قراء ده گانه

رسم الخط مصحف همان خط ویژه نگارش واژگان قرآن کریم است که به اعتقاد اکثر اندیشمندان حوزه قرآن، اصالتی به قدمت نگارش اولیّه قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله دارد که در نگارش های بعدی قرآن- در زمان خلیفه اوّل و سوّم و ...- مورد استفاده قرار گرفت. درباره ماهیّت این رسم الخط و تفاوت های خطی واژگان همسان در آن، سه نظریه توقیفی بودن (تفاوت های خطی حکیمانه و به دستور خداوند است)؛ اجتهادی بودن (تفاوت های خطی، غلط های املایی ناشی از کم توجهی یا بی سوادی کاتبان وحی است) و در آخر، خط قرآن حاوی سنت های املایی (تفاوت های خطی امری مرسوم در میان خطوط مختلف دیگر بوده که کاتبان وحی این مسئله را از خطوط دیگر وام گرفته و وارد رسم المصحف کردند) است که علاوه بر سه نظر مذکور، چهارمین نظر را می توان تأثیر اختلاف قرائات در شکل گیری رسم الخط مصحف و خاصّه، تفاوت های موجود در آن دانست که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. در این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه ای سعی داریم که تعدادی از واژگان همسان با رسم الخط متفاوت را استخراج و نحوه قرائت قاریان ده گانه پیرامون آنان را، جویا شده و در نهایت بیان کنیم که در شکل گیری رسم الخط مصحف و تفاوت های موجود در آن، اختلاف قرائات مؤثر نبوده و بلکه، رسم الخط مصحف در شکل گیری قرائات ضعیف و واحد – قرائات غیر از عاصم- تأثیر به سزایی داشته است.