جامعه مجازی

شهر اصفهان علی رغم جاذبه های متنوع فرهنگی، تاریخی، مذهبی و اکوتوریستی، جایگاه شایسته ای در عرصه بین المللی از لحاظ درآمدهای حاصل از گردشگری ندارد. بطور کلی آمار ها گویای جایگاه نازل صنعت توریسم در کشور و سهم یک درصدی ایران از سبد گردشگری جهانی است؛ که شهر اصفهان نیز از این قائده مستثنی نیست. بنابراین با توجه به جایگاه نامناسب ایران و شهر اصفهان در صنعت گردشگری به نظر می رسد توسعه گردشگری مجازی و زیرساختهای وابسته به آن بتواند خلاء موجود را تا حدی جبران نماید. پژوهش حاضر، ترکیبی از دو شاخه تخصصی گردشگری و فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد. روش غالب در این تحقیق، روش تحلیلی- می دانی است که با بهره گیری از مدل های کاربردی به امکان سنجی و چگونگی تحقق گردشگری مجازی بوسیله تکمیل دو نوع پرسشنامه (اول: بررسی شاخصهای شهروند الکترونیک در راستای تحقق گردشگری مجازی و دوم: بررسی میزان اعتقاد شهروندان به توسعه گردشگری مجازی) می پردازد. جهت تلفیق شاخص ها از نرم افزار SPSS و روشهای همبستگی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان دهنده این مسأله است که مناطق ۱۲ و ۲ به ترتیب دارای بالا ترین و پایین ترین سطح میانگین شاخصهای شهروند الکترونیک در بین مناطق چهارده گانه هستند. اما اختلاف بین مناطق از این حیث چندان زیاد نیست که این موضوع نشان می دهد شهر اصفهان از نظر شاخصهای سطح سواد الکترونیک در سطح متوسط قرار دارد. از طرف دیگر بررسی شاخصهای میانگین میزان اعتقاد به گردشگری مجازی نشان می دهد مناطق ۵ و ۶ بالا ترین میانگین اعتقاد به توسعه گردشگری مجازی را دارند و در کل شهر ۵/۵ درصد شهروندان در سطح پایین، 2/45 در سطح متوسط و 2/46 درصد در سطح بالای اعتقاد به گردشگری مجازی قرار دارند.

پس از دوره اقتصادی صنعتی که همراه با تغییرات و تحولات بسیاری در زندگی بشر و نظام های بشری بود، هم اکنون مواجهه با دوره جدیدی از زندگی بشر تحت عنوان انقلاب الکترونیکی هستیم. یکی از مظاهر این انقلاب الکترونیکی، تجارت از طریق تلفن همراه می باشد. امروزه این سبک نوین از تجارت در بخش های وسیعی از جهان، بویژه کشورهای در حال توسعه مورد استفاده قرار می گیرد. حال مسئله اصلی و بنیادی آن است که چگونه می توان مدل توسعه چنین تجارتی را در ایران طراحی و تبیین نمود. به منظور حل این مسئله، تحقیق اکتشافی حاضر شکل گرفت و محقق، پس از وزن دهی به عوامل مستخرج از مبانی نظری و گویه سازی برای آن ها، توسط پانل صاحب نظرانِ دلفی ـ طی چهار مرحله ـ به ابعاد سه گانه (تکنولوژیکی، شخصیتی و اجتماعی) و دوازده مؤلفه نوظهور دست یافت. این مؤلفه ها، صورت-بندی مدل مفهومی توسعه تجارت از طریق تلفن همراه را رقم زدند. آزمون مدل مفهومی پیش-گفته، در جامعه مجازی ایرانیان با پرسشنامه طراحی شده و استفاده از نرم افزار آموس به انجام رسید. داده های جمع آوری شده با استفاده از مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور ابتدا با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی روابط سازه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفته سپس با استفاده از تحلیل مسیر فرضیات مورد آزمون قرار گرفته است. نهایتا این پژوهش با رویکرد آینده پژوهی و افزودن بُعد زمان به ابعاد سه گانه به پویایی مدل پرداخته است.

اینترنت به مثابه یک حوزه عمومی، دگرگونی های ژرفی در اشکال مشارکت سیاسی ایجاد کرده که صاحب نظران از آن تحت عنوان ظهور فرم های پست مدرن مشارکت سیاسی یاد می کنند. بسیاری از مسائل جوامع مدرن در ذیل مسائل بدخیم قرار دارند که در این میان، پیامدهای سیاسی و اجتماعی شبکه های مجازی از جمله مسائل پیچیده در هندسه جوامع نوین است. حال این موضوع مطرح است که شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان یک مسئله بدخیم چه تأثیری بر سپهر سیاسی کشور دارد؟ از آنجا که برای رویارویی با مسائل بدخیم، اتخاذ رویکردهای سنتی و اقتدارگرایانه به شکست خواهد انجامید، لذا باید استراتژی های دیگری اتخاذ نمود. این نوشته می کوشد تأثیرهای چندجانبه شبکه های مجازی در فضای سیاسی کشور را مورد بررسی قرار داده و نشان دهد که نحوه مدیریت نهادهای دولتی و رسمی کشور باید در چه چارچوبی باشد. تصمیم های مبتنی بر مشارکت و تلاش برای فهم عمیق از مقوله تکنولوژی، می تواند فضای مثبتی را برای ظهور قابلیت های نوین جامعه ایران فراهم سازد.