوامل ریخت شناسانه ی شبکه ی دسترسی مؤثر بر ارتقای کارکرد نمادین مساجد محلی از طریق بررسی تطبیقی و روش استدلال منطقی ارزیابی و استنتاج شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که از بین 4 گونه شبکه ی دسترسی مورد مطالعه ی هندسه آزاد، شبکه متراکم و انسداد معابر فرعی متعدد منجر به حداقل مقادیر شاخص های نمایانی و درمقابل، هندسه نسبتاً منظم و معابر مستقیم و متوالی منشعب از محور اصلی موجب بالاترین حد خوانایی و نفوذپذیری خواهد بود. همچنین جهت گیری و هندسه معابر بافت زمینه و تعداد گذرهای ارتباطی بین میدان و بافت، عامل تعیین کننده در مقادیر شاخص هاست.