حق پخش

قرارداد پخش ورزشی، قراردادی است که به موجب آن، باشگاه و/یا سازمان اداره کننده یک ورزش، حق پخش برنامه های ورزشی خود را به صورت زنده از طریق رادیو و تلویزیون به سازمان یا شرکتی که در این حوزه تخصص دارد، واگذار کرده، در قبال آن، پول یا خدمات دارای ارزش اقتصادی دریافت می کند. دولتی بودن رادیو و تلویزیون از یک سو و ارتباط برخی از رویدادهای ورزشی با فرهنگ و ارزش های عمومی از سوی دیگر، شناسایی حق پخش برای متصدیان حق پخش و نحوه حمایت از آن را به ویژه در کشورهای در حال توسعه، در ابهام قرار داده است. این مقاله تلاش دارد تا پس از بررسی تطبیقی ویژگی ها، مفهوم و مبانی حق پخش و واگذاری آن، به ارائه راهکار در حقوق کشورمان بپردازد. در این مقاله، اثبات می شود که شناسایی حق پخش برای باشگاه های ورزشی، منافاتی با مقررات خاص راجع به صدا و سیما نداشته، با توجه به حرفه ای شدن بسیاری از شاخه های ورزش و پخش ورزشی در کشورمان، شناسایی چنین حقی ضروری به نظر می رسد.

حق پخش فوتبال به عنوان یکی از حقوق شناخته شده فوتبال، در دنیا مطرح است ولی در ایران هنوز با چالش های اساسی رو به رو است، زیرا علیرغم انعقاد قرارداد بین سازمان صداوسیما و فدراسیون فوتبال مبنی بر پرداخت مبلغی به عنوان حق پخش رویدادهای ورزشی توسط سازمان صداوسیما، عدم تمایل این سازمان به انجام تعهدات خود موجب بروز اختلاف شده است و با وجود پیش بینی انحصار قانونی حق پخش رویدادهای ورزشی برای سازمان صداوسیما در قانون اجرای سیاست های اصل چهل و چهارم قانون اساسی، سوءاستفاده از وضعیت مسلط اقتصادی نیز ممنوع شده است، همچنین پخش رویدادهای ورزشی که به مفهوم پوشش زنده یا ضبط شده رویدادهای ورزشی در برنامه تلویزیونی، رادیوئی و دیگر رسانه های پخش بوده و توسط یک یا چند مفسر ورزشی توصیف می گردد، حلقه ارتباط بین ورزش و رسانه است. حال سوال اساسی این است که راهکار فقها و حقوقدانان در زمینه حق پخش و فسخ قراردادهای حق پخش فوتبال به دنبال تحریم های اقتصادی و سیاسی چیست؟ بنابراین هدف از این مقاله ارائه راهکارهای فقهی و حقوقی با تطبیق حق پخش فوتبال کشورهای دیگر جهت حل مشکل حق پخش فوتبال ایران می باشد. برای بهبود شرایط فوتبال در زمینه اقتصادی، باید خلاءهای موجود در زمینه قانونی و اقتصادی و فرهنگی و مدیریتی پر شوند و این خلاءها قابل جبران نیستند جز با همراهی فقها و حقوقدانان برای پی ریزی اولیه مشروعیت و قانونی سازی حق پخش. بنابراین نیاز به تشکیل کمیته فنی و تخصصی دولت، مجلس شورای اسلامی و سازمان صداوسیما و فدراسیون فوتبال لازم بوده و همچنین برای احیای حق پخش ورزش ایران از سرفصل اعتبارات سالانه سازمان صداوسیما کسر و به سرفصل های وزارت ورزش و جوانان اضافه شود.

مهم ترین منبع درآمد صنعت فوتبال، حق پخش تلویزیونی است، در این پژوهش تلاش شده است که با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط، برآورده شود در صورتی که تماشای مسابقات فوتبال ایران از تلویزیون، تنها با پرداخت هزینه از سوی تماشاگران ممکن باشد، حداکثر مبلغی که شهروندان برای تماشای این مسابقات (لیگ برتر، جام حذفی، لیگ قهرمانان آسیا و مسابقات تیم ملی در تورنمنت های مختلف) می پردازند، چقدر است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و از نظر هدف، کاربردی بوده است. جامعه آماری، شهروندان کشور ایران را شامل می شود و نمونه آماری از طریق جدول میشل و کارسون اندازه گیری شده است. برای این منظور، پرسشنامه ای طراحی و به کمک آن، تمایل به پرداخت شهروندان برای خرید اشتراک حق پخش مسابقات فوتبال ایران از تلویزیون از آنان پرسیده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزارهای Spss و Excel استفاده شد و بر اساس یافته ها، میانگین تمایل به پرداخت سالانه شهروندان برای حق پخش مسابقات، لیگ برتر، 66000 تومان، جام حذفی 84750 تومان، لیگ قهرمانان آسیا 80750 تومان و مسابقات تیم ملی فوتبال در تورنمنت های مختلف 186100 تومان به دست آمد. نتایج نشان می دهد که شهروندان حاضرند از طریق خرید اشتراک سالانه حق پخش مسابقات فوتبال از تلویزیون از باشگاه های فوتبال به لحاظ مالی حمایت کنند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل روش های تأمین مالی و رابطه آنها با عملکرد استراتژیک باشگاه های فوتبال کشور عراق انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش آن توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل منتخبی از اساتید تربیت بدنی مؤسسه های آموزش عالی عراق، مدیران و اعضاء هیأت علمی تربیت بدنی وزارت علوم، مربیان و داوران و کارشناسان خبره فوتبال، مدیران نهادهای دولتی و خصوصی فعال در حوزه باشگاه های عراق که در زمینه فوتبال تخصص داشته و مجموعه آنان به تعداد 153 نفر بود را شامل می شود که همین تعداد به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه محقق ساخته و پرسشنامه استاندارد عملکرد استراتژیک اسلاتر و همکاران (2010) است. پس از تائید روایی پرسشنامه ها، پایایی پرسشنامه ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ، پرسشنامه تأمین مالی (89/0)، پرسشنامه عملکرد استراتژیک (82/0) به دست آمد. تحلیل داده های این پژوهش در بخش توصیفی به وسیله فراوانی درصد، میانگین و انحراف معیار و در بخش استنباطی شامل آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون با استفاده از نرم افزار spss22 صورت پذیرفت. نتایج پس از تجزیه و تحلیل نشان داد درآمد حاصل از برگزاری مسابقات، درآمدهای حامی مالی و بازرگانی، حق پخش و زیرساخت ها، و بازارهای پولی و مالی به طور معنی داری قادر به پیش بینی عملکرد استراتژیک باشگاه های فوتبال عراق است. لذا تأمین مالی به طور معنی داری قادر به پیش بینی عملکرد استراتژیک باشگاه های فوتبال عراق است.