پیامک تبلیغاتی

یکی از موضوعاتی که در عصر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، در حوزه بازاریابی مطرح شده است، تبلیغات از طریق تلفن همراه است که هنوز شناخت چندانی درباره آن وجود ندارد. در این مقاله سعی شده است با بررسی نگرش و عکس العمل 588 نفر از مصرف¬کنندگان نسبت به دریافت پیامک‌های تبلیغاتی، به این موضوع پرداخته شود. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات از نوع توصیفی- پیمایشی است. با استفاده از یک پرسشنامه، نگرش افراد نمونه که به روش تصادفی طبقه¬ای انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمون فرضیات تحقیق از آزمون t و کای اسکویر پیرسون استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهند که دیدگاه کاربران تلفن همراه نسبت به پیامک‌های تبلیغاتی تا حدودی مثبت است. این نتیجه در مقایسه با نتایج بسیاری از تحقیقات انجام شده در سایر کشورها که خلاف این عقیده را دارند، قابل توجه است. نویسندگان این مقاله، معتقدند شاید بتوان این نتیجه را به نوظهور بودن این رسانه در ایران نسبت داد.

استفاده از تلفن همراه به عنوان رسانه ای محبوب، در دسترس، با هزینه کم و نرخ واکنش بالا، از روش های نوین تبلیغاتی می باشد. در کشور ما حضور کم رنگ کسب وکارهای بزرگ و متوسط در این عرصه، نشان می دهد که هنوز پذیرش آن برای کسب وکارها آشکار نیست. لذا محقق بر آن شد که پذیرش پیامک های تبلیغاتی را در میان کاربران تلفن همراه شهر تهران به عنوان پرجمعیت ترین شهر کشور و مجموعه ای از فرهنگ های مختلف بررسی کند. مدل پذیرش فن آوری تعمیم یافته مدل مفهومی تحقیق، و ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده ها معین گردید. به روش نمونه گیری خوشه ای و تصادفی از شهروندانی که به دفاتر خدمات امور مشترکین در موقعیت های مکانی شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تهران مراجعه می کردند، 384 پرسشنامه قابل آزمون جمع آوری شد. سپس داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری و تکنیک حداقل مربعات جزیی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بنابر نتایج پذیرش پیامک های تبلیغاتی درمیان کاربران تهران وجود ندارد. اما تأیید اثر مستقیم و قوی ادراک از سودمندی و ادراک از سهولت استفاده نشان داد که می توان با تقویت آنها به بهبود پذیرش امیدوار بود. همچنین دریافت اجازه قبلی و ایجاد نمایه اطلاعات افرادی که برای آنها پیامک ارسال می شود، علاوه بر فردی نمودن و غنای اطلاعاتی و سرگرم کنندگی پیامک های تبلیغاتی توصیه می شود. استفاده از نسل جدید 3G و ارائه کلیدهای میانبر در این نوع تبلیغات نیز، می تواند بر ارتقای پذیرش آنها مؤثر باشد.

پیشرفت های اخیر در زمینه اینترنت، تلفن همراه و نیز ابزارهای ارتباطی، به شرکت ها، موسسسات و نهادها فرصت های بهره گیری جدیدی را همانند پیامک های تبلیغاتی داده است. اما از طرفی، علیرغم این فرصت های تجاری، موانع و چالش های موثری نیز رشد و توسعه این بهره گیری را محدود ساخته است. به عنوان نمونه، در حال حاضر حریم خصوصی کاربران تلفن همراه با ارسال پیامک های ناخواسته، در معرض تهدید های جدیدی قرار گرفته است. از طرفی قوانین حمایت از حقوق کاربران تلفن همراه که متضمن حفظ حریم خصوصی آنان و نیز تسهیل کننده توسعه ارتباطات می باشند، در ایران اجرا نمی گردند. بر اساس نتایج تحقیقات گذشته متغیر جنسیت بر عوامل موثر بر پذیرش پیامک های تبلیغاتی، نقش تعدیل گر داشته است. در این پژوهش، پس از بررسی ادبیات نظری در حوزه حریم خصوصی کاربران تلفن همراه و نیز عوامل موثر بر پذیرش پیامک های تبلیغاتی مبتنی بر اجازه، شامل متغیرهای اعتماد سازمانی، اعتماد فردی، تجربه مشتری در دریافت پیامک های تبلیغاتی و کنترل ادراک شده مشتری، نقش تعدیل گر متغیر جنسیت بر تمایل مشتری به دادن اجازه ارسال پیامک های تبلیغاتی در قالب مدل تحقیق بررسی گردیده است. داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد از جامعه مخاطبان تئاتر شهر جمع آوری گردیده و سپس بر اساس الگوی مدل معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که کاربران تلفن همراه در ایران به دلیل فقدان قوانین کاربردی و شفاف در زمینه حفظ حریم خصوصی آنان و نیز دریافت پیامک های تبلیغاتی آزاردهنده از سوی سازمان ها، تجربیات منفی و آزاردهنده ای در مورد تبلیغات پیامکی دارند، که این امر باعث شده است تا تجربه استفاده از پیامک های تبلیغاتی در مدل پژوهش مردان و زنان در ایران به عنوان موثرترین عامل در پذیرش پیامک های تبلیغاتی مبتنی بر اجازه مطرح گردد. از این رو، ضرورت توجه به تبیین بازاریابی سیار مبتنی بر اجازه و نیز ایجاد تجربیات مثبت و سازنده در مورد تبلیغات پیامکی، متناسب با پتانسیل های آن در میان مردان و زنان، مهمترین عامل موفقیت در پذیرش پیامک های تبلیغاتی می باشد.