مارقین

در دوران کوتاه خلافت امام علی (ع) حوادث مختلفی رخ نمود که منجر به درگیری ها و مخالفت هایی از ناحیه برخی اصحاب پیامبر و بعضی دیگر از مسلمانان با ایشان شد و جریان هایی شکل گرفت که هر کدام به نوعی و به بهانه ای با خلیفه مسلمین، امام علی(ع) به مخالفت برخاستند. از جمله این جریانات سیاسی مخالف، به ترتیب، قاعدین (سعد بن ابی وقاص و ابوموسی اشعری)، ناکثین (طلحه، زبیر و عایشه) مارقین (خوارج) و قاسطین (معاویه و عمرعاص) بودند. این جریانات برای حکومت امام علی(ع) مشکل ایجاد کردند و امام نیز با هر یک از این گروه ها برخوردی فراخور حالشان داشتند. هرچند بخش عمده ای از این جریان های سیاسی در عصر آن حضرت و بوسیله ایشان سرکوب شد؛ ولیکن در نهایت مانع اصلاحات اساسی حضرت علی(ع) در بعد اجتماعی-فرهنگی شدند. این گفتار بر آن است تا به شیوه توصیفی-تحلیلی و براساس مطالعات کتابخانه ای منابع متقدم به بررسی نوع نگاه امام نسبت به جریانات فوق الذکر پرداخته و تفاوت و تشابهات آن ها را از دیدگاه امام نسبت به آن ها روشن نماید.

امنیت اجتماعی از مفاهیم جدید و پر کاربرد در ادبیات سیاسی و اجتماعی است. دو تعریف سلبی و اثباتی از امنیت اجتماعی وجود دارد. در تعریف سلبی، امنیت اجتماعی به معنای نبود تهدید نسبت به هویت گروه ها است و در تعریف اثباتی به معنای توانایی حفظ هویت از سوی گروه هاست. امنیت اجتماعی به هر دو مفهوم آن در حکومت امام علی7 برقرار بود و تمامی گروه های موجود آن عصر به ویژه خوارج از امنیت اجتماعی برخوردار بودند. مسئله اصلی این پژوهش بررسی چگونگی امنیت اجتماعی خوارج در حکومت امام علی7 است. در این پژوهش با روش کتابخانه ای و تحلیل تاریخی و محتوایی نشان داده شد که خوارج به رغم مخالفتشان با خلافت و حکومت امام علی7 تا پیش از اقدام به شورش مسلحانه در حفظ هویت خود از امنیت اجتماعی کافی برخوردار بودند و با آزادی و امنیت کامل به طرح نظرات و مخالفت های خود با خلافت امام می پرداختند.